همه چیز درباره مهریه

زن پس از جاری شدن صیغه عقد دارای حق و حقوق خاصی می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها مهریه است. میزان مهریه قبل از عقد با توافق زوجین و خانواده‌های آن‌ها تعیین خواهد شد. سپس در روز عقد عاقد این مقدار را در سند ازدواج درج می‌کند. بعد از آن، زن می‌تواند هر زمانی که بخواهد مهریه را مطالبه کند و مرد موظف است مهریه مشخص شده را بپردازد.

برای شناخت انواع مهریه و شرایطی که برای پرداخت آن وجود دارد با دادسو همراه باشید. در این مطلب همه چیز درباره مهریه از صفر تا صد ارائه شده است، تا کسانی که در آستانه ازدواج هستند یا افرادی که نیاز به دریافت و پرداخت مهریه دارند اطلاعات کاملی درباره این موضوع کسب کنند. اگر نیاز به دریافت خدمات مشاوره درباره مهریه دارید، با مشاورین موسسه دادسو از طریق واتساپ در ارتباط باشید.

مهریه چیست؟

مهریه یا مهر یکی از حقوق مالی زن است که به موجب ازدواج و جاری شدن صیغه نکاح دائم یا موقت به زن تعلق می‌گیرد. طبق ماده 1082 قانون مدنی، زن به محض اینکه مالک مهر شود می‌تواند هر نوع تصرفی در آن داشته باشد. مهریه‌ای که مشخص می‌شود باید قابلیت تملک و تصرف داشته باشد و به جز زوجه به فرد دیگری تعلق نداشته باشد.

همچنین میزان و مبلغ مهریه باید دقیق و معین باشد. مطالبه مهریه عرفا در مواقعی که زوج به طلاق می‌رسند رخ می‌دهد. با این وجود، زن قبل از طلاق هم می‌تواند مهریه‌ای که برای او تعیین شده را طلب کند و زوج نمی‌تواند مانع از دریافت این حقوق مالی توسط زن شود و عدم استحقاق او را برای دریافت مهریه نشان دهد.

انواع مهریه

تعیین مهریه برای جاری شدن صیغه عقد یا نکاح موقت ضروری است و زوج باید آن را بپردازد؛ اما در نکاح دائم تعیین مبلغ یا مالی به عنوان مهریه اجباری نیست و جاری شدن صیغه عقد حتی بدون تعیین مهریه هم بلااشکال خواهد بود

با توجه به اینکه مشخص کردن میزان مهریه در عقد دائم اختیاری است، شناخت انواع مهریه ضروری خواهد بود. در این بخش از مطلب همه چیز درباره مهریه دادسو قصد دارید نمونه‌های مختلف مهریه را بررسی کنیم و آن‌ها ا بهتر بشناسیم.

مهریه جزء حقوق مالی زن است و حتی در صورت فوت مرد بر ذمه او باقی خواهد ماند و باید از ماترک مرد پرداخت شود.

مهرالمسمی

مهر المسمی مقدار معینی مال است که موقع نکاح و عقد به عنوان مهریه با توافق زوجین مشخص می‌شود. طبق قانون، زن تنها می‌تواند به اندازه 110 سکه را از این مهریه از مرد درخواست کند. برای این مقدار ضمانت اجرایی قانون محکومیت‌های مالی وجود خواهد داشت.

مهرالمثل

در صورتی که مهر المسمی مجهول باشد یا مالیت نداشته باشد یا اینکه مال، ملک و… که برای مهریه زن در نظر گرفته شده متعلق به زوجه نباشد، مهرالمثل به زن تعلق می‌گیرد. همچنین در صورتی که زن و مرد در زمان نکاح مهریه را مشخص نکرده باشند و قبل از تراضی بر مهریه بین زوجین نزدیکی رخ داده باشد، مهرالمثل به زن تعلق خواهد گرفت.

برای محاسبه مهرالمثل طبق ماده 1091 شان زن و وضعیت خانوادگی او بررسی می‌شود و میزان مهرالمثلی که باید پرداخت شود تعیین خواهد شد.

مهرالمتعه

اگر مهریه در زمان عقد مشخص نشده باشد و زوجین قبل از نزدیکی از هم طلاق بگیرند، مهار المتعه به زن تعلق می‌گیرد. این نوع از مهریه طبق شرایط مالی و اقتصادی مرد تعیین می‌شود.

مهر السنه

تعریف مهر السنه طبق منابع فقهی مشخص می‌شود. مهر السنه برابر با میزان مهریه دختران پیامبر بوده و میزان آن پانصد درهم نقره تعیین شده است. مبلغ مهر السنه با توجه به نوسانات بازار مشخص می‌شود. در صورتی که در قسمت مهریه سند ازدواج به این موضوع اشاره شده باشد زن می‌تواند مهر السنه را مطالبه کند.

مهریه عندالمطالبه

مهریه عندالمطالبه همان مهریه‌ای است که در زمان نکاح تعیین می‌شود و پس از جاری شدن صیغه عقد مرد باید آن را به زن بدهد. اگر مرد تمکن مالی داشته باشد باید مهریه عندالمطالبه را به طور کامل به زن بپردازد؛ اما در صورتی که مرد شرایط پرداخت مهریه را نداشته باشد، امکان درخواست اعسار از پرداخت مهریه را دارد.

اگر دادگاه با این درخواست موافق کند مرد می‌تواند مهریه را به صورت قسطی بپردازد. در صورتی مهریه عندالمطالبه باشد، زن به ازای پرداخت 110 سکه می‌تواند درخواست صدور حکم قضایی کند. اگر مرد با وجود تمکن مالی از پرداخت باقی‌مانده مهریه زن اجتناب کرده باشد، نحوه پرداخت مهریه به صورت اقساطی یا کامل توسط دادگاه مشخص خواهد شد.

مهریه عندالاستطاعه

در این شرایط پرداخت مهریه مشروط به دارا بودن استطاعت مالی مرد خواهد بود. اگر مرد از استطاعت مالی کافی برای پرداخت مهریه برخوردار باشد می‌تواند آن را بپردازد؛ اما؛ در صورتی که مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد اجباری برای پرداخت مهریه توسط او وجود ندارد. بنابراین، زن نمی‌تواند به خاطر عدم پرداخت مهریه مرد را روانه زندان کند یا او را تحت‌فشار بگذارد.

تفاوت مهریه عندالستطاعه و عندالمطالبه

در این بخش از مقاله همه چیز درباره مهریه دادسو قصد داریم تفاوت مهریه عند الستطاعه و مهریه عندالمطالبه را بررسی می‌کنیم.

• پرداخت مهریه عندالمطالبه مشروط به دارا بودن تمکن مالی مرد نیست و هر زمان که زن درخواست مهریه داشته باشد باید مرد آن را بپردازد.
• در مهریه عندالستطاعه پرداخت مهریه بر اساس شرایط مالی و اقتصادی مرد تعیین می‌شود. اگر مرد توانایی مالی پرداخت مهریه را نداشته باشد زن نمی‌تواند او تحت‌فشار قرار دهد.
• برای مهریه عندالمطالبه ضمانت اجرایی پرداخت مهریه در نظر گرفته شده و زن می‌تواند به ازای عدم پرداخت مهریه توسط مرد برای او حکم جلب بگیرد.
• اگر مرد توانایی مالی پرداخت مهریه عندالمطالبه را نداشته باشد می‌تواند درخواست اعسار از مهریه را به دادگاه ارائه کند و مهریه را به صورت قسطی بپردازد.
• در مهریه عند استطاعه نیازی به ارائه حکم اعصار و تقسیط مهریه وجود ندارد.

در صورتی که مهریه عند الستطاعه تعریف شده باشد، زن موظف است برای دریافت مهریه لیست اموال مرد را به دادگاه ارائه کرده و تمکن مالی او را ثابت کند.

قانون جدید مطالبه مهریه

مطابق ماده 1082 قانون مدنی به محض جاری شدن صیغه عقد بین زن و مرد، زوجه به عنوان مالک مهریه شناخته می‌شود و زوج باید در صورت درخواست مهریه توسط زوجه آن را به طور تمام و کمال بپردازد. برای دریافت مهریه توسط زن شرط تمکین یا عدم تمکین ملاک نخواهد بود و مرد موظف است مهریه را طبق قانون کشور به زن بپردازد.

مگر در شرایطی که زن تمام مهریه خودش را به همسرش ببخشد و دین پرداخت کل مهریه از مرد برداشته شود. طبق اصلاحیه‌ای که برای ماده 1082 قانون مدنی ارائه شده، شرایط پرداخت مهریه تغییراتی داشته است.

بر اساس این قانون، اگر مهریه زن وجه رایج تعیین شده باشد، در زمان مطالبه مهریه مطابق تغییر شاخص سالانه پول توسط بانک مرکزی ایران محاسبه خواهد شد؛ بنابراین مرد باید مهریه زن را به روز بپردازد و ملاک پرداخت رقم مهریه آنچه در سال‌های قبل تعیین شده نخواهد بود.

همچنین طبق قانون جدید مهریه، در صورتی که مرد فوت کرده باشد، مهریه زن تا روز فوت همسرش به قیمت روز محاسبه می‌شود؛ بنابراین، مدت زمانی که برای انحصار وراثت در نظر گرفته شده تاثیری در تغییر قیمت مهریه نخواهد داشت.

شرایط دریافت مهریه طبق قانون جدید

شرایط دریافت مهریه در قانون جدید به شکل زیر است:

• برای پرداخت مهریه ملاک روز اقامه دعوا و تقدیم دادخواست توسط زن نیست، بلکه مرد باید مهریه را پس از صدور حکم دادگاه و طبق نرخ روز پرداخت کند.
• در صورتی برای مهریه لازم باشد که اموال غیرمنقول و منقول و حساب‌های بانکی مرد ملاک قرار داده شود، زن باید از طریق اجرائیات اداره ثبت برای دریافت مهریه اقدام کند.
• برای کسانی که مهریه آن‌ها زیر 20 میلیون تومان تعیین شده امکان مطالبه مهریه از شورای حل اختلاف وجود خواهد داشت؛ اما، در شرایطی که مهریه تعیین شده بیشتر این مبلغ باشد، زن می‌تواند از طریق دفتر ازدواج و طلاقی که در آن نکاح انجام شده، دادگاه یا اداره ثبت مهریه خودش را به اجرا بگذارد.

مهریه دختر باکره

در صورتی که صیغه طلاق بین زن و مرد جاری شده باشد، اما نزدیکی و رابطه زناشویی بین آن‌ها وجود نداشته باشد، مهریه زن نصف یا 50% مهریه تعیین شده خواهد بود؛ بنابراین در صورتی که زوجه باکره باشد و قبل از رابطه زناشویی درخواست طلاق مطرح شود، مرد موظف است که نصف مهریه زن را به او بپردازد.

مراحل به اجرا گذاشتن مهریه زوجه باکره مانند سایر کسانی است که ازدواج کرده‌اند. در مرحله اول لازم است که درخواست مطالبه مهریه و لیست اموال مرد به دادگاه ارائه شود، سپس بخشی از اموال مرد که به اندازه 50% مبلغ مشخص شده است به عنوان مهریه تعیین می‌شود.

مهریه در عقد موقت

اگر عقد موقت زن و مرد ثبت شده باشد و میزان مبلغ مهریه مشخص شده باشد، زن پس از جاری شدن صیغه عقد می‌تواند درخواست مهریه را به دادگاه ارائه کرده و مهریه تعیین شده را دریافت کند. البته در صورتی که مبلغ مهریه تعیین شده زیر 20 میلیون باشد، شورای حل اختلاف وظیفه رسیدگی به پرونده درخواست مهریه را خواهد داشت.

همچنین، در شرایطی که عقد موقت ثبت نشده باشد اما دو شاهد زن یا مرد برای جاری شدن صیغه عقد و تعیین مهریه وجود داشته باشد، زن می‌تواند از طریق مراجع قانونی برای دریافت مهریه اقدام کند.

مهریه در طلاق توافقی

در طلاق توافقی زن معمولاً بخشی از مهریه یا تمام آن را می‌بخشد تا بتواند بدون مشکل و کشمکش از همسرش جدا شود. بخشش مهریه در طلاق توافقی ممکن است به خاطر تسهیل کردن فرآیند جدایی و طلاق باشد. البته برخی از افراد در ازای دریافت حضانت فرزند و استرداد جهیزیه مهریه خودشان را در طلاق توافقی به همسرشان می‌بخشنُد.

برای آشنایی بیش‌تر می‌توانید مقاله “حضانت فرزند در طلاق توافقی” را مطالعه کنید. با توجه به اینکه زن و مرد در این سبک از طلاق به توافق رسیده‌اند و شرایط پرداخت یا بخشش مهریه، اجرت‌المثل، نفقه و… مشخص است، دادگاه به نظر آن‌ها احترام می‌گذارد و شرایط مهریه و حق و حقوق طرفین طبق توافقی که بین زن و مرد صورت گرفته تعیین خواهد شد.

بخشش مهریه

بخشش مهریه موضوعی است که معمولاً به درخواست زوجه مطرح می‌شود. البته بخشیدن مهریه کار ساده‌ای نیست و برای اینکه زن بتواند مهریه خودش را به همسرش ببخشد قوانین خاصی تعیین شده است. بخشیدن مهریه باید بعد از جاری شدن صیغه عقد دائم بین زن و مرد انجام شود.

در غیر این صورت بخشش مهریه بدون شاهد و صرفاً برای جلب رضایت دیگران قبل از عقد جایز نیست. برای بخشیدن مهریه زن می‌تواند به طور شفاهی، در یک دست نوشته یا در دفتر اسناد رسمی قید کند که مهریه خودش را به همسرش بخشیده است. بخشش مهریه در دفاتر اسناد رسمی تحت شرایط تعیین شده انجام می‌شود.

از جمله این شرایط می‌توان به حضور پدر زوجه در دفتر ثبت اسناد و ارائه مدارک هویتی زوجین و سند ازدواج اشاره کرد. معمولاً کسانی که برای بخشیدن مهریه به دفاتر ثبت اسناد رسمی مراجعه می‌کنند، مهریه را در ازای دریافت مال یا ملک یا حق طلاق و… به مرد می‌بخشند. همچنین امکان از رجوع از بخشیدن مهریه نیز در شرایط خاصی وجود دارد.

هزینه‌ای که محضر برای بخشش مهریه دریافت می‌کند با توجه به مبلغ مهریه تعیین می‌شود و رقم آن در شرایط مختلف متفاوت خواهد بود.

گرفتن مهریه بدون طلاق

مهریه‌ای که برای ازدواج دائم مشخص شده حق زن است و در صورتی که زن درخواست پرداخت مهریه را داشته باشد مرد باید آن را پرداخت کند. البته، در شرایطی دریافت مهریه بدون گرفت طلاق لازم است که وکیل درخواست مطالبه مهریه را به دادگاه ارائه کند.

همچنین باید لیست کلیه اموال منقول و اموال غیرمنقول و حساب‌های بانکی به دادگاه ارائه شود. سپس با ارائه نظر کارشناس دادگاه بخشی از اموال مرد یا همه اموال به عنوان مهریه زن توقیف اموال مرد برای مهریه انجام می‌شود. اگر مرد در این مرحله اقدامی برای رفع توقیف اموال برای مهریه انجام ندهد، توقیف اموال زن به نفع مرد طبق قانون انجام خواهد شد.

شرایط مطالبه مهریه

برای مطالبه مهریه زن از مرد شرایطی که در نظر گرفته شده به صورت زیر است:

• در صورتی زن می‌تواند مهریه‌اش را دریافت کند که آن را نبخشیده باشد.
• اگر زن یک بار مهریه‌اش را از مرد دریافت کرده باشد مجدداً نمی‌تواند درخواست دریافت مهریه را مطرح کند.
• زن پس از جاری شدن صیغه عقد دائم یا موقت می‌تواند درخواست دریافت مهریه دهد.
• اگر زوجه فوت کرده باشد تنها در صورتی امکان دریافت مهریه وجود دارد که زن مهریه‌اش را در زمان حیاتش به همسرش نبخشیده باشد.
• اگر زن مهریه خودش را در زمان حیات دریافت نکرده باشد وراث او می‌توانند مهریه را پس از فوتش از همسرش دریافت کنند.

محاسبه میزان مهریه

دریافت مهریه مشروط به محاسبه مهریه به نرخ روز خواهد بود. در واقع، اگر مهریه تعیین شده به صورت سکه باشد، مبلغ سکه‌ها برای پرداخت مهریه به نرخ روز محاسبه می‌شود. اما در شرایطی که مبلغ مهریه یک مبلغ مشخص تعیین شده باشد، شاخص مالی یک سال قبل از درخواست مهریه بر شاخص مالی سال تعیین مهریه تقسیم می‌شود؛ سپس عدد به دست آمده در مبلغ مهریه ضرب شده و میزان مبلغ مهریه به روز به دست خواهد آمد.

البته اگر زن در ازای حق طلاق، حضانت فرزند و…. مهریه‌اش را در دفتر ثبت اسناد رسمی به همسرش ببخشد، دیگر نیازی به محاسبه مبلغ مهریه به نرخ روز نیست.

شرایط تقسیط مهریه

برای قسط بندی مهریه لازم است که مرد مدارک اعسار یا عدم توانایی پرداخت مالی برای پرداخت مهریه را به دادگاه ارائه کند. در صورتی که مدارک ارائه شده توسط مرد نشان دهنده این باشد که او به صورت موقتی به اموالش دسترسی ندارد یا اینکه پرداخت مهریه از میزان توان اقتصادی او بیشتر است، دادگاه مدارک ارائه شده را بررسی کرده و امکان تقسیط بدهی مهریه را صادر می‌کند.

برای پرداخت مهریه توسط مرد نمی‌توانید مستثنیات دین را به عنوان اموال و دارایی‌های مرد توقیف کنید. این اموال و… شامل ضروریات و اسباب و لوازم ضروری برای زندگی مرد و افراد تحت تکفل وی خواهد بود.

راه‌های مطالبه با اجرا گذاشتن مهریه

برای اجرا گذاشتن مهریه روش‌های مختلفی در نظر گرفته شده است. اجرا گذاشتن مهریه در دوران عقد و یا مطالبه مهریه بدون طلاق نیز امکان پذیر است. اما به طور کلی در تمام این روش‌ها برای اجرای مهریه، ارائه دادخواست مطالبه مهریه، مدارک نشان دهنده اموال منقول، غیرمنقول و حساب‌های بانکی مرد و مدارک هویتی و سند ازدواج زوجین ضروری است.

به طور کلی به سه روش زن می‌تواند مهریه‌اش را به را اجرا بگذارد:

• اجرا گذاشتن مهریه از طریق دفاتر ازدواج و طلاق
• اجرا گذاشتن مهریه از طریق اداره اجرای ثبت
• اجرا گذاشتن مهریه از طریق دادگاه

اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن پس از اجرا گذاشتن مهریه می‌تواند مرد را ممنوع از خروج کند. همچنین امکان توقیف اموال مرد و مطالبه مهریه بدون طلاق طبق قانون برای زن وجود خواهد داشت.

وکیل مهریه

وکیل مهریه همان وکیل پایه یک دادگستری است که تجربه و دانش کافی در زمینه پرونده‌های دریافت مهریه را دارد. این وکلا قوانین مربوط به بخشش مهریه و رجوع از بخشش مهریه را به خوبی می‌شناسند و برای دریافت مهریه به طور کامل همراه زوجه خواهند بود.

با توجه به اینکه مطالبه مهریه در پرونده‌های طلاق یا بدون طلاق پیچیده است، بهتر است از بهترین وکیل در ایران در این زمینه مشاوره بگیرید تا پرونده‌ای که دارید بدون مشکل پیش برود و در کمترین زمان بتوانید پرونده مهریه را به نتیجه برسانید. وکلای موسسه دادسو پرونده‌های زیادی را در زمینه مطالبه مهریه به نتیجه رسانده‌اند. برای دریافت خدمات مشاوره از طریق واتساپ با ما در ارتباط باشید.

سوالات متداول