طلاق، در هر شکل و شرایطی، یکی از بزرگ‌ترین و سرنوشت‌سازترین تصمیم‌هایی است که یک فرد در طول زندگی‌اش می‌گیرد. بنابراین، همانطور که برای انتخاب‌های مهم دیگر زندگی وقت و انرژی زیادی صرف می‌شود، این تصمیم نیز نیازمند بررسی دقیق و عمیق است.
گرچه طلاق می‌تواند یکی از راهکارهای حل مشکلات زوجین باشد، اما باید به‌عنوان آخرین گزینه در نظر گرفته شود. در این مقاله به این موضوع از جنبه‌های مختلف پرداخته می‌شود تا فرد با آگاهی کامل‌تری تصمیم‌گیری کند.
- انجام مراحل طلاق توافقی و حق طلاق
- بدون حضور زوجین در هیچ مرحله‌ای
- توسط وکلای متخصص طلاق و خانواده
- بین ۲۰ تا 60 روز کاری
- پرداخت اقساطی بدون سود و ضامن
- مشاوره رایگان در واتساپ و تلگرام
طلاق چیست؟
طلاق به معنای پایان رسمی و شرعی یک رابطه زناشویی است؛ تصمیمی سرنوشت‌ساز که به موجب آن، حقوق و تعهدات متقابل زن و مرد که در بستر ازدواج شکل گرفته‌اند، از بین می‌روند. این تصمیم معمولا زمانی گرفته می‌شود که اختلافات عمیق، تنش‌های مداوم یا ناسازگاری‌های حل‌نشده، بنیان زندگی مشترک را سست کرده و ادامه این رابطه را برای یکی یا هر دو طرف ناممکن می‌سازد.
طلاق صرفا یک روند قانونی نیست که در مراجع قضایی و دادگاه خانواده پیگیری می‌شود، بلکه تجربه‌ای پیچیده با ابعاد روانی، اجتماعی، عاطفی و اقتصادی گسترده است. افرادی که از یکدیگر جدا می‌شوند، اغلب با تغییرات چشمگیری در سبک زندگی، روابط خانوادگی، موقعیت اجتماعی و حتی هویت شخصی خود مواجه می‌شوند.
عبور از این مرحله دشوار، نیازمند زمان، حمایت عاطفی، درک متقابل و در بسیاری موارد، راهنمایی تخصصی روان‌شناختی و مشاوره حقوقی است. هر یک از انواع طلاق ویژگی‌ها و پیامدهای خاص خود را دارد که در روند جدایی تاثیرگذار است.
تقسیم بندی طلاق به چه صورت است؟
در قانون طلاق به دو روش مختلف طبقه‌بندی می‌شود. یکی به این صورت که جدایی با درخواست چه کسی انجام می‌شود و دیگری این است که چه نوع صیغه‌ای برای طرفین جاری می‌شود. اگر بخواهیم طلاق را از این منظر که با درخواست چه کسی است طبقه بندی کنیم به سه نوع خواهیم رسید.
1. طلاق توافقی
طلاق توافقی همانطور که از نام آن پیداست، نوعی طلاق است که در آن زن و مرد با رضایت و تفاهم متقابل تصمیم به جدایی می‌گیرند و به‌صورت مشترک دادخواست طلاق را به دادگاه ارائه می‌کنند. در این نوع از طلاق، زوجین باید پیش از مراجعه به دادگاه، بر سر تمامی مسائل مهم از جمله مهریه، نفقه، حضانت فرزندان، جهیزیه و سایر حقوق مالی و غیرمالی، به توافق کامل برسند.
2. طلاق از طرف مرد
طلاق از طرف مرد، طلاقی است که به درخواست و اراده مرد انجام می‌شود. در این نوع طلاق، مرد پیش از هر اقدامی موظف است حقوق مالی همسر خود مانند مهریه، نفقه و اجرت‌المثل را تعیین و تسویه کند یا ترتیب پرداخت آنها را مشخص نماید. این حقوق باید به‌طور کامل رعایت شده باشد تا طلاق به صورت قانونی و رسمی ثبت شود.
3. طلاق از طرف زن
طلاق از طرف زن یکی از پیچیده‌ترین و سخت‌ترین انواع طلاق است که به درخواست زن انجام می‌شود. با توجه به اینکه در بسیاری از نظام‌های حقوقی، حق طلاق عمدتا در اختیار مرد است، زن برای درخواست طلاق با چالش‌ها و موانع قانونی بیشتری روبه‌رو می‌شود. به همین دلیل، توصیه می‌شود زن‌ها حتما از کمک وکیل متخصص در امور خانواده بهره بگیرند تا فرایند طلاق با کمترین مشکلات حقوقی طی شود. حضور وکیل همچنین می‌تواند در حفظ حقوق مالی مانند مهریه به زوجه کمک شایانی کند.
