تکلیف سهم الارث جنین چیست؟ آیا جنین ارث می برد؟ پاسخ روشن است: اگر جنین زنده به دنیا بیاید، حتی برای چند لحظه، مطابق قانون مدنی حق ارث دارد و سهم‌الارث او همانند سایر ورثه محاسبه می‌شود.
به طور کلی، سهم الارث جنین پیش از تولد کنار گذاشته می‌شود تا در صورت زنده متولد شدن، به او تعلق گیرد.
طبق ماده ۸۷۵ قانون مدنی، شرط ارث بردن جنین، زنده متولد شدن اوست؛ حتی اگر بلافاصله پس از تولد فوت کند.
به همین دلیل، سهم جنین در تقسیم ترکه محفوظ می‌ماند و تنها در صورتی که مرده به دنیا بیاید، این سهم میان دیگر وراث تقسیم خواهد شد.
آگاهی از این مقررات و استفاده از مشاوره حقوقی می‌تواند مانع بروز اختلاف میان ورثه شود. کلیه امور مربوط به حصر وراثت و تعیین سهم الارث جنین توسط وکلای متخصص دادسو انجام می‌شود.
- اخذ گواهی انحصار وراثت و مالیات بر ارث
- بدون نیاز به حضور وراث در هیچ مرحله‌ای
- توسط وکلای متخصص تقسیم ارث
- مشاوره حقوقی رایگان
- برای انجام کار توسط وکلای متخصص دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید
شرایط ارث بردن جنین
در قانون دو شرط برای ارث بردن جنین تعریف شده است که در ادامه بررسی می‌کنیم:
- موجود بودن جنین در زمان وصیت: در زمانی که فردی قصد وصیت دارد باید جنین موجود باشد و نطفه آن منعقد شده باشد.
- زنده متولد شدن جنین: بر اساس ماده ماده ۸۵۱ قانون مدنی، وصیت برای جنین صحیح است، لیکن تملک او منوط است بر اینکه زنده متولد شود. در صورتی که جنین در شکم مادر مرده باشد، جزو وراث محسوب نمی‌شود.
قوانین سهم الارث جنین
در قوانین مربوط به سهم الارث جنین، چند فرض در نظر گرفته می‌شود:
- جنین زنده به دنیا بیاید، در این صورت جزو وراث محسوب می‌شود.
- جنین مرده به دنیا بیاید، وصیت برای او باطل است.
- جنین زنده به دنیا بیاید و بلافاصله فوت کند، در این صورت جزو طبقات ارث محسوب می‌شود و ورثه از جنین ارث میبرند.
همچنین، اگر در این که جنین زنده متولد شده، مرده به دنیا بیاید یا زنده متولد شود و سپس فوت کند، تردید یا اختلاف وجود داشته باشد، باید به علت تردید در تحقق شرط و با استناد به اصل تحقق شرط، جنین را مرده فرض کنند. در این صورت، جنین ارث نمی‌برد.
بر اساس ماده ۸۷۶ قانون مدنی، با شک در حیات حین ولادت حکم وراثت نمی‌شود.
سهم الارث جنین چقدر است؟
بر اساس ماده ۸۷۸ قانون مدنی، سهم الارث جنین به شرح زیر محاسبه می‌شود:
۱. اگر جنین زنده به دنیا بیاید، موجب محرومیت سایر وراث می‌شود.
فرض کنید همسر متوفی در زمان فوت باردار باشد و وراثی در طبقه دوم (مانند خواهر، برادر، پدر بزرگ یا مادر بزرگ) حضور داشته باشند. در این صورت اگر جنین زنده به دنیا بیاید، باعث محرومیت افراد در طبقه دوم وراث می‌شود.
دیگر خواهر، برادر، پدر بزرگ، مادر بزرگ و فرزندان خواهر و برادر ارث نمی‌برند. سهم الارث جنین بر اساس جنسیت ایشان حساب می‌شود.
۲. اگر جنین زنده به دنیا بیاید، باعث محرومیت از ارث برخی وراث می‌شود. فرض کنید همسر متوفی باردار باشد و وراث متوفی، نوه، پدر و مادر ایشان باشند.
وقتی فرزند متوفی به دنیا بیاید، دیگر نوه ایشان ارث نمی‌برد، ولی پدر و مادر متوفی همچنان جزو وراث محسوب می‌شوند. سهم الارث جنین در این حالت بر اساس جنسیت ایشان مشخص می‌شود.
