در مواردی که زوجین صاحب فرزند می‌شوند، ما با مفهوم حقوقی حضانت روبرو می‌شویم. حضانت یک واژه فقهی است که معادل فارسی آن “نگهداری و تربیت کودکان” میشود. در واقع حضانت قدرت و اقتداری است که قانون به پدر و ماد می‌دهد تا به موجب آن از فرزند نگهداری و تربیت کنند.
کودکان از زمانی که به دنیا می‌آیند تا سن بلوغ مشمول حضانت می‌شوند. بنابراین دختر تا 9 سال کامل قمری و پسر تا 15 سال کامل قمری مشمول حضانت هستند.
در مواقعی که زوجین باهم زندگی می‌کنند، حق حضانت فرزند به صورت مشترک توسط پدر و مادر انجام میشود، اما مواقعی که زوجین قصد جدایی دارند، والدی که از فرزند نگهداری می‌کند حضانت را برعهده دارد.
در این شرایط مطابق قانون حضانت فرزند، مادر تا سن 7 سالگی حضانت بچه را برعهده دارد. پدر نیز از 7 سال تا رسیدن به سن بلوغ (پسر تا 9 سالگی و دختر تا 15 سالگی) حضانت را برعهده دارد. همچنین در صورت توافق زوجین این بازه زمانی قابل تغییر است.
در این مطلب از موسسه حقوقی دادسو توضیح می دهیم که حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی با چه کسی است؟ پیشنهاد ما این است که اگر قصد دارید برای گرفتن حضانت فرزندان اقدام کنید حتما با وکیل حضانت دادسو مشورت کنید.
برای راهنمایی درباره شرایط حضانت فرزند می‌توانید با کارشناسان حقوقی ما به صورت رایگان مشاوره داشته باشید.
- انجام مراحل طلاق توافقی و حق طلاق
- بدون حضور زوجین در هیچ مرحله‌ای
- توسط وکلای متخصص طلاق و خانواده
- بین ۲۰ تا 60 روز کاری
- پرداخت اقساطی بدون سود و ضامن
- مشاوره رایگان در واتس‌اپ و تلگرام
قانون حضانت فرزند بعد از طلاق
همان طور که گفتیم، قانون حضانت فرزندان در ایران به گونه ای است که زوجین بعد از طلاق می‌توانند برای نگهداری از فرزند توافق داشته باشند. یعنی در طلاق توافقی بر حسب توافق زوجین، حضانت بچه می‌تواند با پدر یا مادر باشد.
اما زوجینی که در شرایط حضانت فرزند توافق ندارند، معمولا سوالاتی برای آن‌ها پیش می‌آید مانند؛ در چه صورت حضانت دختر به مادر داده میشود و یا چگونه حضانت فرزند را بگیریم؟
با توجه به قانون حضانت فرزند، حق حضانت فرزندان دختر با پسر متفاوت است.
- حضانت فرزند پسر: حضانت پسر تا 7 سالگی بر عهده مادر است و تا 15 سالگی برعهده پدر. پس از 15 سالگی کودک از سن حضانت خارج شده و انتخاب می‌کند که دوست دارد با کدام یک از والدین خود زندگی کند.
- حضانت فرزند دختر: حضانت دختر نیز تا 7 سالگی با مادر است و از 7 تا 9 سالگی با پدر. دختر در سن 9 سالگی از سن حضانت خارج میشود و می‌تواند برای ادامه زندگی خود با پدر یا مادر تصمیم بگیرد. بنابراین حضانت فرزند دختر بعد از 9 سالگی به انتخاب خود او بستگی دارد.
برای گرفتن حضانت بچه به کجا مراجعه کنیم؟
برای گرفتن حضانت فرزندان، ابتدا باید به دفتر خدمات قضایی مراجعه کنید و درخواست گرفتن حق حضانت فرزند را داشته باشید.
بعد از بررسی شرایط حضانت فرزند جلسه دادگاه برای شما در نظر گرفته میشود و باید به دادگاه مراجعه کنید و در صورتی که وکیل نداشته باشید، حضور شما در دادگاه الزامی است.
بعد از جلسات دادگاه وضعیت حضانت فرزند بعد از طلاق مشخص میشود. همچنین اگر وکیل حضانت داشته باشید نیازی به حضور شما در هیچ مرحله ای نیست و وکیل به جای شما برای گرفتن حق حضانت اقدام می کند.
سن حضانت کودک
قانون حضانت کودک را به پدر و مادر سپرده است و هر دوی آن ها باید در رشد کودکان نقش داشته باشند. در ابتدا باید والدین با یکدیگر بر سر نگهداری کودکان به توافق برسند ولی اگر تفاهم بین آن ها برقرار نشود قانون بین آن ها حکمرانی می‌کند.