علاوه بر تقسیم‌بندی طلاق بر اساس طرف درخواست‌کننده، طلاق از نظر نحوه جاری شدن صیغه نیز به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود؛ طلاق رجعی که امکان بازگشت زوج در مدت عده وجود دارد و طلاق بائن که جدایی قطعی و بدون امکان بازگشت است.
نمونه سند طلاق
سند طلاق مدرکی رسمی و قانونی است که به‌عنوان گواهی پایان یافتن رابطه زناشویی میان زن و مرد صادر می‌شود. این سند نشان‌دهنده آن است که ازدواج بین طرفین به صورت شرعی و قانونی منحل شده و حقوق و تکالیف ناشی از ازدواج، بسته به نوع طلاق، پایان یافته یا در چارچوب قانون تعیین شده است. صدور سند، پس از طی مراحل قانونی مانند درخواست برای طلاق، بررسی مدارک و توافق یا حکم دادگاه، صورت می‌گیرد و از این پس طرفین حق و حقوق جدیدی بر اساس وضعیت خود دارند.
- رادیو دادسو
- طلاق توافقی
قوانین طلاق در ایران در سال ۱۴۰۴
طلاق فرایندی حقوقی و پیچیده است که تاثیرات گسترده‌ای در جنبه‌های مالی، اجتماعی و عاطفی زندگی افراد دارد. به همین دلیل، داشتن وکیل طلاق توافقی با تخصص و تجربه کافی می‌تواند نقش بسیار مهم و تعیین‌کننده‌ای در درست انجام شدن این روند ایفا کند.
قوانین طلاق در ایران بر پایه فقه اسلامی و قوانین مدنی کشور شکل گرفته است و صدور حکم طلاق تنها در صلاحیت دادگاه خانواده است. مطابق قوانین ایران، طلاق به طور معمول فقط به اراده مرد صورت می‌گیرد، اما در هنگام عقد نکاح می‌توان این اختیار را به زن نیز واگذار کرد. به عبارت دیگر، زن نیز در صورتی می‌تواند حق درخواست طلاق داشته باشد که این حق ضمن شروط عقدنامه به او داده شده باشد.
قوانین مربوط به طلاق در دو قانون اصلی یعنی قانون مدنی و قانون حمایت خانواده مطرح شده‌اند و برخی از مهمترین موارد این قوانین به شرح زیر است:
1. حق طلاق و اراده طرفین
طلاق در حالت عادی تنها به اراده مرد واقع می‌شود، مگر اینکه در زمان عقد، مرد اختیار طلاق را به زن واگذار کرده باشد. این اختیار معمولا به صورت شرط ضمن عقد در سند ازدواج قید می‌شود و به زن اجازه می‌دهد در صورت بروز مشکلات جدی، درخواست طلاق کند.
2. ثبت طلاق در دادگاه خانواده
برای اینکه طلاق از لحاظ قانونی معتبر باشد، باید حتما در دادگاه خانواده ثبت و با صدور حکم رسمی انجام شود. این موضوع تضمین‌کننده رعایت حقوق هر دو طرف و جلوگیری از سوء استفاده‌ها است.
3. حقوق مالی زن پس از طلاق
پس از طلاق، زن مستحق دریافت حقوق مالی مشخصی است که شامل مهریه، نفقه، اجرت‌المثل ایام زناشویی و سایر حقوق مربوطه می‌شود. پرداخت این حقوق، تعهدی قانونی برای مرد است.
برای انجام طلاق چه مدارکی نیاز است؟
طلاق هم مثل هر روند اداری و قضایی دیگر نیازمند مدارکی است که طرفین دعوی به دادگاه ارائه نمایند. مدارک طلاق با توجه به روند آن ممکن است متفاوت باشد. اما مدارکی که برای انواع آن مشترک است، شامل کارت ملی طرفین، شناسنامه طرفین و سند ازدواج است.
در مورد طلاق توافقی برگه عدم امکان سازش هم به این موارد اضافه می‌شود که زوجین بعد از طی کردن جلسات غربالگری و مشاوره از طرف اداره بهزیستی شهر خود دریافت و پیوست پرونده خود می‌کنند. در صورتی که پرونده شما در موسسه حقوقی دادسو پیگیری شود نیازی به برگه عدم امکان سازش ندارید و فقط کپی کارت ملی زوجین، شناسنامه و سند ازدواج کافیست.
