چک صیادی چیست؟

این روزها داشتن یک دسته چک از ملزومات هر کسی شده؛ به خصوص برای صاحبان کسب و کار. چک کاربردهای زیادی دارد، مثل وقتی که می‌خواهیم کالایی خریداری کنیم یا از آن به عنوان ضمانت استفاده کنیم.

چک صیادی اصطلاحی است که از ابتدای سال 1400 می‌شنویم. این نوع چک، جدیدترین نسل چک‌های ایرانی است و ما در این مقاله قصد داریم جزئیات آن را به طور کامل برای شما توضیح دهیم. پس با دادسو همراه باشید تا با نمونه چک صیادی و شرایط چک صیادی، بیشتر آشنا شوید.

در صورتی که برای وصول چک برگشتی به وکیل چک نیاز دارید با مشاوران حقوقی دادسو در ارتباط باشید. وکیل متخصص چک دادسو با اطلاع دقیق از مراحل و نحوه وصول چک می‌تواند شما را راهنمایی کند.

چک صیادی چیست؟

چک صیاد، جدیدترین نوع چک عرضه شده در ایران است که از ابتدای سال 1400 به صورت رسمی در بانک‌های ایران به مشتریان ارائه شد. از نظر لغوی چک صیاد مخفف عبارت صدور (ص) یکپارچه (ی) الکترونیک (الف) دسته چک (د)، است.

این نوع چک دارای یک کد 16 رقمی یکتا و ویژگی‌های ظاهری خاصی است که وجه تمایز آن با چک‌های معمولی محسوب می‌شود.

مشخصات چک صیادی

این چک مشخصات ظاهری و امنیتی خاصی دارد که به سادگی از چک‌های تقلبی قابل تشخیص است. مشخصات امنیتی چک صیاد به شرح زیر است:

•  همه نقش‌های روی چک‌های صیاد خطی هستند و با استفاده از نرم‌افزارهای امنیتی ایجاد می‌شوند. هر خط حامل اطلاعات مخصوص به رنگ خودش است؛ اما در چک‌های جعلی، از ترکیب نقاط رنگی خطوط را ایجاد می‌کنند که به راحتی با ذره بین قابل تشخیص هستند.
•  اگر چک را در مقابل نور قرار دهید، تصاویر روی آن سه بعدی هستند و عبارت چاپخانه دولتی ایران به راحتی قابل رویت است.
• چاپ شماره سریال‌ها با استفاده از مرکب مشکی فلورسنت انجام می‌شود که وقتی در مقابل نور ماوراء بنفش قرار می‎‌گیرد به رنگ سبز تیره است.
• در فرایند ساخت کاغذ این چک، از الیاف حساس نسبت به مواد شیمیایی استفاده می‌شود؛ در صورت تماس چک صیاد با مواد شیمیایی، کاغذ تغییر رنگ پیدا می‌کند.
• در آن از الیاف فلورسنت استفاده شده که در سطح کاغذ و تحت تابش نور ماوراء بنفش در چهار رنگ سبز، زرد، آبی و قرمز قابل مشاهده هستند.

مشخصات ظاهری چک صیاد

ظاهر این نوع چک با نوع قبلی آن تفاوت دارد. برای تشخیص آن از نکات زیر استفاده کنید.

• اندازه چک 85 در 170 میلی متر است.
• چک صیاد به رنگ بنفش است و با رنگ چک‌های قدیمی تفاوت دارد.
• استفاده از ریزنوشته I.R.IRAN که در متن چک، سبز رنگ و در پشت آن به رنگ قرمز است
• وجود ریز نوشته I.R.IRAN به شکل نامرئی در کادر تاریخ و ریال در دو رنگ سبز و قرمز
• درج لوگوی آبی رنگ چکاوک روی چک صیاد در پایین کادر ریال
• درج لوگوی چکاوک به صورت نامرئی
• درج علامت ستاره در دو اندازه و دو رنگ نامرئی سبز و قرمز در وسط کاغذ

نمونه چک صیادی

استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی

برای اینکه بتوانید از خوش حسابی صادر کننده چک و نقد شوندگی آن مطمئن شوید؛ روش‌های مختلفی برای استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی وجود دارد که در ادامه از آن‌ها نام می‌بریم:

 استعلام غیر رایگان پیامکی چک صیاد: 

در این روش لازم است که کد 16 رقمی روی چک را به سامانه پیامکی 70171 ارسال کنید و به دنبال آن می‌توانید وضعیت اعتباری صادر کننده چک را از نظر تعداد چک‌ها و مبلغ چک‌های برگشتی سوء اثر نشده را از بانک استعلام کنید.

