خانه / ارث و انحصار وراثت / تقسیم ارث فرد محجور چگونه است؟

تقسیم ارث فرد محجور چگونه است؟

تقسیم ارث فرد محجور

در این مقاله قرار است درباره تقسیم ارث فرد محجور صحبت کنیم. به صورت کلی شخص به محض به دنیا آمدن مالک حق و حقوقی مشخص می‌شود. که با توجه به حق و حقوق می‌تواند معاملاتی را انجام دهد. انجام این معاملات منوط به داشتن اهلیت است. اهلیت به دو دسته اهلیت تمتع و اهلیت استیفا تقسیم می‌شود. بسته دارا بودن این نوع از اهلیت‌ها ممکن است افراد محجور شناخته شود.

در ادامه تعریف افرار محجور از نظر حقوقی را بررسی می‌کنیم و توضیح می‌دهیم که محجور یعنی چه و فرد محجور کیست؟ همچنین درباره انواع محجوریت صحبت می‌کنیم و به یکی از مهم‌ترین امور افراد محجور که تقسیم ارث است می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که آیا قیم ارث میبرد؟ ولی پیشنهاد می‌کنیم قبل از هرکاری از راهنمایی کارشناسان حقوقی دادسو و یا یک وکیل انحصار وراثت استفاده کنید.

محجور یعنی چه؟

برای صحبت درباره تقسیم ارث فرد محجور باید ابتدا به تعریف فرد محجور از نظر حقوقی بپردازیم. همانطوری که گفتیم اهلیت به دو دسته تقسیم می‌شود.

اهلیت تمتع وقتی که فرد به صورت زنده به دنیا می‌آید شامل حالشان می‌شود. در واقع در لحظه تولد شخص مالک حقوقی می‌شود. اهلیت استیفا بسته به سن شخص و سالم بودن ایشان از نظر عقلی شامل حالش می‌شود.

افراد محجور به سه دسته تقسیم می‌شوند صغیر، غیر رشید و یا دیوانه هستند. افراد صغیر به سن قانونی نرسیده‌اند و دیگران برایشان تصمیم می‌گیرند.

افراد غیر رشید کسانی هستند که به سن قانونی رسیده‌اند ولی درک کامل و کافی نسبت به مسائل مختلف از جمله مسائل مالی ندارند. افراد دیوانه هم که ممکن است سطحی از را جنون داشته باشند و به هیچ وجه صلاحیت تصمیم گیری در هیچ امور را ندارند.

فرد محجور کیست؟

فرد صغیر بعد از رسیدن به سن قانونی دیگر محجور نیست. این فرد توانایی انجام یک سری امور با توجه به سن‌شان را دارند و می‌توانند مالک خانه و یا هر مورد دیگری شوند ولی نمی‌توانند برای آن تصمیم گیری کنند (برای مثال نمی‌توانند ملکی که مالک آن هستند را بفروشند.)

افراد دسته دوم که غیر رشید یا سفیه هستند ممکن است به سن بلوغ رسیده باشند ولی توانایی پذیرش مسئولت‌های مالی که بر گردن آن‌ها است را ندارند. این افراد برای انجام اموری مانند ازدواج و انواع طلاق (طلاق توافقی، طلاق یک طرفه)، حضانت فرزند و … نیاز به اجازه ولی و قیم خود ندارند ولی برای انجام امور مالی باید شخص دیگری که صلاحیت دارد، تصمیم گیرنده باشد.

دسته سوم افراد مجنون را شامل می‌شود. درجه‌ی مجنون بودن به هیچ وجه مهم نیست. هر اندازه‌ای که باشد فرد صلاحیت تصمیم گیری در امور مالی را ندارد و محجور شناخته می‌شود. این فرد برای همه‌ی امور خود نیاز به تصمیم فرد قیم دارد.

با توجه به شناختی که نسبت به تعریف حقوقی فرد محجور پیدا کردیم، در ادامه درباره تقسیم ارث فرد محجور مطالعه می‌کنیم.
سامانه ثنا چیست؟ بیشتر بخوانید: سامانه ثنا چیست؟

تقسیم ارث فرد محجور چگونه است؟

تا این قسمت مقاله تعریف فرد محجور و انواع آن را توضیح دادیم و متوجه شدیم که فرد محجور بسته به نوع محجوریت خود نمی‌تواند امور مالی خود را مدیریت کند. امور  انحصار وراثت  و تقسیم ارث از انواع امور مالی هست.

وقتی فردی محجور باشد و مال و اموالی به نام ایشون باشد، انحصار وراثت اموال‌شان مطابق شرایط عادی پیش می‌رود و اموال بین طبقات وراث تقسیم می‌شود.