در طلاق یک طرفه هم مواردی مانند دادخواست عسر و حرج در طلاق از طرف خانم و مدارکی مبنی بر تعیین و تکلیف مهریه در طلاق از طرف آقا نیاز است. اگر سند ازدواج گم شده باشد و یا در دسترس نباشد یکی از زوجین می تواند با مراجعه به دفتر ثبت ازدواجی که عقد در آنجا جاری و ثبت شده است، با ارائه مدارک هویتی، مثل شناسنامه و کارت ملی درخواست رونوشت کپی برابر اصل سند ازدواج بکند که در کمتر از یک ساعت رونوشت معتبر تحویل شخص داده می‌شود.
روند طلاق چگونه انجام می‌شود؟
روند طلاق معمولا با ثبت درخواست طلاق در دادگاه یا دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شروع می‌شود. اگر طلاق از نوع توافقی باشد، زوجین ابتدا در سامانه مشاوره پیش از طلاق ثبت‌نام کرده و در جلسات مشاوره شرکت می‌کنند. پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، دادخواست ثبت و دادگاه جلسه‌ای برای بررسی و صدور حکم طلاق برگزار می‌کند. در نهایت، با مراجعه به دفترخانه، صیغه طلاق جاری می‌شود و روند پایان می‌یابد.
در طلاق یک طرفه که معمولا توسط مرد یا زن (در شرایط خاص) درخواست می‌شود، پرونده ابتدا به داوری ارجاع داده می‌شود تا امکان سازش بررسی شود. اگر سازشی صورت نگیرد، گواهی عدم امکان سازش صادر شده و روند طلاق ادامه پیدا می‌کند. در این نوع طلاق، پرداخت حقوق مالی طرف مقابل مانند مهریه و نفقه نیز باید انجام شود. در پایان، با صدور حکم طلاق و مراجعه به دفترخانه، طلاق رسمی می‌شود.
طلاق تحت چه شرایطی ممکن است؟
طلاق در ایران تنها در صورتی امکان‌پذیر است که یکی از شرایط زیر وجود داشته باشد. این شرایط به دادگاه خانواده اجازه می‌دهد تا در صورت بروز مشکلات جدی در زندگی مشترک، حکم طلاق صادر کند:
- اگر زن و مرد نتوانند با هم زندگی کنند و تلاش برای سازش به نتیجه نرسد، طرفین می‌توانند با مراجعه به دادگاه خانواده درخواست طلاق کنند. دادگاه پس از بررسی وضعیت و مشاوره، در صورت تایید، حکم طلاق را صادر می‌کند
- اگر ادامه زندگی مشترک برای زن مشقت‌آور و دشوار باشد، به‌گونه‌ای که زندگی وی تحت فشارهای غیرقابل تحمل قرار گیرد، می‌تواند از دادگاه درخواست طلاق کند. عسر و حرج به معنای شرایط سخت و ناگوار برای زن است که زندگی مشترک را برایش غیرقابل تحمل می‌کند.
- در صورتی که زن از رفتارهای همسرش آسیب روحی، جسمی یا مالی دیده باشد و این آسیب‌ها قابل تحمل نباشد، دادگاه می‌تواند حکم طلاق صادر کند. این مورد شامل خشونت خانگی، سوءاستفاده یا ترک زندگی توسط مرد می‌شود.
- یکی از تعهدات مالی مرد، پرداخت نفقه به زن است. اگر مرد از پرداخت نفقه خودداری کند و این موضوع اثبات شود، زن می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و درخواست طلاق دهد.
جلسات مشاوره بهزیستی برای طلاق
در سال های گدشته زوجین یا وکلای آنها جهت انجام طلاق و ثبت دادخواست طلاق توافقی به دفاتر خدمات قضایی مراجه می کردند و درخواست خود را ارائه می دادند. اما از موزخ ۱/۹/۱۳۹۷ مطابق بخشنامه شماره یک ۹۰۰۰/۱۳۱۰۴/۵۵ مورخ ۹۷/۹/۵ خطاب به مدیران دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دفاتر خدمات بدون داشتن گواهی مرکز غربالگری اجازه ثبت دادخواست را ندارند.
نام دیگر این گواهی، گواهی عدم امکان سازش است که از طرف اداره بهزیستی، بعد از اتمام جلسات مشاوره قبل از طلاق به زوجین داده می‌شود. به این صورت زوجین باید در سایت مسیر ثبت نام کنند و اطلاعات هویتی و سند ازدواجشان را به صورت کامل وارد کنند و منتظر پیامک تعیین زمان و مکان جلسه غربالگری باشند. بعد از اصرار زوجین به طلاق، مشاور پرونده را به مراکز مشاوره قبل از طلاق ارجاع می‌دهد و بعد از تقریبا یک ماه جلسات مشاوره قبل از طلاق که بین ۴ تا ۶ جلسه اجباری است و حضور زن و شوهر الزامی است برگزار می شود.
