معمولا بسیاری از زوجین روش صحیح بخشش مهریه را نمی‌دانند. نکته ای که برای بخشیدن مهریه وجود دارد این است که بخشیدن مهریه به صورت دست نوشته و یا فقط با گفتار کلامی فاقد اعتبار است و برای بخشیدن مهریه حتما باید به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنید.
در این مقاله قصد داریم همه چیز درباره روش ها و شرایط بخشیدن مهریه را به شما توضیح دهیم. برای اطلاع از شرایط بخشش مهریه تا پایان این مطلب با دادسو همراه باشید. همچنین در صورتی که در رابطه با اجرا گذاشتن مهریه و یا بذل آن به راهنمایی نیاز دارید می‌توانید با وکیل مهریه دادسو مشورت کنید.
روش های بخشیدن مهریه
طبق نظر عموم افرادی که اطلاعات حقوقی کافی ندارند، بخشش مهریه روشهای مختلفی دارد که هر کدام میتواند اعتبار داشته باشد. ولی بهتر است بدانید که بخشش مهریه فقط تحت یک سری شرایط خاص امکان پذیر است و باید طبق آن انجام شود. برای بخشیدن مهریه اجازه پدر در دفتر ثبت اسناد رسمی نیاز است. در ادامه روشهای مختلف بخشش مهریه را بررسی می‌کنیم.
شرایط بخشیدن مهریه
زن میتواند در مورد مهریه خود آنطور که صلاح می‌داند تصمیم گیری کند. اما برای بخشش مهریه لازم است شرایطی را رعایت کند تا در آینده دچار مشکل نشود. این شرایط به شرح زیر هستند:
- اولین و مهم‌ترین شرط این است که خطبه عقد خوانده شده باشد. پس از عقد، زن صاحب مهریه خود خواهد شد. بعد از عقد هر زمان که بخواهد میتواند مهریه خودرا ببخش اما چنانچه مهریه خود را برای جلب توجه خانواده شوهر بخشیده باشد، این بخشش باطل است. بخشیدن مهریه قبل از عقد، بخشش چیزی است که زن صاحب آن نشده و باید این امر حتما پس از عقد صورت بگیرد.
- بخشیدن مهریه نیاز به مراجعه به دادگاه ندارد و میتواند در برگه‌ای معمولی با امضا و اثر انگشت زن صورت گیرد.
- بخشش مهریه در دفترخانه و یا دفتر اسناد رسمی در آینده باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای مرد یا وراث نخواهد شد.
بخشش مهریه به صورت دست نوشته
یکی از روشهای مرسوم بخشیدن مهریه به صورت دست نوشته است. در این روش خانم با دستخط خودش می‌نویسد، امضا میکند و تاریخ را درج میکند که همه مهریه خود یا بخشی از آن را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به مهریه خود ندارد. باید بدانید که از نظر قانونی این روش به هیچ وجه اعتباری ندارد و آقا با استناد به این موضوع نمی‌تواند ادعا کند که مهریه خانم بخشیده شده و دیگر نیاز به پرداخت آن نیست.
بخشش مهریه به صورت شفاهی
در این روش خانم به صورت شفاهی نزد تعدادی شاهد یا همسر خود اعلام میکند که مهریه خود را بخشیده و دیگر ادعایی نسبت به آن ندارد. هر چند که شاهد وجود دارد و شهادت می‌دهد که خانم با خواست خود این کار را انجام داده ولی همچنان این روش هیچ اعتباری نزد قانون ندارد، خانم و آقا نمی‌توانند ادعا کنند که مهریه بخشیده شده.
بخشیدن مهریه در دفتر ثبت اسناد رسمی
با توجه به مواردی که عنوان کردیم شاید برای شما هم سوال پیش بیاید که بخشش مهریه به چه روش اعتبار دارد؟ باید بدانید تنها روش قانونی که برای بخشش مهریه وجود دارد مراجعه خانم به دفتر ثبت اسناد رسمی است. برای این کار باید خانم به همراه مدارک هویتی و سند ازدواج و پدر خود به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کند و بسته به شرایطی که دارد یک سند برای بخشش مهریه تنظیم و امضا کند. این بخشش مهریه میتواند در ازای گرفتن یک ملک یا مال، در ازای گرفتن حق طلاق و … باشد.
بخشش مهریه در طلاق توافقی
بخشش مهریه در طلاق توافقی به صورت کامل بر مبنای توافقات خانم و آقا است و قانون به آن احترام می‌گذارد. برای مثال خانم و آقا می‌توانند توافق کنند که خانم همه مهریه خود را ببخشد، همه مهریه خود را دریافت کند و بخشی از آن را بخشیده و قسمت دیگر را دریافت کند.