فرزند پسر و دختر تا سن 7 سالگی نزد مادر خود می‌مانند پس از آن دختر تا سن 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی با پدر خود زندگی خواهند کرد.
بعد از این سن فرزند دختر و پسر از سن حضانت خارج شده و خود باید تصمیم بگیرند که تمایل به زندگی با پدرشان دارند یا مادر خود.
در صورتی که پدر صلاحیت اخلاقی نداشته باشد برای مثال به اعتیاد دچار باشد بعد از سن 7 سالگی نیز حضانت کودکان به مادر داده میشود ولی پدر در تمامی مراحل باید هزینه های کودکان را تامین کند.
باید توجه داشت در قانون قدیم فرزند تا 2سالگی نزد مادر می‌ماند اما این قانون تغییر کرده و از سال 1382 این سن به 7 سال تغییر یافت.
- رادیو دادسو
- حضانت فرزند
حضانت فرزند بعد از ازدواج مادر به چه صورت است؟
برخی معتقدند حضانت کودک پس از ازدواج مادر از او ساقط میشود این در حالی است که قانون به نفع فرزند وضع شده و همیشه این حق را از مادر سلب نمی‌کند.
مادر برای حضانت فرزند خود باید همه حقوق او را رعایت کند. در ادامه درمورد شرایط مادر در موقعیت های مختلف توضیح داده شده است.
چه مواردی باعث سلب حضانت فرزند میشود؟
اگر پدر در هنگام طلاق حضانت فرزند خود را به مادرش واگذار کند این حق تحت شرایطی ممکن است سلب شود. قانون تمامی مواردی که ممکن است به کودک آسیب برساند را بررسی کرده که می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داشتن مشکلات روانی مادر و جنون
- استفاده مادر از مواد مخدر و اعتیاد به آن
- آزار و اذیت کودک و داشتن رفتار نامناسب با آن
- مشکلات اخلاقی مادر
- سواستفاده از کودک
- تنبیه کردن کودک خارج از عرف
در قانون جدید قانون حضور کودک زیر 15 سال را در جلسه رسیدگی ممنوع کرده است؛ بنابراین هر موردی که باعث آزار و اذیت کودک شده باشد و به تربیت او آسیب برساند باعث سلب حضانت فرزند بعد از ازدواج مادر میشود.
البته این حضانت تنها در صورتی سلب میشود که مدارک مستدل ارائه شود. درباره سلب حضانت فرزند در مقالات مجزا به طور کامل توضیح دادیم که در صورت نیاز می‌توانید مطالعه کنید:
حضانت فرزندان بعد از فوت پدر یا مادر با چه کسی است؟
تربیت و نگهداری کودک پس از طلاق مسئله ای است که پدر و مادر باید در مورد آن به توافق برسند. اما در صورت فوت پدر و مادر حضانت کودک به جد پدری واگذار میشود. صلاحیت پدربزرگ از هر فردی بیشتر است.
در صورتی که پدربزرگ نیز در قید حیات نباشد حضانت فرزندان به وصی او داده میشود.
البته پدر و جد پدری می‌توانند برای خود وصی تعیین کنند که در صورت فوت وظیفه نگهداری و حضانت کودکان را برعهده گیرد. در صورتی که وصی تعیین نشود دادگاه حضانت را به قیمی می‌سپارد که خود دادگاه او را منصوب می‌کند و برای تعیین این قیم نزدیکان کودک بر دیگران تقدم دارند.
حضانت کودک در صورت فوت پدر شرایط متفاوتی دارد که ادامه بررسی شده است.
حصانت فرزند در صورت فوت پدر
طبق ماده 1171 قانون مدنی در صورت فوت یکی از والدین حضانت فرزند به والد دیگر که زنده است داده میشود. اگر پدر فوت کند و برای خود وصی تعیین کرده باشد که از حضانت فرزندان را برعهده گیرد و قیم آن ها شود باز هم در صورت زنده بودن مادر حضانت کودکان به مادر سپرده میشود.
پس حضانت فرزند بعد از فوت پدر، یا جد پدری که ولایت دارد یا قیمی که از جانب پدر تعیین شده حق حضانت ندارند بلکه حضانت به طور مشخص با مادر فرزندان است. با فوت پدر نگرانی مادر در مورد آینده فرزندان بیشتر میشود زیرا علاوه بر پر کردن خلا های عاطفی باید نیاز مالی آن ها را نیز برآورده کند.
قیومیت چیست؟
قیم کسی است امور مالی را بر عهده دارد و قیومیت به معنای قیم و سرپرستی است. در مورد مسائل مالی تصمیم گیری می‌کند. اگر پدری که فوت می‌کند ارث فراوانی داشته باشد در مورد صلاحیت امور مالی اختلافاتی پیش می آید. قانون در چنین مواقعی برای قیم شرایطی را در نظر گرفته است:
- در صورتی که طفل صغیر مسلمان باشد قیم او نیز باید مسلمان باشد.