نکته مهم این است که جلسات مشاوره هر هفته فقط یک جلسه برگزار می شود. در این جلسات مشاور سعی در برگرداندن زوجین به زندگی مشترک دارد و با برخی سوالات زوجین را به آرامش و دادن فرصت به همدیگر دعوت می کند.
آدرس مراکز منتخب بهزیستی برای جلسات غربالگری قبل از طلاق
همانطور که خواندید برای انجام طلاق حضور زوجین در جلسات غربالگری بهزیستی اجباری است. برای این کار، اداره بهزیستی شهر تهران شش مرکز منتخب را اعلام کرده که زوجین باید بعد از ثبت نام در سایت سامانه مسیر در یکی از این مراکز حضور داشته باشند و با مشاور صحبت کنند.
آدرس مراکز غربالگری قبل از طلاق در تهران به این صورت است:
- مرکز غربالگری بهزیستی شهدای انقلاب (تهران): خیابان پیروزی، چهارراه کوکاکولا،خیابان نبرد، بن بست سازمان آب
- مرکز غربالگری بهزیستی شهدای افسریه (تهران): افسریه، مابین خیابان ۱۵ متری سوم و چهارم، خیابان چهل و پنجم (اسرافیلی)
- مرکز غربالگری بهزیستی آمنه (تهران): خیابان ولی عصر (عج)، بالاتر از میدان ونک، جنب پمپ بنزین ولیعصر، خیابان شهید نجفی، درب شمالی شیرخوارگاه آمنه
- مرکز غربالگری بهزیستی حر (تهران): خیابان جانبازان غربی (گلبرگ غربی)، میدان هلال احمر، خیابان گلستان، کوچه عالم نجفی درآبادی، کنار پایگاه بسیج شهید بهشتی
- مرکز غربالگری بهزیستی شهید ذوالفقاری (تهران): چهارراه یافت آباد، بلوار یافت آباد، میدان معلم، خیابان جهان پهلوان تختی، پلاک ۲۴
- تیم غربالگری مجتمع قضایی شهید مفتح (تهران): شهر زیبا، خیابان مخابرات، میدان الغدیر، جنب کانون اصلاح و تربیت، مجتمع قضایی شهید مفتح
سخن پایانی
روند طلاق در ایران در سال ۱۴۰۴ همچنان تحت تاثیر قوانین شرعی و مدنی است و پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. به همین دلیل مشاوره و همکاری با وکیل متخصص خانواده می‌تواند تضمین‌کننده اجرای درست حقوق و کاهش تنش‌های احتمالی باشد. همچنین آگاهی از حقوق و تعهدات طرفین، از جمله موضوعاتی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و تقسیم اموال، نقش بسیار مهمی در موفقیت فرایند طلاق ایفا می‌کند
سوالات متداول درباره طلاق
انواع تقسیم بندی طلاق چیست؟
به طور کلی می‌توان طلاق را به سه دسته طلاق توافقی، طلاق از طرف مرد و طلاق از طرف زن دسته بندی کرد.
آیا داشتن وکیل برای طلاق الزامی است؟
خیر؛ اما با داشتن وکیل متخصص روند طلاق با سرعت بیشتری پیش می‌رود. همچنین با دادن وکالت طلاق به وکیل نیازی به حضور شما در دادگاه نخواد بود و تمام مراحل طلاق توسط وکیل طی می‌شود.
برای طلاق به کجا باید مراجعه کرد؟
روند و مراحل طلاق در دادگاه خانواده بررسی می‌شود اما شما باید ابتدا درخواست طلاق خود را از طریق دفاتر خدمات قضایی ارائه کنید.
مدارک مورد نیاز برای طلاق چیست؟
بسته به نوع طلاق و شرایط پرونده ممکن است به مدارک متفاوتی نیاز داشته باشید اما به صورت کلی بر اساس قانون طلاق به کارت ملی زوجین، شناسنامه طرفین و سند ازدواج احتیاج است.
طلاق آخرین راه حل برای حل مشکلات زندگی مشترک است. لطفا قبل از اینکه به صورت جدی به طلاق فکر کنید با مشاور خانواده مشورت نمایید. در صورتی که تصمیم شما قطعی است، همکاران ما در دادسو راهنماییتان می کنند.
