بخشش ارث از پرسش‌های رایج میان خانواده‌ها است؛ اینکه آیا امکان بخشیدن ارث قبل از مرگ وجود دارد یا خیر.
در واقع، بخشیدن ارث قبل از مرگ به معنی انتقال مال در زمان حیات است که در قالب هبه یا صلح انجام می‌شود. در این حالت، مالک می‌تواند اموال خود را به فرزند، همسر یا حتی برادر خود ببخشد.
اما آیا ارث بخشیده شده قابل برگشت است؟ اگر انتقال در قالب هبه باشد، امکان رجوع در شرایط خاص وجود دارد؛ ولی اگر به صورت صلح قطعی انجام شود، بازگشت آن دشوار یا ناممکن خواهد بود.
بدین ترتیب، بخشیدن ارث به برادر یا سایر بستگان، امری حقوقی است که باید با دقت و آگاهی کامل انجام گیرد. به همین دلیل، بهتر است ابتدا با وکیل ارث مشورت کنید.
وکلای دادسو می‌توانند بهترین راهکار را برای تنظیم قرارداد و پیشگیری از مشکلات آینده در اختیار شما بگذارند.
- اخذ گواهی انحصار وراثت و مالیات بر ارث
- بدون نیاز به حضور وراث در هیچ مرحله‌ای
- توسط وکلای متخصص تقسیم ارث
- مشاوره حقوقی رایگان
- برای انجام کار توسط وکلای متخصص دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید
بخشیدن ارث قبل از مرگ
طبق قانون، بخشیدن ارث قبل از مرگ می‌تواند در قالب عقد صلح یا عقد هبه انجام شود. در ادامه، شرایط بخشیدن ارث قبل از مرگ را بیان می‌کنیم:
- فردی که اقدام به بخشیدن ارث قبل از مرگ کرده باید از اهلیت قانونی برای انجام آن یعنی از عقل، بلوغ و رشد برخوردار باشد.
- فرد باید با رضایت و نه از سر اکراه و اجبار اقدام به بخشش ارث خود کند.
- بخشش ارث باید به صورت مشروع و قانونی و نه با قصد و نیتی همچون فرار از دین صورت بگیرد.
- موضوع ارثی که بخشیده می‌شود باید به طور دقیق و معین روشن شده باشد.
- موضوع هبه یا صلح جهت بخشش ارث باید مشخص شده باشد. همچنین، فردی که ارث را می‌بخشد، باید حق تصرف در مال را داشته باشد و مالک مال موضوع هبه یا صلح باشد.
فیلد های "*" اجباری هستند
مراحل و نحوه بخشیدن ارث قبل از مرگ
در این قسمت، می‌خواهیم مراحل و نحوه بخشیدن ارث قبل از مرگ را بیان کنیم:
بخشش ارث به موجب انعقاد قرارداد شفاهی عقد هبه یا صلح
در این حالت، فردی که قصد بخشیدن ارث خود را دارد، به صورت شفاهی این موضوع را اعلام می‌کند.
در صورتی که طرف مقابل این موضوع را قبول کند، عقد محقق شده و بخشیدن ارث انجام خواهد شد.
بخشش ارث به موجب قرارداد کتبی عقد هبه یا صلح
قرارداد کتبی هبه یا صلح ارث، می‌تواند به صورت دستی با سند عادی یا با مراجعه به دفترخانه با سند رسمی تنظیم شود.
در قراردادهای دست‌نویس هبه یا صلح ارث، طرفین باید مشخصات هویتی خود را نوشته و موضوع عقد هبه یا صلح را به طور دقیق شرح دهند.
پس از درج شروط مورد نظر و تاریخ انعقاد قرارداد، طرفین آن را امضا می‌کنند تا سند رسمیت پیدا کند.
در نظر داشته باشید که تنها با هبه یا بیع یا صلح عمری، امکان انتقال اموال یک فرد به دیگری قبل از فوت او وجود خواهد داشت.
مدارک لازم برای بخشیدن ارث قبل از مرگ
لیست مدارک مورد نیاز برای بخشیدن ارث قبل از مرگ به شرح زیر است:
- اسناد و اوراق هویتی طرفین
- گواهی تصدیق وراثت
- رأی دادگاه در خصوص تقسیم ترکه (در صورتی که محجور میان وراث نبوده، تقسیم‌نامه تنظیمی میان وراث لازم خواهد بود.)
- مدارک مربوط به پرداخت مالیات در ارث
- مدارک مثبت مالکیت فرد بر مال موضوع ارث که قصد بخشش آن را دارد از جمله سند رسمی، مبایعه نام و …
آثار و نتایج بخشیدن ارث قبل از مرگ
بخشیدن ارث قبل از مرگ می‌تواند آثار و نتایج زیر را به دنبال داشته باشد:
- ایجاد اثر حقوقی مالکیت برای شخصی که ارث به او بخشیده شده است و اجازه هرگونه تصرف مالکانه در مال از جمله فروش اجاره، هبه و … .
