مالیات بر ارث چقدر است؟

مالیات بر ارث مبلغی است که وراث باید بابت دارایی‌های متوفی به دولت پرداخت کنند تا امکان انتقال قانونی اموال وجود داشته باشد. این مالیات بر اساس نوع دارایی (ملک، سپرده بانکی، سهام، خودرو و …) و سهم‌الارث هر وارث محاسبه می‌شود.

طبق قانون مالیات‌های مستقیم، نرخ مالیات برای هر نوع دارایی متفاوت است؛ به همین دلیل نمی‌توان یک رقم ثابت برای آن اعلام کرد.

برای مثال، پاسخ به این پرسش که «برای ۱ میلیارد ارث چقدر مالیات حساب می‌شود»، بسته به اینکه مالیات بر ارث ملک مسکونی، تجاری یا سپرده بانکی باشد، فرق می‌کند.

نکته مهم این است که بدون پرداخت این مبلغ و دریافت گواهی مالیات بر ارث، انتقال رسمی هیچ ملکی انجام نمی‌شود و حساب‌های بانکی یا سهام متوفی هم آزاد نخواهد شد.

در دادسو، تمامی مراحل از ارزش‌گذاری اموال و تشکیل پرونده تا دریافت گواهی مالیات بر ارث توسط وکیل ارث متخصص ما انجام می‌شود. شما بدون درگیری با روند اداری می‌توانید مطمئن باشید گواهی صادر می‌شود و امکان تقسیم و انتقال اموال فراهم خواهد شد.

مالیات بر ارث چیست؟

مالیات بر ارث، مالیاتی است که بر انتقال مالکیت اموال و دارایی‌های یک شخص پس از فوت او وضع می‌شود.

این مبلغ از ارزش مجموع دارایی‌های منتقل‌شده به وارثان محاسبه می‌گردد و به ‌عنوان بخشی از نظام مالیاتی کشور، سهمی از ماترک را به دولت اختصاص می‌دهد.

میزان مالیات بر ارث چقدر است؟

عوامل مختلفی مانند سال فوت، نوع اموال و طبقات ارث، به طور مستقیم در مشخص‌کردن میزان مالیات بر ارث تأثیر می‌گذارند.

به همین دلیل، برای مشخص‌کردن عدد دقیق میزان مالیات در ارث، پرونده باید به صورت تخصصی توسط وکلای متخصص بررسی شده و محاسبات به طور دقیق انجام شود.

برای 1 میلیارد ارث چقدر مالیات حساب میشود؟

اینکه برای 1 میلیارد ارث چقدر مالیات حساب میشود، به نوع مال و طبقه وراث بستگی دارد.

به طور مثال، اگر ورثه فرزندان متوفی باشند (طبقه اول) و آنچه به عنوان ۱ میلیارد به وراث رسیده است، یک خانه باشد، درصد مالیات بر ارث ۷.۵ درصد و مقدار مالیات بر ارث ۷۵ میلیون تومان خواهد بود.

همچنین، اگر وارث، خواهر متوفی باشد (طبقه دوم) و آنچه به عنوان ۱ میلیارد به او رسیده است، یک خودرو باشد، درصد مالیات در ارث ۴ درصد و مقدار مالیات بر ارث ۴۰ میلیون تومان خواهد بود.

مالیات انحصار وراثت چیست؟

منظور از مالیات انحصار وراثت همان مالیات بر ارث است و وراث برای اخذ گواهی انحصار وراثت نیازی به پرداخت مالیات ندارند.

بعد از اخذ این گواهی که لیست وراث قانونی متوفی به همراه سهم الارثشان در آن مشخص شده است، وراث باید برای تعیین تکلیف مقدار مالیات در ارث اقدام کنند.

مدارک برای مالیات بر ارث

مدارک لازم مالیات بر ارث عبارت‌اند از:

1. اصل گواهی برای انحصار وراثت
2. تصویر تمامی صفحات شناسنامه و کارت ملی متوفی
3. تصویر گواهی فوت (صادر شده از ثبت احوال)
4. تصویر صفحات شناسنامه و کارت ملی تکمیل کننده اظهارنامه (یکی از وراث یا وکیل وراث)
5. عقدنامه (در صورت تاهل متوفی)

مالیات ارث نسبت به ورثه

درصد مالیات برای ارث برای انواع مختلف اموال و دارایی‌ها به شرح زیر است:

نوع اموال دارایی	وراث طبقه اول	وراث طبقه دوم	وراث طبقه سوم
سپرده بانکی	3	6	12
سپرده مؤسسات مالی	10	20	40
ملک مسکونی	7.5	15	30
مغازه و املاک تجاری	3	6	12
اجناس موجود در مغازه	10	20	40
ملک اداری	3	6	12
خودرو	2	4	8
سهام بورس	0.75	1.5	3
سهام غیر بورسی	6	12	24
باغ، اراضی، مزارع و غیره	7.5	15	30
اوراق مشارکت	3	6	12
حق امتیاز	10	20	40
صندوق امانات	10	20	40
سایر اموال و دارایی‌ها	10	20	40

مالیات بر ارث چند درصد است؟

برای اینکه به طور کامل توضیح دهیم مالیات بر ارث چند درصد است، بیایید با انواع مالیات و میزان آن‌ها آشنا شویم:

مالیات بر ارث خودرو

بر اساس قوانین مدنی ایران، سهم مالیات برای ارث خودرو معادل 2 درصد از ارزش و قیمت تعیین‌شده خودرو از طریق کارشناس صالح سازمان امور مالیاتی است.

البته باید بدانید که این مبلغ و درصد آن، مربوط به طبقه اول وراث بوده و مطابق با قانون مالیات برای ارث خودرو برای دیگر طبقات به ترتیب دو و چهار برابر می‌شود.

مالیات بر ارث منزل مسکونی

برای تعیین مالیات ارث ملک ابتدا باید ارزش ساختمان از طریق کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی به نرخ روز مشخص شود.

پس از آن، برای هر یک از طبقات یک میزان مالیات مخصوص در نظر گرفته می‌شود؛ به عنوان مثال، برای طبقه اول ورثه این مالیات به میزان 7.5 درصد از ارزش تعیین‌شده ملک به نرخ روز خواهد بود.

این مالیات به ترتیب برای وراث طبقات دیگر متفاوت است؛ به طوری که وراث طبقه دوم و سوم به ترتیب باید 2 و 4 برابر وراث طبقه اول مالیات پرداخت کنند.

مالیات بر ارث ملک تجاری

بر اساس قوانین جدید، میزان مالیات برای ارث مغازه برای متوفیان بعد از سال 1395 به میزان 3 درصد قیمت اعلام‌شده مغازه توسط کارشناس رسمی اداره مالیات است.

همچنین، بر اساس این قوانین به میزان 3 درصد از قیمت اجناس داخل مغازه مشمول پرداخت مالیات خواهد بود.

مالیات بر ارث سپرده بانکی

مالیات برای ارث سپرده بانکی به میزان 3 درصد از موجودی حساب بانکی متوفی است و البته این نرخ برای مؤسسات مالی و اعتباری به میزان 10 درصد افزایش می‌یابد.

مهلت تسلیم اظهارنامه مالیات بر ارث

وراث موظف‌اند اظهارنامه مربوط به اموال متوفی را ظرف یک سال از تاریخ فوت به سازمان امور مالیاتی محل اقامت متوفی ارائه بدهند.

این اظهارنامه شامل فهرستی کامل از اموال منقول و اموال غیر منقول، موجودی‌های بانکی، اوراق بهادار، بدهی‌ها و هزینه‌های مربوط به فوت مانند هزینه‌های کفن و دفن است.

معافیت مالیات بر ارث

بر اساس اصلاحیه قانون مالیات‌های مستقیم مربوط به سال 1395، اموال معالف از مالیات بر ارث به شرح زیر هستند:

1. اموال و دارایی شهدای انقلاب اسلامی که به وراث طبقات اول و دوم رسیده است.
2. اثاث البیت محل زندگی متوفی. اثاث البیت یعنی وسایل ضروری برای زندگی.
3. اموال و دارایی‌هایی وزارتخانه‌ها و مؤسسه‌ها و دستگاه‌های دولتی.
4. وجوه بازنشستگی، وظیفه و پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، بازخرید خدمت، اخراج، مرخصی‌های استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی، وجوه پرداختی از طریق مؤسسه‌های بیمه یا بیمه‌گذار و یا کارفرما اعم از انواع بیمه عمر و زندگی، خسارت فوت.

عواقب فرار از مالیات بر ارث

پرداخت مالیات در ارث بر هر یک از وراث واجب و ضروری است و امتناع از پرداخت آن، جریمه‌هایی در پی خواهد داشت.

اصلی‌ترین جریمه برای فرار از پرداخت این نوع مالیات، عدم انجام واگذاری دارایی و مالکیت آن به وارث خواهد بود. طبق قانون، تا زمانی که وارث، مالیات بر ارث را پرداخت نکرده باشد، نمی‌تواند مالک دارایی متوفی شود.

قوانین محاسبه مالیات بر ارث

محاسبه مالیات بر ارث به صورت زیر انجام می‌شود:

1. مطابق تبصره ۲ ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، درصدهای ذکر شده در این ماده مربوط به ورثه طبقه اول است. در صورتی که وراث از طبقات دوم و سوم باشند، نرخ‌های مالیات به ترتیب دو و چهار برابر می‌شود.
2. بر اساس تبصره ۳ ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، چنانچه متوفی و وراث هر دو از تبعه خارجی باشند، اگر اموال و دارایی متوفی در ایران واقع شده باشد، بر طبق مالیات بر ارث وراث طبقه اول محاسبه خواهد شد.
3. بر اساس تبصره ۴ ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، در مواردی که وراث، سهم‌ الارث خود را به افراد ثالث یا سایر وراث واگذار کنند، علاوه بر مالیات بر ارث، پرداخت مالیات طبق مقررات فصول نیز بر آن‌ها واجب خواهد شد.
4. طبق تبصره ۵ ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، حقوق مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تملیک با بانک‌ها و دیگر مؤسسه‌های مالی و اعتباری، نسبت به عرصه و اعیان املاک مطابق با نرخ معاملاتی در تاریخ ثبت واگذاری به نام وراث حساب می‌شود.
5. طبق ماده ۳۸ قانون مالیات‌های مستقیم، اموالی که بنا به نذر یا وصیت به وراث واگذار می‌شود، به درصد مذکور در ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم و در صورتی که به غیر وارث منتقل شود، ملزم به پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی نیز خواهد شد.

اموال مشمول مالیات بر ارث

در ادامه، با اموال مشمول مالیات بر ارث آشنا می‌شویم:

1. سپرده‌های بانکی، اوراق مشارکت و دیگر اوراق بهادار و سودهای مربوط به آن‌ها و همین‌طور سود سهام و سهم شراکت تا روز ثبت انتقال به نام وارث یا پرداخت و تحویل به آن‌ها به میزان 3 درصد.
2. حق‌الامتیاز و دیگر اموال و حقوق مالی به اندازه 10 درصد از ارزش آن به نرخ روز در تاریخ تحویل یا ثبت واگذاری به نام وراث.
3. مالیات انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی به اندازه 2 درصد ارزش اعلام‌شده از طریق سازمان امور مالیاتی کشور در تاریخ ثبت واگذاری به نام وارث.
4. مالیات املاک و حق انتقال محل یک و نیم برابر ارزش‌های ذکر شده در ماده ۵۹ قانون مالیات‌های مستقیم.
5. مالیات مربوط به اموال و دارایی متعلق به متوفی ایرانی که در خارج از کشور اقامت داشته است، پس از کسر مالیات بر ارث، به اندازه 10 درصد ارزش ماترک.

جمع بندی

مراحل مربوط به انحصار وراثت و تقسیم ترکه متوفی بین وراث، پیچیدگی‌هایی دارد که ممکن است وراث را با معضلاتی روبرو ‌کند.

عدم آگاهی نسبت به فرآیند ارث و میراث شاید حتی منجر به ضایع‌شدن حقوق برخی از وراث شود. به همین دلیل، بهتر است با یک وکیل متخصص مشورت کنید.

وکلای پایه یک مؤسسه حقوقی دادسو با ارائه خدمات در خصوص ارث و میراث و همچنین موارد مربوط به مالیات بر ارث می‌توانند مشکلات احتمالی را کاهش دهند و شما را در رسیدن به سهم‌الارث خود یاری کنند.

سؤالات متداول