مهم ترین اصل در عقد قراردادها این است که بعد از انعقاد یک قرارداد مفاد آن برای هر دو طرف، لازم الرعایه و لازم الاجرا باشد. پس از آن طرفین ملزم به تبعیت از همه بندهای آن قرارداد هستند. شرط کیفری یا وجه التزام به تعبیر قانونی خسارتی برای عدم انجام تعهد و تأخیر در انجام تعهد است.
همچنین ضمانتی برای ایجاد فشار برای التزام به انجام عقد و اجرای مفاد قرارداد روی طرف مقابل است. در این مقاله از موسسه حقوقی دادسو قصد داریم به بررسی مطالبه وجه التزام در قرارداد بپردازیم، بنابراین با ما همراه باشید.
وجه التزام چیست؟
وجه التزام مبلغی است که از سوی طرفین در عقد قرارداد نوشته و هر یک از طرفین قرارداد اگر به تعهد خود در موعد مقرر عمل نکنند، ملزم به پرداخت مبلغی به عنوان جریمه به طرف مقابل می‌شوند. بنابراین وجه التزام به نوعی ضمانتی برای عدم تخلف از انجام تعهد در قرارداد است.
به این صورت که اگر هر یک از طرفین قرارداد در زمان مشخص به تعهد خود عمل نکند، طرف دیگر حق مطالبه وجه التزام در قرارداد را دارد. همچنین در دعوای مطالبه وجه التزام، خواهان کسی است که تعهد به نفع او بوده و خوانده به تعهد خود در قرارداد عمل نکرده است.
انواع وجه التزام چیست؟
مطالبه وجه التزام به دو صورت در دادگاه قضایی پیگیری می‌شود. در نوع اول وجه التزام برای عدم انجام تعهدات است و در نوع دوم خسارتی برای تأخیر در انجام تعهدات در نظر گرفته می‌شود. خسارت ناشی از عدم انجام تعهدات به این صورت است که یکی از طرفین قرارداد برای عدم انجام تعهدی که در قرارداد ذکر شده، موظف به پرداخت خسارت به شخص متضرر است.
اما در نوع دوم، وجه التزام برای تأخیر در انجام تعهدات به این صورت است که یکی از طرفین قرارداد به تعهد خود در زمان مقرر عمل نکرده و باید به ازای هر روز یا هر ماه، مبلغی را به عنوان خسارت به طرف مقابل پرداخت نماید.
مطالبه وجه التزام در قرارداد
دعوای مطالبه وجه التزام در قرارداد یک دعوای منقول است. مرجع صالح برای ارائه دادخواست مطالبه، دادگاه محل اقامت خوانده، محل اجرا یا انعقاد قرارداد است. بعد از محکومیت خوانده به پرداخت وجه التزام و قطعی شدن آن، به درخواست خواهان، حکم صادر و پرونده به اجرای احکام ارسال می‌شود.
در ادامه اموال خوانده برای توقیف به دادگاه معرفی شده و در صورت عدم شناسایی اموال خوانده، خواهان درخواست خود را جهت استعلام اموال خوانده، به اداره ثبت اسناد رسمی، املاک، بانک مرکزی و راهنمایی و رانندگی تقدیم می‌کند. در مرحله بعد، اگر مال و اموالی از خوانده شناسایی نشود، حکم جلب خوانده صادر می‌گردد.
بر اساس ماده ۲۲۶ قانون مدنی، در مورد عدم ایفاء تعهدات از طرف یکی از متعاملین، طرف دیگر نمی‌تواند ادعای خسارت نماید مگر اینکه برای ایفاء تعهد، مدت معینی مقرر شده و مدت مزبور منقضی شده باشد. همچنین اگر برای ایفاء تعهد، زمانی مقرر نبوده، طرف وقتی می‌تواند ادعای خسارت نماید که اختیار موقع انجام با او باشد و ثابت کند که انجام تعهد را مطالبه کرده است.