- خروج مال از مالکیت شخصی که اقدام به بخشش آن کرده است و ممنوعیت هرگونه تصرف مالکانه در آن.
- اگر بخشیدن ارث به صورت صلح انجام شده و حق فسخ در نظر گرفته نشده باشد، امکان بازگشت از آن وجود ندارد.
ایا ارث بخشیده شده قابل برگشت است؟
پاسخ به این پرسش که ایا ارث بخشیده شده قابل برگشت است یا خیر، تابع عوامل متعددی است؛ از ماهیت عقد (هبه یا صلح) گرفته تا شرایط قراردادی و وضعیت فعلی مال مورد بحث.
به طور کلی، قانون مدنی برای هبه قواعد مشخصی پیش‌بینی کرده و این قواعد تعیین می‌کنند چه زمانی واهب (بخشنده) می‌تواند مال موهوبه را پس بگیرد و چه زمانی این امکان وجود ندارد.
رجوع از هبه ارث تنها در شرایطی ممکن است که مال موهبه موجود بوده و به دیگری منتقل نشده باشد یا شخصی که ارث به او هبه شده، پدر و مادر یا فرزند متهب (هبه گیرنده) نباشد.
همچنین، هبه ارث به صورت معوض انجام نشده باشد یا در شرایطی که هبه ارث معوض بوده، عوض گرفته نشده باشد و در عین مال یا در ارث (عین موهوبه) تغییری ایجاد نشده باشد.
در شرایطی که به موجب عقد صلح، بخشش ارث انجام شده باشد، فردی که مال را بخشیده تنها در صورتی می‌تواند از بخشش ارث رجوع کند که حق فسخ قرارداد صلح را برای خودش در نظر گرفته باشد.
نمونه متن بخشیدن ارث قبل از مرگ
در ادامه، با یک نمونه متن بخشیدن ارث قبل از مرگ آشنا می‌شویم:
مشخصات طرفین قرارداد:
واهب: آقا/خانم …….. به شماره شناسنامه ……..، کد ملی ……..، صادره از ……..، به نشانی ……..
متهب: آقا/خانم …….. به شماره شناسنامه ……..، کد ملی ……..، صادره از ……..، به نشانی …….. طرفین
مشخصات عین موهوبه:
یک هشتم از ملک مسکونی با پلاک ثبتی …….. فرعی از …….. اصلی، واقع در بخش…….. ثبتی شیراز، موضوع سند ملکی شماره …….. که سهم‌الارث واهب از موروث شرعی و قانونی خود، همسرشان جناب آقای …، به تاریخ فوت …، به موجب گواهی حصر وراثت … بوده است.
شرایط قرارداد:
قرارداد در تاریخ … منعقد شد و واهب از این تاریخ حق هرگونه رجوع را از خود سلب و ساقط نمود.
متهب عین موهوبه را مشاهده و به قبض آن اقرار کرد.
اسناد مثبت مالکیت واهب ضمیمه قرارداد گردید.
جمع بندی
هر فردی می‌تواند مال و اموال خود را پیش از مرگ به افراد دیگری ببخشد. بدین ترتیب، امکان بخشیدن ارث قبل از مرگ وجود دارد.
اما برای بخشیدن ارث قبل از مرگ، پیشنهاد می‌کنیم از وکیل پایه یک دادگستری کمک بگیرید. وکلای ماهر با شرایط تقسیم ارث آشنایی کافی دارند و می‌توانند پرونده‌های ارثیه را خیلی سریع به نتیجه برسانند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بخشیدن ارث یا تعیین تکلیف اموال به‌جامانده از فردی که فوت شده، می‌توانید با مشاورین حقوقی دادسو در ارتباط باشید.
سؤالات متداول
آیا امکان بخشیدن ارث قبل از مرگ وجود دارد؟
بله؛ هر فردی می‌تواند در زمان حیات، اموالش را به افراد دیگر ببخشد.
آیا امکان بخشیدن تمام اموال به یک فرزند وجود دارد؟
بله؛ هر فردی می‌تواند در طول حیاتش در اموالی که دارد، دخل و تصرف کرده و آن را با صلح یا هبه به نام فرد دیگری منتقل کند.
آیا بخشیدن ارث قبل از مرگ قابل رجوع است؟
رجوع از بخشیدن ارث به نوع قرارداد مانند هبه یا صلح بستگی دارد.
آیا بخشیدن ارث به روش صلح قابل بازگشت است؟
در صورتی که حق فسخ در قرارداد صلح ذکر نشده باشد، بخشیدن ارث قابل بازگشت نخواهد بود.