پاسخ استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی شما نهایتاً 15 دقیقه بعد برای شما ارسال می‌شود و در صورتی که پاسخی از مرکز صیاد دریافت نکردید، نتیجه استعلام با پیامی حاوی این متن «عدم امکان اخذ استعلام» دریافت می‌کنید که مجدداً باید برای استعلام اقدام کنید.

استعلام رایگان چک از طریق پورتال بانک مرکزی

برای استعلام وضعیت چک صیاد از طریق پورتال بانک مرکزی، ابتدا باید وارد سایت بانک مرکزی به نشانی www.cbi.ir شوید، سپس صفحه استعلام وضعیت اعتباری چک صیاد را باز کرده و با وارد کردن شناسه چک، وضعیت اعتباری صادر کننده چک را از نظر تعداد چک‌های برگشتی سوء اثر نشده، از بانک استعلام کنید.

استعلام وضعیت چک صیاد از طریق اینترنت بانک و نرم‌افزارهایی مثل ساد 24:

بعد از ورود به این برنامه و انتخاب گزینه استعلام صیاد، کد 16 رقمی را وارد کرده و سپس وضعیت حساب صادر کننده چک را در یکی از رنگ‌های سفید، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و قرمز برای شما نمایش داده می‌شود. دادسو در مطلب ثبت چک در سامانه صیاد و هر آنچه باید در مورد آن بدانید‌، روش‌های مختلف ثبت و استعلام را بررسی کرده است.

وضعیت چک صیادی

در صورت استعلام وضعیت اعتباری چک صیاد با هرکدام از روش‌های فوق، نتیجه استعلام براساس شاخص‌های رنگی مشخصی برای شما نشان داده می‌شود که در ادامه از این وضعیت‌ها نام برده و توضیح می‌دهیم که هر یک از این رنگ‌ها به چه معنی است.

همچنین در صورت ثبت نشدن چک، دولت قوانینی را مشخص کرده که صفر تا صد شکایت از چک ثبت نشده را می‌توانید از یک وکیل چک پیگیری کنید.

• وضعیت سفید در چک صیاد: نمایش این رنگ به این معنی است که صادرکننده چک هیچگونه چک برگشتی نداشته و یا در صورت وجود سابقه، همه موارد رفع سوء اثر شده‌اند.
• وضعیت زرد در چک صیاد: به این معنی است که صادرکننده یک فقره چک برگشتی و یا حداکثر 5 میلیون تومان تعهد برگشتی دارد.
•  وضعیت نارنجی در چک صیادی: وضعیت نارنجی، یعنی صادرکننده آن دارای دو تا چهار فقره چک برگشتی و یا حداکثر 20 میلیون تعهد برگشتی است.
• وضعیت قهوه‌ای در چک صیادی: رنگ قهوه‌ای نشان‌دهنده پنج تا ده فقره چک برگشتی و یا حداکثر 50 میلیون تومان تعهد برگشتی است.
• وضعیت قرمز در چک صیادی: یعنی صادرکننده چک بیشتر از ده فقره چک برگشتی یا بیش از 50 میلیون تومان تعهد برگشتی است.

 قالب پیامک و شماره پیامک استعلام چک صیادی

برای استعلام وضعیت اعتباری چک صیاد از طریق سامانه پیامکی، باید متن پیام خود را در قالب (*1*1 شناسه 16 رقمی) به شماره 701701 ارسال کنید. به ازای هر پیامک 350 تومان از حساب سیمکارت شما کسر می‌شود.