۳. اگر جنین زنده متولد شود، موجب محرومیت از ارث هیچ کدام از وراث نمی‌شود.
در شرایطی که همسر متوفی باردار بوده و متوفی دارای فرزند باشد، اگر جنین زنده به دنیا بیاید، باعث محرومیت از ارث سایر وراث نمی‌شود.
در این صورت، سهم الارث جنین کنار گذاشته می‌شود و اگر زنده به دنیا نیاید، سهم الارثی که کنار گذاشته شده بین وراث تقسیم می‌شود.
سهم الارث جنین نامشروع
بر اساس ماده 884 قانون مدنی،فرزند نامشروع هیچ حقی از ارث پدر و مادر و اقوام آن‌ها ندارد.
بدین ترتیب، در صورت اثبات انعقاد نطفه از طریق رابطه نامشروع، جنین یا فرزند متولدشده از حقوق ارث نسبت به فرد مورد ادعا محروم خواهد بود.
سهم الارث جنین حاصل از لقاح مصنوعی
در صورتی که لقاح مصنوعی از اسپرم و تخمک زن و شوهر انجام شود، جنین از پدر و مادر خود ارث می‌برد. حتی اگر پس از فوت شوهر، زن با استفاده از اسپرم متوفی، فرزندی به دنیا بیاورد، سهم الارث جنین محفوظ است.
سهم الارث جنین ناشی از اهدای تخمک
در روش اهدای تخمک که تخمک فرد دیگری با اسپرم زوج تلقیح می‌شود، جنین از لحاظ نسب و توارث با صاحب اسپرم رابطه دارد؛ بنابراین از پدر (صاحب اسپرم) ارث می‌برد.
با این حال، نسبت و توارث جنین با صاحب رحم (اهل رحم که تخمک را نداده است) برقرار نیست؛ یعنی صاحب رحم به دلیل فقدان رابطه نسبی با جنین، از او ارث نمی‌برد و بالعکس.
سهم الارث جنین ناشی از اهدای اسپرم
هنگامی که اسپرم اهدا شده و تخمک متعلق به صاحب رحم باشد، نسبت و توارث میان صاحب اسپرم و تخمک با طفل برقرار می‌شود.
اگر زوج فاقد اسپرم (پدر حکمی) باشد و هیچ رابطه نسبی با طفل نداشته باشد، توارث میان او و طفل برقرار نمی‌شود.
برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی، پیشنهاد می‌شود پدر طبق وصیت‌نامه بخشی از اموال خود را به کودک ببخشد.
جمع بندی
حقوق وراثتی جنین تابع اصل رابطه نسب است و طبق قانون، جنین از پدر و مادر بیولوژیکی خود ارث می‌برد. در موارد لقاح مصنوعی و اهدای اسپرم یا تخمک، با احراز رابطه نسبی، جنین از پدر و مادر خود ارث خواهد برد.
اگر نیاز به مشاوره تخصصی درباره مسائل ارث مرتبط با جنین، لقاح مصنوعی یا تنظیم وصیت‌نامه برای حفاظت از حقوق کودک خود دارید، می‌توانید با وکیل خانواده مؤسسه حقوقی دادسو در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
آیا جنین ارث می برد؟
بله؛ جنین از پدر و مادر خود ارث می‌برد.
آیا جنینی که تنها چند ثانیه زنده باشد، ارث می‌برد؟
بله؛ اگر ولادت همراه با حداقل علایم حیات باشد، جنین به عنوان وارث محسوب شده و سهمش محاسبه می‌شود.
فرزند ناشی از زنا چه وضعیتی در ارث دارد؟
فرزند نامشروع هیچ حقی در ارث پدر و مادر و اقوام آن‌ها ندارد.
جنین حاصل از لقاح مصنوعی چه شرایطی برای ارث دارد؟
جنین حاصل از لقاح مصنوعی از پدر و مادری ارث می‌برد که از اسپرم و تخمک آن‌ها برای لقاح جنین استفاده شده است.
شرایط سهم الارث جنین در اهدای تخمک چیست؟
جنین از صاحب اسپرم (پدر بیولوژیک) ارث می‌برد، اما از صاحب رحم که تخمک را اهدا نکرده است، ارث نمی‌برد.