ولی از آنجایی که افراد محجور نمی‌توانند تصمیم گیرنده امور مالی باشند پس نمی‌توانند وصیت نامه تنظیم کنند و اگر این کار را انجام دهند کاملا فاقد اعتبار است و نمی‌‌‌‌توان به آن استناد کرد.

تقسیم ارث فرد محجور چگونه است؟

شرایط قیومیت افراد محجور

همانطوری که گفتیم افراد محجور، بسته به نوع محجوریت تصمیم گیرنده برخی امور خود نیستند و برای انجام آن امور باید قیم یا وصی ایشان تصمیم بگیرد. پس به خاط همین موضوع شرایط قیومیت افراد محجور را توضیح می‌دهیم که تکلیف تقسیم ارث فرد محجور هم با آنها است.

قیومیت و حضانت متفاوت از یکدیگر هستند. حضانت به معنای تربت و نگهداری و قیومیت به معنای سرپرستی است.

فردی که قیومیت شخص را به عهده دارد باید از نظر عقلی بالغ باشد و دارای سلامت عقل باشد، باید دارای دو نوع اهلیت تمتع و استیفا باشد، ایشان باید مسلمان باشد و فرد کافر نمی‌تواند قیم فرد دیگر باشد. قیم واجد شرایط می‌تواند در تقسیم ارث فرد محجور مداخله کند.

چه افرادی شرایط قیومیت را ندارند؟

  • فردی که غیر مسلمان باشد.
  • افرادی که خودشان تحت قیومیت باشند
  • افرادی که به دلایلی مانند سرقت، خیانت در امانت، ورشکستگی، هتک ناموس، کلاهبرداری و اختلاس و … محکوم باشند.
  • افرادی که فساد اخلاقی آنها ثابت شده باشد.

قانون تقسیم ارث فرد محجور

آگاهی به این قوانین می‌تواند به مشخص شدن تکلیف تقسیم ارث افراد محجور کمک کند.

قوانین امور حسبی مربوط به افراد محجور:

  • امور قیمومت راجع به دادگاه شهرستانی است که اقامتگاه محجور در حوزه آن دادگاه است و اگر محجور در ایران اقامتگاه نداشته باشد‌ دادگاهی که محجور در حوزه آن دادگاه سکنی دارد برای امور قیمومت صالح است.
  • هر گاه محجور در خارج ایران اقامت یا سکنی داشته باشد امور قیمومت راجع به دادگاه شهرستان تهران است.
  • در صورتی که محجور در خارج ایران اقامت یا سکنی دارد و مطابق ماده ۱۲۲۸ قانون مدنی مامور کنسولی ایران قیم موقت برای محجور‌ معین نماید اگر دادگاه تهران تصمیم مامور کنسولی را تنفیذ نکند تعیین قیم با دادگاه نامبرده خواهد بود.
  • در صورتی که اقامتگاه محجور معلوم نباشد امور قیمومت با دادگاهی است که محجور در حوزه آن دادگاه یافت می‌شود.
  • عزل و تعیین قیم جدید و تعیین قیم موقت و سایر امور محجور که راجع به دادگاه است با دادگاهی است که بدواً تعیین قیم کرده است.
  • هر گاه صغیری که ولی خاص ندارد در زمان رسیدن به سن رشد سفیه یا مجنون باشد قیم باید به دادستان جنون یا سفه او را اطلاع دهد و‌دادستان پس از اطلاع به این امر مکلف است در موضوع جنون و سفاهت تحقیق نموده و دلایل آن را اعم از نظریات کارشناس و اطلاعات مطلعین و‌غیره به دادگاه بفرستد و دادگاه پس از رسیدگی و احراز جنون یا سفه حکم به استمرار و بقاء حجر صادر می‌نماید در این صورت ممکن است قیم سابق‌را هم به قیمومت ابقاء نمود.

فروش سهم الارث محجور

سرپرست قانونی فرد محجور این اجازه را دارد که با در نظر گرفتن خیر و صلاح شخص، فروش سهم الارث محجور را انجام دهد. برای فروش سهم الارث فرد محجور علاوه بر سرپرست مقام قضایی نیز باید حضور داشته باشد. اگر صلاح فرد محجور در فروش سهم الارث در نظر گرفته نشده باشد عنوان معامله فضولی برای این مورد در نظر گرفته می‌شود.

سوالات متداول

  1. فرد محجور کیست؟

افراد محجور شامل سه دسته هستند. افراد صغیر، غیر رشید و یا دیوانه محجور محسوب می‌شوند.