سامانه صیاد چیست؟

براساس اعلام بانک مرکزی صدور دسته چک برای مشتریان در همه بانک‌ها، باید از طریق سامانه صیاد انجام شود. طبق این شیوه جدید، دسته چک همه بانک‌ها در یک شکل و یک رنگ صادر می‌شود و دیگر مانند قبل شعبه‌های بانکی مرجع صدور دسته چک نیستند، به این صورت که متقاضی از طریق سامانه صیاد اعتبار سنجی شده و دسته چک برای او صادر می‌شود.

روش‌های دسترسی به سامانه صیاد

برای دسترسی به سامانه صیاد روش‌های مختلفی وجود دارد که عبارت‌اند از:

• ثبت، استعلام و تایید چک صیاد از طریق سایت بانک مرکزی
• ثبت، استعلام و تایید چک صیاد به وسیله اینترنت بانک
• ثبت، استعلام و تایید چک صیاد از طریق نرم‌افزارهای موبایلی که مورد تایید سایت شاپرک هستند؛ مثل آپ، ساد 24 و 724.

  احراز هویت چک صیادی

برای ثبت، استعلام، تایید، دریافت و انتقال چک صیاد، اول از همه باید هویت شما در سامانه صیاد بانک مرکزی مشخص شود که این کار با ورود اطلاعات یکی از کارت‌های بانکی شما انجام می‌شود. برای انجام این کار، رعایت دو نکته الزامی است:

1. کارت بانکی که اطلاعات آن را در سایت وارد می‌کنید باید دارای رمز دوم یا رمز پویا باشد.
2. شماره سیمکارتی که در سامانه ثبت می‌شود به نام خود شما باشد.

<بعد از وارد کردن کد ملی، شماره تلفن همراه و مشخصات کارت بانکی، سایت شاپرک به طور خودکار مبلغ 1206 ریال را از حساب شما برداشت کرده و عملیات احراز هویت شما انجام می‌شود.

نحوه انتقال چک صیادی

در گذشته امکان انتقال چک به صورت پشت نویسی و غیره وجود داشت اما با ورود سامانه صیاد در سال 1400، همه چیز اصولی‌تر از قبل شده و ضروری است که همه فرآیندها در سامانه صیاد ثبت شوند. فرایند انتقال چک بسیار ساده است و با استفاده از نرم‌افزار آپ انجام می‌شود. برای انجام این کار لازم است که جدیدترین نسخه آپ را نصب کرده و بعد از ورود به برنامه، سرویس چک صیادی را انتخاب کنید. مراحل بعدی به ترتیب شامل:

• <انتخاب گزینه انتقال چک صیادی
• وارد کردن و یا اسکن شناسه 16 رقمی
• وارد کردن اطلاعات کارت بانکی
•  وارد کردن کد ملی/کد اتباع فرد یا افرادی که چک به حساب آن/آنها منتقل می‌شود است

شرایط دریافت دسته چک صیادی

شرایط دریافت دسته چک صیادی برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. لازم به ذکر است که هر شخص، یک شخص حقیقی و کسی که به عنوان نماینده شرکت، موسسه و گروه بازرگانی فعالیت می‌کند شخص حقوقی نامیده می‌شود.شرایط دریافت دسته چک صیاد عبارت‌اند از:

• داشتن حساب قرض الحسنه جاری که حداقل 2 سال از زمان افتتاح آن گذشته است
• نداشتن سابقه چک برگشتی و بدهی غیر جاری
• داشتن سند ملکی یا دائمی بودن محل کار
• همراه داشتن یک معرف خوش حساب هنگام مراجعه به بانک مورد نظر

نکته 1: در صورتی که نیاز به صدور چک صیاد فوری دارید اما حساب بانکی که 2 سال از زمان افتتاح آن گذشته باشد ندارید، بعضی بانک‌ها شرایطی فراهم کرده‌اند که با تایید رئیس شعبه، فردی که به تازگی حساب باز کرده نیز می‌تواند دسته چک دریافت کند؛ البته این شرایط در صورتی ممکن است که موجودی حساب متقاضی چک حداقل مبلغی بین 5 تا 10 میلیون باشد.