- رادیو دادسو
- پرونده های ملکی
نمونه دادخواست مطالبه خسارت قراردادی
خواهان: … فرزند: … سن: … شغل: … به نشانی: …
خوانده: … فرزند: … سن : … شغل: … به نشانی: …
وکیل ملکی قانونی: …
خواسته موضوع و بهای آن: مطالبه وجه التزام و خسارت تأخیر در انجام تعهد
ریاست محترم دادگاه
شرح دادخواست
با سلام و تقدیم احترام به استحضار عالی می‌رساند که موکل و خوانده محترم به موجب ساخت و تجمیع دو پلاک ثبتی با یکدیگر توافق رسیده و قراردادی را ثبت نموده اند. طبق ماده 5 قرارداد مورد نظر، دوره ساخت نهایتاً 12 ماه است که این پروژه از تاریخ اخذ جواز ساخت و تخلیه ملک توسط مالک و تحویل آن به سازنده شروع شده است.
خوانده محترم در تاریخ 88 مجوز ساخت را از مرجع مربوطه اخذ کرده و با عنایت به مراتب فوق، صدور دستور آن مقام مبنی بر پرداخت وجه التزام و خسارت تأخیر در انجام قرارداد بر طبق بند 2 از قسمت ب ماده 6 قرارداد فی مابین از زمان وقوع تخلف تا زمان تحویل ملک و صدور قرار تأمین خواسته مورد استدعا است.
مدارک لازم برای دادخواست مطالبه خسارت قراردادی
- قرارداد فی مابین
- وکالتنامه دادگستری
- پروانه ساختمان
نحوه پرداخت وجه التزام چگونه است؟
بر اساس مواردی که در قرارداد بین طرفین درباره مطالبه وجه التزام قراردادی شرط شده، شخص متخلف باید مبلغ معین شده را بپردازد. در صورتی که میزان خسارت تعیین شده با نرخ تورم و پول رایج مملکت در زمان رسیدگی به پرونده همخوانی نداشته باشد، قاضی از تحدید مسئولیت استفاده کرده و میزان اصلی و دقیق خسارت را محاسبه می‌کند.
همچنین اگر شخص متخلف در زمان مقرر به بخش‌هایی از تعهدات خود عمل نکند، برای مطالبه وجه التزام در تعهدات پولی، به تجزیه تعهدات می‌پردازد. سپس شخص متخلف باید برای آن بخش از قرارداد که به آن متعهد نبوده، خسارت پرداخت کند.
نکات حقوقی مرتبط با دعوای مطالبه وجه التزام
- محکومیت شخص متخلف به پرداخت وجه التزام، منوط به اثبات عدم اجرای تعهد در انجام تعهدات قراردادی است.
- میزان وجه التزام تعیین شده در عقد قرارداد، غیر قابل تغییر بوده و قاضی دادگاه حق کم یا زیاد کردن آن مبلغ را ندارد.
- اگر میزان وجه التزام تعیین شده در قرارداد، مبلغ منطقی نباشد، قاضی شخص متخلف را به پرداخت مبلغی متعارف و منطقی محکوم می‌کند. برخی دیگر از حاکمان با استناد به ماده ۲۳۰ قانون مدنی، نسبت به پرداخت وجه التزام تا هر میزانی که باشد، حکم صادر می‌کنند.
- “بر طبق ماده ۲۳۰ قانون مدنی، اگر در ضمن معامله شرط شده باشد که در صورت تخلف، متخلف مبلغی به عنوان خسارت تأدیه نماید، حاکم نمی‌تواند او را به بیشتر یا کمتر از آنچه که ملزم شده است، محکوم نماید.”
- اگر یکی از طرفین قرارداد به جهت ایجاد مسئله ای که از اراده او خارج یا قابل پیش بینی نبوده، تعهد خود را در وقت مقرر انجام ندهد، ملزم به پرداخت وجه التزام نخواهد بود.
بنا بر آنچه در قسمت فوق بیان کردیم، برای مشاوره حقوقی در زمینه مطالبه وجه التزام در قرارداد می‌توانید از بهترین و با تجربه ترین وکیل ملکی در تهران مؤسسه حقوقی دادسو، مشاوره و راهنمایی دریافت کنید.
سوالات متداول
وجه التزام چیست؟
وجه التزام مبلغی است که در هنگام عقد قرارداد، دو طرف قرارداد برای میزان خسارت ناشی از عدم اجرای تعهد یا تأخیر در اجرای تعهد، تعیین می‌کنند.
نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد چگونه است؟
این توافق اگر شرط ضمن عقد قرارداد باشد، شرط کیفری نامیده می‌شود. میزان وجه التزام در قرارداد را به صورت یک شرط در عقد قرارداد با توافق طرفین مشخص می‌کنند.