  1. تکلیف اموال محجور پس از فوت چه میشود؟

انحصار وراثت اموال فرد محجور نیز مانند شرایط عادی پیش می‌رود و اموال وی بر حسب طبقات ارث باید تقسیم ارث شوند. البته به دلیل محجور بودن فرد نمی‌تواند وصیت نامه داشته باشد.

برای اطلاع از آخرین اخبار دادسو را در تلگرام دنبال کنید

برای اطلاع از آخرین اخبار دادسو را در اینستاگرام دنبال کنید

مطالب پیشنهادی

تحریریه دادسو

این مقاله توسط تیم تحریریه دادسو گردآوری، تنظیم و تحریر شده است.
اعضای تحریریه در جهت افزایش آگاهی و اطلاعات کاربران سایت، همه روزه مقالات کاربردی در حوزه فعالیت‌های دادسو منتشر و بروز رسانی می نمایند. لازم به ذکر است که این مقالات هیچ وقت جای مشاوره با وکیل متخصص را نخواهد گرفت. در صورت تمایل برای مشاوره با وکیل با دادسو در ارتباط باشید.

43 پاسخ
  1. سلام من قیم برادرمحجورم باشدت معلولیت ذهنی جسمی و حرکتی خیلی شدیدهستم آیا بعد از فوت برادرمحجورم اموال ایشان بین ورات تقسیم میشه یا به قیمت می رسدممنون میشم راهنمایی کنید

  2. سلام . سوالم اینکه سهم الارث افرادی که بیماری روان دارن مثل افراد دیگه هست؟ ینی سهم پسری که مشکل روانی دارد باز هم دو برابر هست؟ ممنون

  3. سلام برادر بنده معلول مادر زادی بودند و در سن ۶۷سالگی فوت کردند ایشان هیچ گونه اموالی ندارن …سهم ارث ایشان از منزل پدری و مادری چه میشود؟

  4. با سلام
    یه دایی معلول ذهنی دارم به همراه مادر بزرگم که خاله بنده از این دونفر نگهداری می‌کنه
    آیا از لحاظ قانونی امکانش هست که ایشون سهم ارث این دو نفر رو بگیره؟ و اینکه با کتبا اعلام کنیم به خاله واگذار می‌کنیم قانونی هست یا خیر ؟

  5. سلام ما چند تا خواهر و برادر هستیم و یکی از برادرها محجور بود و یکی از خواهرها سالها قیم این برادر بود … یک سال پیش برادر محجور ما رو ماشین زد و فوت شد و دیه بهش تعلق گرفت .. این دیه طبق قانون بین ورثه تقسیم میشه … سوال بنده .. آیا این خواهر که قیم بوده می تونه وکیل بگیره و اقدام کنه برای تمام گرفتن تمام دیه برای خودش یا در هر صورت این کار نشدنی هست و دیه بین ورثه تقسیم میشه

  6. برادرمن در بعلت معلولیت زهنی دربهزیستی بصورت ازاد نگهداری میشود وهرسال با قرارداد مبلع شهریه پرداخت میشود ایا بعد از فوت از اموال او بهزیستی میتواند ادعای کند

    1. خیر
      اموال فرد محجور یعنی برادرتان
      دقیقا مثل خود شما به طبقات اقوام و خویشان می‌رسد
      شما بعنوان برادر دو برابر خواهرتان سهم خواهید داشت
      البته اگر پدر یا مادرتان زنده باشند به آنها هم می‌رسد
      بهزیستی هیچ حقی در اموال افراد تحت نگهداری ندارد مگر اینکه شهریه طلب داشته باشد
      که به میزان طلب می‌تواند خواهان شود

  7. سلام چگونه باید اثبات کرد فردی مبتلا به بیماری شیزوفرنی هست آیا اگر فرد مبتلا اموالش را به افرادی دیگر بخشیده باشد اموال پس گرفتن اموال توسط وراث هست ؟

    1. سلام، وقت بخیر
      باید به پزشک مراجعه کنند و پرونده پزشکی بیماری روانی برای ایشان تشکیل شود.
      در صورتی که تایید شود ایشان دارای بیماری روانی بوده اند ممکن است اموال را بتوان پس گرفت اما کمی دشوار است. بهتر است با وکیل متخصص مشورت کنید.

