تقسیم ارث فرزند خوانده

ارث فرزند خوانده در قوانین ایران به‌ صورت مستقیم پیش‌بینی نشده است. به بیان روشن، ارث به فرزند خوانده از والدین سرپرست منتقل نمی‌شود و رابطه‌ای در مورد ارث میان آن‌ها برقرار نیست.

طبق مواد قانون مدنی، تنها نسبت خونی یا نسبی موجب ارث می‌شود و پذیرش فرزند خوانده، این حق را ایجاد نمی‌کند.

به همین دلیل، حتی ارث فرزند خوانده از مادر یا پدر خوانده نیز در چارچوب ارث قانونی جایگاهی ندارد. راهکار قانونی برای حمایت از فرزند خوانده، تنظیم وصیت‌نامه یا انتقال اموال در زمان حیات است.

با وجود این محدودیت‌ها، آگاهی از مقررات و مشاوره با وکیل خانواده می‌تواند بهترین مسیر را برای حمایت مالی از فرزند خوانده نشان دهد. کلیه امور مربوط به تنظیم وصیت و حصر وراثت توسط وکلای متخصص دادسو انجام می‌شود.

آیا فرزند خوانده ارث می‌برد؟

باید بدانید که وراث متوفی یا بر اساس سبب یا بر اساس نسب ارث می‌برند.

وراث نسبی به واسطه رابطه خونی که با متوفی دارند، از ایشان ارث می‌برند؛ مانند خواهر، برادر، پدر، مادر و …

وراث سببی به واسطه رابطه ازدواج (مانند همسر متوفی) از ایشان ارث می‌برند.

فرزند خوانده نه به واسطه سبب و نه به واسطه نسب رابطه‌ای با پدر و مادر خود ندارد، پس نمی‌تواند جزو طبقات ارث باشد.

طبق ماده 15 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست، درخواست‌کننده منحصر یا درخواست‌کنندگان سرپرستی باید متعهد شوند که تمامی هزینه‌های مربوط به نگهداری و تربیت و تحصیل افراد تحت سرپرستی را تأمین کنند.

این حکم حتی پس از فوت سرپرست منحصر یا سرپرستان نیز تا تعیین سرپرست جدید، برای کودک یا نوجوان جاری است.

بدین منظور، سرپرست منحصر یا سرپرستان، مؤظف هستند با نظر سازمان، خود را نزد یکی از شرکت‌های بیمه به ‌نفع کودک یا نوجوان تحت سرپرستی بیمه عمر کنند.

بر اساس تبصره ماده ۱۵ قانون،‌ در صورتی ‌که دادگاه تشخیص دهد اعطای سرپرستی بدون اجرای مفاد این ماده به مصلحت کودک یا نوجوان است، به صدور حکم سرپرستی اقدام می‌کند.

ظبق ماده 17 قانون حمایت از کودک بی‌سرپرست، تکالیف سرپرست نسبت به کودک یا نوجوان از لحاظ نگهداری، تربیت و نفقه، با رعایت تبصره ماده (۱۵) و احترام، نظیر تکالیف والدین نسبت به اولاد است.

کودک یا نوجوان تحت سرپرستی نیز مکلف است نسبت به سرپرست، احترامات متناسب با شأن وی را رعایت کند.

طبق ماده 15 و 17 قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست، پدر و مادری که فرزند به سرپرستی می‌گیرند، فقط وظیفه نگهداری، تربیت، نفقه و احترام به فرزند را دارند. تقسیم ارث فرزند خوانده مانند فرزندان زیستی انجام نمی‌شود.

نحوه تقسیم ارث فرزند خوانده

همان‌طور که توضیح دادیم، فرزند خوانده جزو وراث محسوب نشده و بنابراین، تقسیم ارث فرزند خوانده انجام نمی‌شود.

پدر و مادری که فرزندی به سرپرستی می‌گیرند، می‌توانند به روش‌های دیگر اموال خود را بعد از فوت به فرزند خود انتقال دهند.

برای مثال، والدین سرپرست می‌توانند با بخشیدن ارث قبل از مرگ، بخشی از اموال خود را به عنوان ارث فرزند خوانده در نظر بگیرند.

به طور کلی، روش‌های تقسیم ارث فرزند خوانده به شرح زیر است:

1. والدین سرپرست می‌توانند بخشی از اموال خود را در وصیت‌نامه به فرزند خوانده ببخشند. البته والدین تنها می‌توانند برای یک سوم اموال خود وصیت کنند.
2. پدر و مادر می‌توانند قبل از فوت اموال مربوطه را به نام فرزند خود بزنند.
3. والدین می‌توانند مالکیت اموال را به صورت صلح عمری به فرزند خوانده خود واگذار کنند و تا زمان زنده بودن، اختیار و مالکیت اموال برای خودشان است، ولی بعد از فوت به فرزند خوانده آن‌ها واگذار می‌شود.

جمع بندی

فرزند خوانده با استناد به سرپرستی به ‌صورت خودکار وارث محسوب نمی‌شود و از حقوق ارثی والدین سرپرست محروم است.

با این وجود، امکان تضمین منافع اقتصادی برای فرزند خوانده از طریق ابزارهایی مانند وصیت و انتقال اموال در زمان حیات وجود دارد.

استفاده از این ابزارها باید با آگاهی کامل از آثار حقوقی و تنظیم درست اسناد همراه باشد تا منافع فرزند خوانده به‌ درستی تأمین و از بروز اختلاف‌های احتمالی پس از فوت جلوگیری شود.

اگر درباره چگونگی تنظیم وصیت، انتقال اموال و …، به راهنمایی نیاز دارید، با مؤسسه حقوقی دادسو در ارتباط باشید. وکیل ارث دادسو می‌تواند وضعیت شما را بررسی کند و در تنظیم اسناد لازم همراهتان باشد.

سؤالات متداول