نکته 2: اشخاص حقوقی غیر دولتی نیز لازم است علاوه بر شرایطی که نام بردیم، سابقه حداقل ده ساله در شغل خود و یک سپرده بلند مدت 50 میلیون تومانی که حداقل 6 ماه از زمان افتتاح آن گذشته و یک سال به سر رسید آن باقی است، داشته باشند.

مراحل لازم برای گرفتن دسته چک برای افراد حقیقی و حقوقی

1. داشتن یک حساب قرض الحسنه جاری که حداقل دو سال از افتتاح آن گذشته باشد.
2. تحویل درخواست چک به رئیس شعبه یا درخواست صدور دسته چک از طریق نرم‌افزارهای بانکی.
3. بعد از ثبت درخواست شما، باید از وضعیت حساب شما استعلام گرفته شود. اگر سوابق بانکی شما مشکلی نداشته و در وضعیت سفید باشد، اقدامات لازم برای صدور دسته چک شما انجام می‌شود.
4. در صورت وجود مشکل در سوابق بانکی، باید رفع سوء اثر کنید و دوباره درخواست صدور دسته چک دهید.

همه مراحل فوق در اشخاص حقیقی و حقوقی یکسان است و تنها مدارک و متن نامه شخص حقوقی کمی متفاوت از شخص حقیقی است.

مدارک لازم برای افتتاح حساب افراد حقیقی

• اصل و کپی کارت ملی شناسنامه و برای اتباع خارجی گذرنامه و برگه اقامت معتبر. در صورتی که حساب توسط قیم باز می‌شود، علاوه بر مدارک شناسایی دارنده حساب، وجود مدارک شناسایی قیم و یا وکالت نامه نیز لازم است
• فرم افتتاح حساب
• <یک قطعه عکس
• اگر مستاجر هستید، کپی اجاره‌نامه
• کپی تمام مدارک شغلی
• <یکی از قبض‌های آب، برق و غیره برای نشان دادن آدرس و کد پستی دقیق محل سکونت
• همراه داشتن یک معرف خوش حساب

 مدارک لازم برای افتتاح حساب افراد حقوقی

• درخواست افتتاح حساب بانکی به همراه امضای صاحب‌های امضای مجاز در شرکت
• <تایید امضای صاحبان مجاز به امضای شرکت
• اصل و کپی گواهینامه ثبت شرکت و یا شرکت نامه
•  اصل و کپی اساسنامه یا اظهارنامه ثبت شرکت
• اصل و کپی آخرین آگهی رسمی ثبت شرکت در روزنامه رسمی
• اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی اعضای هیئت مدیره شرکت

شرایط معرف برای دسته چک صیادی

یکی از شرایط لازم برای گرفتن دسته چک، داشتن یک معرف است. معرف شخصی است که حساب بانکی دارد و قرار است برای دریافت دسته چک، شما را به بانک معرفی کند.

اگر معرف شما خوش حساب بوده و گردش حساب خوبی داشته باشد، در فرایند ثبت، استعلام و تایید درخواست شما تاثیر بهتری خواهد داشت. یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها بین ضامن و معرف این است که معرف برخلاف ضامن، هیچگونه مسئولیت قانونی برعهده ندارد.

درخواست گرفتن دسته چک صیاد

برای گرفتن دسته چک ابتدا باید یک درخواست با لحن رسمی و اداری، مختصر و مفید تنظم کرده و به دست رئیس شعبه برسانید. متن نامه باید محترمانه و بدون غلط املائی باشد و در صورتی که به صورت حضوری نزد رئیس بانک می‌روید، به صورت تایپ شده باشد.

رئیس محترم بانک —– شعبه —– با عرض سلام و احترام؛

اینجانب —– فرزند —– با کارت ملی به شماره —– و شماره شناسنامه —– صادره از —– و دارنده شماره حساب —– به دلیل نیاز مبرم به دریافت دسته چک برای انجام امور مالی، درخواست دریافت دسته چک از شعبه شما را دارم.

خواهشمندم با تقاضای اینجانب موافقت کرده و دستور فرمایید تا اقدامات لازم انجام شود.

با تشکر

چگونه بعد از تمام شدن دسته چک، مجدداً دسته چک دریافت کنیم؟

بر اساس قوانین بانکی ایران، بانک‌ها باید اولین دسته چک مشتریان را 10 برگی صادر کنند. بعد از تمام شدن برگه‌های دسته چک و در صورتی که مشتریان خوش حسابی خود را نشان داده باشند، دفعه بعد دفترچه 25 برگی و بعد 50 برگی برای مشتریان صادر می‌شود.

لازم به ذکر است که برای دریافت دسته چک جدید، باید حداقل 80 درصد از دفترچه قبلی را بدون مشکل و تأخیر، پاس کرده باشید.

شماره چک یکتا چیست؟

یکی دیگر از تغییرات دسته چک‌های جدید، داشتن شماره یکتا است. شماره چک یکتا، شماره ویژه و اختصاصی هر برگه چک است و به گیرنده این امکان را می‌دهد که فقط با یک پیامک از وضعیت اعتبار صادرکننده چک اطلاع پیدا کند.

علاوه بر این با وجود سامانه ابعاد چک‌های دولتی و خصوصی در یک قالب استاندارد شده قرار می‌گیرند که پیامد آن کمتر شدن امکان جعل این چک‌ها است. با صدور چک‌های صیاد، چون امکان استعلام وضعیت حساب صادر کننده وجود دارد، به محض اطلاع از اولین چک برگشتی، امکان صدور مجدد چک از صادرکننده و دریافت آن از طرف دریافت کننده از بین می‌رود.

مزیت‌ چک صیادی

•       بهترین مزیت این چک‌ها امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده چک است که آمار چک‌های برگشتی را در حد چشمگیری کاهش داده است
•       متحدالشکل شدن و یکسان شدن نحوه صدور چک‌ها و تنها تفاوت چک‌های صیاد لوگوی بانک صادرکننده است
•       تغییر از حالت ارتباط متقاضی با شعبه به ارتباط با سامانه صیاد.
•       خدمات غیرحضوری دریافت چک صیاد
•       امنیت بالای چک صیاد
•       حذف چک سفید امضا و پیامدهای بد آن برای صادرکننده
•       قابلیت نقد کردن چک در همه بانک‌های کشور
•       از بین رفتن مشکل چک‌های جعلی و کاهش خطرات جعل برگه چک
•       ندادن دسته چک به افراد دارای سوء عملکرد
•       افزایش اعتبار دسته چک با بررسی دقیق سوابق درخواست کننده
•       حذف قدرت شعبه‌های بانک‌ها در صدور دسته چک

نحوه نوشتن چک صیاد

نحوه نوشتن چک صیاد دستورالعمل خاصی دارد که لازم است با آن‌ها آشنا شوید:

•       پشت نویسی در چک‌های صیاد غیرقانونی است
•       به جای صدور چک‌های حامل، این چک‌ها باید در سامانه چک صیاد ثبت شوند
•       اطلاعات مورد نیاز باید به طور کامل و دقیق وارد شوند و دریافت کننده نیز اطلاعات وارد شده را بررسی کند
•       به دلیل اینکه امکان صدور چک‌های صیاد بدون تاریخ وجود ندارد، افراد باید اطلاعات مربوط به تاریخ صدور چک، مبلغ چک به عدد و حروف و غیره را به صورت دقیق وارد کنند

نحوه دریافت چک صیادی

همان‌طور که دیدید، در این مطلب توضیح دادیم که چک صیادی چیست و نحوه دریافت چک صیادی را توضیح دادیم. فراموش نکنید که مراحل وصول چک برگشتی ممکن است طولانی و پیچیده باشد. به همین دلیل بهتر است برای وصول چک برگشت خورده حتما با وکیل چک مشورت کنید.

سوالات متداول