برای بخشش مهریه در طلاق توافقی خانم و آقا می‌توانند در وکالت‌نامه‌ای که به وکیل خود می‌دهند مشخص کنند که وکیل از سمت خانم اختیار دارد مهریه را ببخشد یا دریافت کند و دیگر نیاز به حضور خانم در دفتر ثبت اسناد رسمی نیست. وکیل طلاق توافقی اگر از تجربه کافی برخوردار باشد میتواند برای بخشش مهریه در طلاق توافقی منفعت هر دو شخص را در نظر بگیرد.
بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق
خانم و آقا بعد از ازدواج هر کدام حق و حقوقی پیدا می‌کنند. برای مثال آقا به صورت قانونی حق طلاق را دارد و خانم حقوقی مانند مهریه و نفقه را دارد، ولی امکان بخشش مهریه در ازای حق طلاق در قانون وجود دارد، که این مسئله نیاز به رضایت خانم برای بخشیدن مهریه و رضایت آقا برای اعطای حق طلاق (وکالت در طلاق) دارد. تحت شرایطی خانم و آقا تصمیم می‌گیرند که در حالت برابر قرار بگیرند که خانم هم حق طلاق داشته باشد و در ازای آن آقا مسئولیتی برای پرداخت مهریه نداشته باشد.
در این صورت خانم و آقا باید به دفتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند و سندی مبنی بر بخشش مهریه در ازای گرفتن حق طلاق تنظیم و امضا کنند. این وکالت نامه به این صورت است که اگر خانم قصد رجوع به مهریه خود را داشته باشد، حق طلاق از ایشان سلب می‌شود.
انواع بخشش مهریه
تا این قسمت مقاله درباره روشهای مختلف بخشش مهریه مطالعه کردیم و متوجه شدیم خانم میتواند با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی و با اجازه پدر خود مهریه را ببخشد. اما بهتر است بدانیم زمانی که خانم مهریه خود را می‌بخشد در بعضی از حالت‌ها امکان رجوع از بخشش مهریه خود را دارد. در این حالت میتواند مجدد نسبت به مهریه خود ادعا داشته باشد و آقا باید مهریه خانم را پرداخت کند. گرفتن مهریه بدون طلاق نیز انجام می‌شود. در ادامه روش‌هایی از بخشیدن را که قابل رجوع باشد بررسی می‌کنیم.
بذل مهریه
بذل به معنای بخشیدن مهریه است. وقتی در سند بخشیدن مهریه قید می‌شود که خانم مهریه خود را به آقا در ازای حق طلاق یا اموال خاصی بذل یا بخشش کرده، میتواند در شرایط خاص به آن رجوع کند. برای مثال اگر آقا اموالی که در سند تنظیم شده را به خانم واگذار نکند یا حق طلاق را از خانم سلب کند، خانم میتواند به مهریه خود رجوع کند.
هبه مهریه
براساس ماده 795 قانون مدنی: هبه عقدی است که به موجب آن یک نفر مالی را مجاناً به کس دیگری تملیک میکند تملیک کننده واهب طرف دیگر را متهب، مالی را‌که مورد هبه است عین موهوبه میگویند. هبه مهریه به دو دسته هبه معوض و هبه غیر معوض تقسیم می‌شود. زمانی که خانم در ازای گرفتن مال یا حقی مهریه را ببخشد هبه معوض است.
برای مثال اگر خانم در ازای گرفتن خانه مهریه خود را هبه کند و آقا آن را پرداخت نکند خانم میتواند به مهریه رجوع کند. هبه غیر معوض زمانی است که خانم بدون پرداخت یا قول پرداخت مالی مهریه خود را هبه میکند که در این صورت میتواند با مراجعه به دادگاه به مهریه خود رجوع کند.
آیا زن بعد از بخشیدن مهریه می تواند آن را مطالبه کند؟
طبق قانون برخی اوقات زن میتواند مهریه بخشیده شده را پس گیرد. در مورد بخشش مهریه چند مورد وجود دارد:
برائت ذمه شوهر
خُلع و مُبارات دو نوع طلاق توافقی در فقه اسلامی است که در آن زن در ازای مالی به مرد، از او طلاق می‌گیرد.
بخشش مهریه در طلاق خلع و مبارات
این طلاق مربوط به حالتی است که زن از شوهرش تنفر دارد و می‌خواهد با پرداخت پول از این زندگی خود را برهاند. در این مورد زن فقط تا پایان مدت عده حق رجوع از مهریه را دارد.