      1. محجوری که قیم اش دولت باشد و فوت کند.آیا اموال وی به نفع دولت می‌رسد یا اینکه وراث نسبی و سببی در طبقات خود از محجور ارث می برند؟

  8. سلام وعرض ادب
    پدر بزرگ بنده زمانی که پدرم
    دوسالش بوده فوت کرده وقیومش. داداش بزرگش بوده

    الان بعد ۵۸سال عموم از دست بابام شاکی شده بابت تقسیم زمین‌ها آیا این از نظر قانون اشکال نداره
    در صورتی که این زمین‌ها تقسیم شده قبلا
    ممنون میشم جواب بدین

    1. سلام، وقت بخیر
      بعد از این همه سال خیر اعتراضشون قبول نمیشه

  9. درود، همسرم زمین مشاع فروخته و الان برای انتقال سند در قید حیاط نیست و از زمان فروش ۲۰سال میگزره و من طفل صغیر دارم آیا میتوانم مبلغی از خریدار برای فرزندم درخواست کنم ملک به صورت قولنامه ای نوشته شده بزرگواری کنید راهنمائی کنید

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  10. عمه مان ۲۰ سال پیش پدرم بود و ۳تا عمه ی دیگر داشتیم کا سالم بودن و پدرمان از عمه مریضمان نگه داری میکرد و بقیه عمه ها با نوشتن برگه ای و امضای خودشان که سهم ارث عمه مریضمان به پدرمان برسد الان که عمه فوت کرد بقیه عمه ها مبگویتد که ماهم ارث داریم از ارث عمه مریضمان که پیش پدرمان بود لطفا راهنمایی میکتید

    1. سلام، وقت بخیر
      ارث به تمام ورثه تعلق میگیرد و باقی ورثی نیز ارث میبرند.

  11. با سلام و وقت به خیر . مادرم از نظر ذهنی کامل و بالغ نیست . مبتلا به اسکیزوفرنی و زوال عقل می باشد و این مسئله از تولد وراثتی بوده است . ارثیه ای دارند که برادرهاش قرار داد نوشتند و زمینی را طبق تقسیم بندی اشتباه تقسیم کردند و ازش امضا گرفتند . با جی پی اس مشخص شده متراژ زمین مورد معامله اشتباه بود و حق مادرم ۲برابر حقی است که میخواهند بدهند .و اصرار بر قرار قبلی دارند و می گند این متراژ جدید که مشخص شده را تقسیم نمی کنند . اگه ما حجر مادرم را بگیریم .می تونیم اون متراژ زمینی که تازه مشخص شده و در قرار قبلی نبوده بگیریم؟در ضمن می شود به خاطر دروغی که در متراژ زمین در قرار قبلی گفته شد شکایت نمود و حق را مطالبه کرد ؟

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در تماس باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  12. سلام ما پنج تابرادرهستیم پدرمان وصیت دست نوشت کرده که چهارهتکا ر به خواهرمان که عقب مانده ذهنی دارد براش نوشته ایاازنظرقانون قابل اجراست

    1. سلام، وقت بخیر
      متوفی در خصوص یک سوم اموال خود می تواند وصیت نامه تنظیم نماید و از نظر قانونی مشکلی ندارد.

  13. سلام وقت بخیر من پدرومادرم فوت کردن یه داداش کوچیک دارم که عموم قیمش شد، گفتن چون تو زنی نمیتونی قیمش بشی درسته؟
    واینکه عایا عموم در اموال ما سهم میبرد

    1. سلام، وقت بخیر
      خیر همچین چیزی صحت ندارد و خانم‌ها می توانند قیم باشند. انتخاب قیم به عهده دادستان است.
      در اموال سهمی نمی برند خیر فقط اداره اموال محجور به عهده ایشان است.

  14. سلام و خسته نباشید.پدر من قیم عمه ام هست.عمه ام بتازگی فوت شده است.عمه ام کرو لال بود و پدرم از حدود چهل سال پیش قیم ایشون شد.میخواستم بدونم سهام عدالت عمه ام به پدرم میرسد؟یا باید بین بقیه وراث تقسیم شه؟

  15. سلام مادر اینجانب دو سال پیش یک وکالتنامه تام الاختیار برای کلیه اموالش شامل خانه و زمین به من داد بعد از مدتی بنا به خواست خودشان با هم به آمریکا آمدیم و در اینجا زندگی میکنیم و الان ایشان دچار ناراحتی ذهنی است ۱- آیا وکالتنامه من باطل است؟ ۲- یکی از برادرهایم با گرفتن وکیل در ایران مدعی محجور بودن مادر من در زمان تنظیم وکالتنامه شده و دادگاه با حکمی به مدت شش ماه تمام حسابهای بانکی ایشان را بسته است در حالیکه مادر من در آمریکا است چطور میتوانند حکم محجوریت بگیرند؟ ۳- برای اینکه من قیم مادرم در آمریکا شوم چکاری باید انجام دهم با توجه باینکه برادرم هم میخواهد قیم شود و در این رابطه با هم اختلاف داریم؟