- قیم باید آگاه، بصیر، عاقل و بالغ باشد.
- شایستگی اخلاقی، قابل اعتماد بودن و اهلیت کامل از ویژگی های ضروری قیم است.
در صورت واجد شرایط بودن چند نفر قانون مادر را مادامی که شوهر ندارد و صلاحیت نگهداری کودکان را دارد بر دیگران تقدم می‌دهد. قیم می‌تواند در مسائل مالی و اموال منقول کودک دخل و تصرف داشته باشد اما در مورد اموال غیرمنقول اجازه دخل و تصرف با رای دادستان است.
منع ملاقات در حضانت فرزندان ممکن است؟
حتی در صورت فاسد بودن پدر یا مادر مانعی برای دیدار وجود ندارد. پدر یا مادری که فرزند نزد او زندگی می‌کند حق منع ملاقات را ندارد و در صورت جلوگیری از دیدار فرزندش با طرف مقابل به 3 تا 6 ماه حبس و جریمه نقدی 1.5 تا 3 میلیون محکوم میشود.
اگر والدین بتوانند درمورد زمان ملاقات به نتیجه برسند دیگر نیاز به مراجعه به محاکم قضایی برای تعیین زمان نیست.
مدت زمان ملاقات برای والدی که حضانت را ندارد!
دادگاه معمولا دو روز آخر هفته را به پدر یا مادری که حضانت را برعهده ندارد واگذار می‌کند. حقوق دانان معتقدند افزایش زمان دیدار باعث دوگانگی و اختلال در روند تربیت کودک میشود.
دادگاه در هیچ موردی به جز نداشتن سلامت روحی و روانی والد و امکان خطر جانی برای کودک پدر یا مادر را از ملاقات فرزند منع نمی‌کند و در همه حال حق دیدار را به او می‌دهد.
به هیچ عنوان امکان منع ملاقات فرزند وجود ندارد اما امکان کاهش مدت زمان ملاقات با فرزند وجود دارد.
همچنین در زمانی که دیدار کودک با والد بر مصلحت او تاثیر بگذارد دادگاه تاریخ دیدار را طولانی تر می‌کند.
نفقه فرزند با چه کسی است؟
خواه حضانت با پدر باشد خواه با مادر نفقه کودک و تامین مخارج مسکن، پوشاک، خورد و خوراک و تحصیل بر عهده پدر است. در صورتی که پدر از پرداخت هزینه ها سرباز زند به 3 ماه و یک روز تا 5 ماه حبس محکوم میشود.
در صورتی که پدر توان مالی نداشته باشد پرداخت هزینه ها با جد پدری است. نفقه پس از بلوغ فرزند قطع نخواهد شد و طبق ماده 1197 قانون مدنی در صورتی که فرزند نتواند مایحتاج زندگی خود را فراهم کند پرداخت هزینه های فرزند کبیر نیز بر عهده پدر است.
اگر برای سلب یا گرفتن حضانت به وکیل متخصص نیاز دارید، با وکیل حضانت فرزندان دادسو در ارتباط باشید.
سوالات متداول
شرایط گرفتن حضانت فرزند توسط مادر چگونه است؟
عدم جنون، عدم اعتیاد، نداشتن مشکلات اخلاقی و رفتار مناسب با کودک از شرایط حضانت فرزند توسط مادر است. حضانت کودکان تا 7 سالگی با مادر است.
چگونه حضانت فرزند را از پدر بگیریم؟
حضانت فرزند تا 7 سالگی با مادر است اما بعد از آن تا دختر تا سن 9 سالگی و پسر تا 15 سالگی تحت حضانت پدر خواهند بود. در صورتی که پدر اعتیاد، بیماری روانی، فساد اخلاقی داشته باشد و یا از فرزند سوء استفاده غیر اخلاقی کند می توان او را سلب حضانت کرد.
اگر مادر حضانت فرزند را نخواهد چه؟
در صورتی که مادر حضانت فرزند را نخواهد، این وظیفه به پدر داده میشود.
در چه صورت حضانت دختر به مادر داده میشود؟
از زمان تولد تا 7 سالگی حضانت فرزندان با مادر است. همچنین اگر سلب حضانت از پدر صورت گیرد حضانت دختر به مادر می رسد.
طلاق آخرین راه حل برای حل مشکلات زندگی مشترک است. لطفا قبل از اینکه به صورت جدی به طلاق فکر کنید با مشاور خانواده مشورت نمایید. در صورتی که تصمیم شما قطعی است، همکاران ما در دادسو راهنماییتان می کنند.