اقرار به دریافت مهریه
اگر زن در خصوص اقرار به دریافت مهریه خود، سندی (دست‌نوشته‌ای) به همسرش داده باشد، مطالبه مهریه دشوار است. زیرا در این حالت ادعای بعدی زن انکار پس از اقرار به شمار می‌رود. مگر این‌که زن اثبات کند که اقرار او بی‌اعتبار بوده است.
بخشش مهریه به موجب عقد صلح
عقد صلح در معنای حقوقی یعنی تراضی، تسالم و توافق بر امری مانند تملیک عین، منفعت، اسقاط دین و یا حق. عقد صلح در بیشتر مواقع به منظور پیشگیری از ادامه اختلاف یا آن استفاده می‌شود. در صورتی که مهریه در قالب عقد صلح بخشیده شده باشد، به هیچ‌وجه امکان رجوع از بخشش برای آن وجود ندارد.
بخشش مهریه در دفترخانه
زمانی که زن، چه در دفترخانه اسناد رسمی و چه در نوشته‌ای عادی مهریه خود را ببخشد، به اصطلاح حقوقی هبه کرده است. در این حالت دو نظر وجود دارد: عده‌ای از مراجع معتقدند زوجه میتواند به آنچه بخشیده رجوع کند. در مقابل عده‌ای دیگر با استناد ماده ۸۰۶ قانون مدنی معتقدند هرگاه دائن طلب خود را به مدیون ببخشد حق رجوع ندارد.
مهریه غیر قابل رجوع
زمانی که خانم مهریه خود را به آقا ابرا میکند دیگر تحت هیچ شرایطی نمی‌تواند به مهریه خود رجوع کند. وقتی در سند ازدواج خانم قید کند مهریه را به آقا ابرا کند یا مهریه را بری از ذمه آقا کند دیگر تحت هیچ شرایطی حق رجوع را ندارد.
بخشش مهریه بدون شاهد
خانم برای بخشیدن مهریه خود به رضایت پدر خود نیاز دارد و در صورتی که پدر ایشان در قید حیات نباشد یا به هر دلیلی مفقود الاثر باشد باید با رضایت برادر خود این کار را انجام دهد. برای بخشش مهریه نیاز به شاهد دیگری غیر از پدر یا برادر خانم نیست و بخشیدن مهریه بدون شاهد امکانپذیر است..
بخشش مهریه بدون اجازه پدر
بهتر است بدانید هیچ قانونی مبنی بر رضایت پدر برای بخشش مهریه وجود ندارد، ولی بنا بر دلایلی دفاتر ثبت اسناد بخشش مهریه بدون اجازه پدر را انجام نمی‌دهند. با تصور این که خانم‌ها ممکن است احساسی با این موضوع برخورد کنند و قلبا برای انجام این کار راضی نباشند و تحت فشار شرایط پیش آمده این کار را انجام دهند و بعدا پشیمان شوند، رضایت پدر ضروری است.
بخشیدن مهریه قبل از طلاق
معمولا عموم مردم اطلاعات درستی درباره موضوعات مربوط به اجرا گذاشتن مهریه ندارند. برای مثال فکر می‌کنند تا زمانی که قصد طلاق ندارند نمی‌توانند مهریه خود را ببخشند یا دریافت کنند. بهتر است بدانید که از زمان جاری شدن صیغه عقد خانم اختیار مهریه خود را دارد و در هر زمان میتواند مهریه خود را ببخشد.
بخشش مهریه در ازای گرفتن حضانت فرزند
خانم و آقایی که قصد طلاق به هر نوعی را دارند باید تکلیف موضوعاتی مانند مهریه، نفقه، حضانت فرزند و استرداد جهیزیه را مشخص کنند. اگر توافقی سر موضوعات گفته شده داشته باشند، دادگاه به این توافقات احترام می‌گذارد. اگر توافقی سر موضوعات نداشته باشند، دادگاه قوانینی برای هر کدام از موارد گفته شده در نظر گرفته است.
اگر خانم و آقا در زمان طلاق توافق کنند که خانم مهریه خود را ببخشد و در ازای آن حضانت فرزند مشترک خود را بگیرد، دادگاه بر اساس این توافق طلاق را پیش می‌برد.
برای کسب اطلاعات کامل درباره حضانت فرزندان می‌توانید مقالات زیر را نیز مطالعه کنید:
مهریه بعد از فوت شوهر
تصور غلطی درباره ین موضوع وجود دارد که اگر آقا فوت کند دیگر همسرش نمی‌تواند مهریه خود را دریافت کند یا بعد فوت شوهر خانم میتواند مهریه را از خانواده آقا مطالبه کند. زمانی که آقا فوت میکند، اگر مال و اموالی از خود به جا گذاشته باشد خانم میتواند به میزان مهریه خود اموال را مطالبه کند.
اگر آقا اموالی نداشته باشد خانم نمی‌تواند مهریه خود را مطالبه کند. اگر پدر آقا یا فرد دیگری در زمان عقد ضمانتی برای پرداخت مهریه خانم داده باشد، بعد از فوت آقا، خانم می‌توان مهریه را از پدر یا فرد دیگر مطالبه کند. در غیر این صورت امکان انجام این کار وجود ندارد.
مهریه بعد از فوت زن
همان طوری که در عناوین قبلی توضیح دادیم مهریه حق خانم است و در هر زمان میتواند نسبت به مطالبه آن اقدام کند. زمانی که خانم فوت می‌شود مهریه از آقا سلب نمی‌شود و وراث خانم می‌توانند نسبت به مهریه خانم فوت شده اقدام کنند. فقط از آنجایی که آقا خود جز وراث همسرش است سهم ایشان از مهریه کسر می‌شود.
بهتر است توجه داشته باشید که مهریه در انحصار وراثت زمانی اتفاق می‌افتد که خانم مهریه خود را نبخشیده یا دریافت نکرده باشد. طبق قوانین اگر خانم دوشیزه باشد مهریه ایشان نصف حساب می‌شود.
مدارک برای بخشیدن مهریه
مدارک مورد نیاز برای بخشش مهریه به صورت زیر است:
- شناسنامه
- کارت ملی
- سند ازدواج
- مدارک شناسایی پدر خانم
بخشیدن مهریه در عقد موقت
یکی از مهم ترین ارکان در عقد موقت تعیین مهریه است. در عقد موقت هم مانند عقد دائم خانم میتواند مهریه خود را دریافت یا بذل کند. برای دریافت آن اگر صیغه عقدشان در دفتر ثبت اسناد رسمی ثبت شده باشد باید از اداره اجرای ثبت اقدام کنند.
اگر در دفاتر ثبت اسناد رسمی ثبت نشده باشد باید ابتدا در دادگاه عقد موقت را ثابت کنند. [su_label type=”important”]بخشش مهریه در عقد موقت هم در دفتر ثبت اسناد رسمی صورت می‌گیرد.[/su_label]. بخشیدن مهریه دختر باکره برای پایان دادن به زندگی، از نظر قانون امکانپذیر است چراکه در عقد، چنانچه ارتباطی صورت نگرفته باشد، به خانم نیمی از مهریه تعلق خواهد گرفت.
متن بخشش مهریه بدون بازگشت
متن بخشیدن مهریه به شرح زیر است که در تمامی دفاتر و دادگاه‌های کشور به‌صورت رسمی در اختیار زن قرار می‌گیرد. با امضای متن، زن امکان درخواست برای مهریه خود را نخواهد داشت. سرکار خانم ………….. فرزند……….. به شماره شناسنامه ………. و کد ملی …………. و به آدرس سکونت ………………. زوجه سند نکاحیه شماره ……….. به موجب این سند اقرار نمودند تمامی مهریه مندرج در سند نکاحیه فوق الذکر را به همسر خود جناب آقای ……… فرزند………… به شماره شناسنامه …………… و کد ملی…………… ابرا نموده و ذمه زوج درخصوص پرداخت مهریه به زوجه بری گردیده و زوجه در این خصوص حق هیچگونه مطالبه‌ای را نخواهد داشت. ضمنا زوجه حق هرگونه ادعا و اعتراض احتمالی را از خود سلب و ساقط نمود.
وکیل مهریه
هنگامی که مبحث مطالبه یا بخشش مهریه پیش می‌آید، داشتن وکیل مهریه متخصص و مشرف به امور مربوط به مهریه امری بسیار مهم است. در صورتی که برای گرفتن مهریه، بخشیدن مهریه یا بازمطالبه مهریه به کمک نیاز داشتید می‌توانید با وکیل پایه یک دادگستری و یا کارشناسان حقوقی دادسو مشورت کنید.
سوالات متداول
بخشیدن مهریه به صورت دستی قابل قبول است؟
خیر، به هیچ عنوان. بخشیدن مهریه در خانه و بصورت دستی به هیچ عنوان قابل قبول نیست و باید حتما در یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی انجام شود.
آیا می توان بخشی از مهریه را بخشید؟
بله زوجه هر میزان از مهریه که بخواهد را میتواند ببخشد و باقی بر ذمه زوج باقی می ماند. برای مشاوره به صفحه وکیل مهریه مراجعه نمایید.