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  16. سلام خسته نباشید
    من پدرم ساله ۹۶ فوت کردن
    واینکه پدرم ۲ تا زن داشته از زن اولی ۱۰ تا فرزند از زن دومی ک مادرم هستن ۲ تا که یکیشون من هستم و یکی دیگه خواهرم من وقتی پدرم فوت کرد برادر بزرگم که از مادر اولی هس قیومیت من و خواهرم را برعهده گرفت و چن روز پیش تقسیم ارث شد خانوادگی انحراث و راست نرفتیم همون جوری تقسیم کردیم من میتونم الان ارث خودم رو بگیرم یا باید ۱۸ سالم بشه بعد اینکه امکان داره قیومیت ما ک برادرمه سره مارو کلاه بزاره همه رو بکشه بالا؟

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  17. سلام ، پدر من ۹ ساله که بیماری صعب العلاج داره و کاملا مثل جنازه بی تحرک هستش و توانایی انجام امور شخصی و روازنه خودش رو نداره ، حتی باید پوشک بشه ، کاملا فلجه و ذهن رو کاملا از دست داده ،
    اموالی داشت که به دست مادرم تو این سال ها نابود شدن ،
    من تنها پسر نتاهل هستم و حق و حقوق من رو بهم نمیدن ، و حتی از ۱۵۰ مت خونه پدری یک اتاق به من تعلق نمیگیره از فکر مادر وبقیه افراد خانواده ، من باید چیکار کنم ،
    لطفا راهنماییم کنید ، من یه دختر ۶ ساله دارم که باید روی زمینی که پدرم برام گذاشته براش خونه درست کنم که مادرم اجازه نمیده ، باید یک هکتار باغ و زمین کشاورزی که پدرم برام گذاشته رو از خشک شدن و غارت نجات بدم ،

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  18. نوع تقسیم اموال محجور پس از فوت او چگونه است یعنی ارثیه او به چه کسانی می‌رسد؟

    1. سلام، وقت بخیر
      انحصار وراثت اموال فرد محجور نیز مانند شرایط عادی پیش می‌رود و اموال وی بر حسب طبقات ارث باید تقسیم ارث شوند.

  19. سلام پدر من ۸ سال پیش سکته مغزی کرد ۷۰۰میلیون پول تو حساب بانکی داشت چند تا خانه و مغازه هم بنامشان هستش، الان بعد از ۸ سال متوجه شدیم حساب بانکیش حالی شده توسط دوتا خواهر مجرد و مادرم ، چند روز پیش هم اقدام به گرفتن گواهی حجر برای پدر کردن آیا میشه از طریق همین حجر وارد شد و تکلیف حساب بانکی مفقود شده را پیگیری کرد.؟؟

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو تماس بگیرید شمارو راهنمایی می‌کنند.

  20. سلام برادرم مهجور از نوع سوم است الان مادرم قیم او است
    میخوام بدونم بعد از فوت مادرم اموال برادرم چه میشود

  21. سلام من پدر ومادرم.فوت کردند وبرادر بزرگم قیم برادر کوچکترم شده که محجور هست ولی آلن بعد از چند ماه از فوت آنها شروع به فروختن اموال برادر محجور شده آیا قانون نمی‌تواند با برادر بزرگم برخورد داشته باشد که اموال اورا نفروشد چون فعلا احتیاج ندارد حقوق پدرم برای برادر کمکم که محجور هست باقی مانده لطفا راهنمایی کنید که ما ۳ تا خواهر چیکار کنیم

    1. سلام، وقت بخیر
      لطفا با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا شما را راهنمایی کنند.

  22. سلام. بنده پدر من هشت سال پیش فوت شده است. من سنم الان ۱۸ سال و خواهرم ۱۲ سال سن دارد و پدر بزرگ و مادر بزرگم یک ششم از اموال پدرم ارث می‌برند.آیا تا وقتی که خواهرم به سن قانونی نرسیده باشد تقسیم ارث صورت میگیرد؟ چون مادر بزرگم و فرزندانش ادعای حق الارث خود را الان کرده اند. ممنون میشم پاسخ بدهید.

    1. سلام، وقت بخیر.
      بله تقسیم ارث در صورتیکه وراث به سن قانونی نرسیده باشند امکان پذیر می باشد و ورثه ای که کمتر از ۱۸ سال داشته باشند، با حضور ولی یا قیم آنها تقسیم ارث انجام میشود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *