انواع سر قفلی

شاید جمله فروش یا انتقال سرقفلی مغازه را در بازارها دیده باشید. سرقفلی اصطلاحی است که در سال 1317 به قوانین کشور وارد شد و از آن زمان تا کنون برای پایمال نشدن حقوق مستأجران مغازه در بازارها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله به بررسی نکات مربوط به انواع سرقفلی در آیین نامه خواهیم پرداخت. شما می‌توانید با دریافت مشاوره رایگان واتساپی یا تلفنی از مؤسسه حقوقی دادسو، به پاسخ سؤالات خود در این زمینه دست پیدا کنید.

سرقفلی چیست؟

قوانین مربوط به سرقفلی در واقع برای حمایت از فعالیت مستأجران در بازارها و تجارت به تصویب رسید. ملک‌های تجاری تازه تأسیس مدتی پس از استفاده و رونق گرفتن کسب و کار در آن‌ها، دارای اعتبار در محل می‌شوند. برخی مالکان پس از اجازه ملک و تأمین اعتبار آن توسط مستأجر، فرد اجاره ‌کننده را وادار به تخلیه کرده و تلاش فرد برای ارزش افزوده شده به مغازه را نادیده می‌گرفتند.

پس از تصویب قوانین سرقفلی، مالک مغازه در صورتی که فرمان تخلیه بدهد لازم است سرقفلی یا همان تلاشی را که فرد برای کسب اعتبار داشته است، خریداری کند.

انواع سرقفلی کدامند؟

انواع سرقفلی شامل سرقفلی مجازی و واقعی هستند که در ادامه آن‌ها را بیشتر توضیح می‌دهیم:

سرقفلی واقعی

وقتی مالک قصد دارد برای اولین بار مغازه یا ملک تجاری خود را به فردی واگذار کند به آن سرقفلی واقعی می‌گویند. این معامله می‌تواند شامل مغازه تازه ساخت باشد یا مغازه‌ ای که مالک قبلاً از آن استفاده کرده است. دفتر اسناد رسمی در معاملاتی که مالک تجاری قصد اجاره یا واگذاری دارد، باید مشخص کند که آیا ملک یا مغازه از سرقفلی برخوردار است؟ و آیا مالک قصد واگذاری سرقفلی را نیز دارد؟

وقتی اجاره ‌کننده ملک تجاری بخواهد سرقفلی مغازه را از مالک خریداری کند، این در اختیارات مالک سرقفلی است که سرقفلی را بفروشد یا خیر. اما پس از فروش سرقفلی به اجاره‌ کننده، در صورتی که مالک قصد تخلیه مغازه را داشته باشد، لازم است ابتدا سرقفلی را از اجاره‌ کننده خریداری نماید. به این ترتیب با پرداخت مبلغی که از سوی اجاره ‌کننده مشخص می‌شود مالک، سرقفلی را پس می‌گیرد.

سرقفلی مجازی

یکی از انواع سرقفلی، سرقفلی مجازی است. این نوع از سرقفلی را در دفتر اسناد رسمی ثبت نمی‌کنند. سرقفلی مجازی ارتباط مستقیمی با فعالیت مستأجر ملک تجاری دارد. در واقع هر اندازه که مستأجر برای پیشرفت شغلی تلاش بیشتری از خود نشان دهد و موفق به شناساندن کار خود شود صاحب سرقفلی مجازی خواهد شد.

بگذارید با یک مثال برای شما توضیح دهیم. فرض کنید فردی مغازه تازه تأسیس را در محلی اجاره می‌کند. این فرد برای فروش محصولات خود اقدامات مختلفی انجام داده و مشتریان زیادی را جذب می‌کند. به این ترتیب و به تدریج کسب و کار و همچنین مغازه فرد در محل شناخته شده و پر رونق می‌شود.

در این حالت اگر مالک درخواست تخلیه مغازه را بدهد با محدودیت مواجه خواهد شد. چرا که ابتدا باید حق سرقفلی مجازی را از مالک خریداری کند. مستأجر می‌تواند با کمک وکیل ملکی یا وکیل سرقفلی مغازه به حق و حقوق خود در این مورد برسد.

تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه

تفاوت‌هایی بین انواع سرقفلی و حق کسب و پیشه وجود دارد. همانطور که گفتیم سرقفلی در واقع حقی است که مستأجر به ازای تلاش برای شناساندن کسب و کار و مغازه در محل از مالک دریافت می‌کند.

حال اگر مغازه از قبل دارای سرقفلی باشد، در صورت لزوم مستأجر در زمان عقد قرارداد اجاره سرقفلی را از مالک می‌خرد. حق کسب و پیشه به حالتی گفته می‌شود که مستأجر به واسطه خوشنامی، رونق و اعتباری که برای بازار به وجود آورده در بازار شناخته شود.

در تفاوت سرقفلی و حق کسب و پیشه باید بگوییم که خرید سرقفلی از مالک امکان ‌پذیر است. در حالی که حق کسب و پیشه به فعالیت مغازه ‌دار وابسته بوده و تا زمان حضور فرد در ملک تجاری اعتبار دارد. انتقال حق کسب و پیشه و سرقفلی امکان ‌پذیر است.

با این تفاوت که سرقفلی را می‌توان با اسناد عادی انتقال داد؛ اما برای انتقال حق کسب و پیشه باید سند رسمی تنظیم نمود. مستأجر و مالک جهت ایجاد و یا اخذ حق سرقفلی امکان توافق دارند، اما حق کسب و پیشه توسط قانون تعیین می‌شود و ارتباطی بین مالک و مستأجر ندارد.

نحوه خرید و فروش سرقفلی

اگر مغازه دارای سرقفلی باشد، مالک و مستأجر امکان خرید و فروش آن را مطابق قانون خواهند داشت. خریدار سرقفلی در واقع همان مستأجر به حساب می‌آید. خوب است بدانید که مستأجر تنها در صورتی می‌تواند اقدام به انتقال یا فروش سرقفلی کند که رضایت مالک در انتقال سرقفلی و فروش آن وجود داشته باشد. در غیر این صورت امکان فسخ سرقفلی توسط قانون وجود خواهد داشت.

برخی افراد ترجیح می‌دهند به جای اجاره مغازه و یا خرید مغازه سرقفلی‌ دار تنها حق سرقفلی را خریداری کنند. به این منظور لازم است طرفین مراحل خرید و فروش انواع سرقفلی را در دفاتر اسناد رسمی و تنظیم سند طی کنند. باید بدانید که سرقفلی املاک تجاری از ارزش اقتصادی برخوردار بوده و دارایی فرد به حساب می‌آید. از این رو امکان توقیف سرقفلی مغازه به دلایل مختلف وجود دارد.

انتقال سرقفلی به فرد دیگر، تغییر شغل، تفریط و تعدی و عدم پرداخت اجاره بها مهم ترین عواملی هستند که باعث حذف سرقفلی خواهند شد. در خرید و فروش‌ها می‌توانید از وکیل سرقفلی کمک بگیرید.

تفاوت مالکیت و سرقفلی

تفاوت مالکیت و سرقفلی در این است که مالک مغازه در واقع شخصی است که ملک تجاری به نام او ثبت شده است. کسی که حق سرقفلی دارد نمی‌تواند خود را صاحب مغازه بداند و تنها مالک سرقفلی است. در واقع صاحبان املاک، مالکیت مال را عهده ‌دار بوده و امکان هرگونه تغییر در آن را خواهند داشت. اما کسی که حق سرقفلی را دریافت کرده است این اجازه را ندارد و تنها می‌تواند از مغازه برای کسب و کار خود استفاده کند.

انواع سند سرقفلی

انواع سند سرقفلی به دو دسته سند واقعی و سند مجازی تقسیم می‌شوند. سرقفلی واقعی با سند رسمی و در دفاتر اسناد رسمی قابلیت خرید و فروش و انتقال دارد، اما برای سند سرقفلی مجازی می‌توان بدون مراجعه به دفاتر اسناد رسمی و تنها با سند عادی اقدامات لازم را انجام داد.

وکیل متخصص سرقفلی

در مواردی مانند انحصار وراثت سرقفلی و انتقال سرقفلی به فرزند می‌توانید از یک وکیل متخصص سرقفلی کمک بگیرید تا مراحل اداری و قانونی برای شما کوتاه‌ تر شوند. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره موضوع سرقفلی از مشاوران و وکلای مؤسسه حقوقی دادنیک مشاوره بگیرید.

سوالات متداول