ابطال سند مالکیت زمانی اتفاق می‌افتد که یک سند مالکیت به دلایلی مانند جعل، فروختن ملک به چند نفر یا اشتباهات اداری نیاز به اصلاح یا لغو پیدا کند.
برای ابطال سند باید دلایل قانونی قوی وجود داشته باشد تا دادگاه حکم ابطال آن را صادر کند.
یکی از شرایط مهم در این فرآیند، وجود مستندات قانونی کافی مانند ماده قانونی باطل‌کردن سند رسمی است که به طور مشخص شرایط ابطال سند رسمی را تعیین میکند.
برای دریافت مشاوره درباره ماده قانونی ابطال سند مالکیت، نحوه ابطال و شرایط آن از طریق واتساپ با مشاورین مؤسسه حقوقی دادسو در تماس باشید.
ابطال سند مالکیت رسمی چیست؟
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت زمانی مطرح می‌شود که شخصی برای باطل یا بی‌اثر کردن یک یا چند سند که به طور رسمی ثبت شده‌اند اقدام میکند.
این دعوا معمولاً در مواقعی مطرح می‌شود که یک ملک به چند نفر فروخته شده باشد، فردی مالکیت موقوفات، اراضی و جنگل‌ها را با سند رسمی به نام خودش ثبت کرده باشد یا یک سند مفقود شده باشد و پس از صدور المثنی پیدا شود.
دادگاه در این شرایط با توجه به شرایط و مدارک ارائه شده توسط خواهان، مالکیت سند را مشخص کرده و کلیه اسنادی که خارج از قانون برای افراد دیگر صادر شده‌اند را باطل میکند.
فیلد های "*" اجباری هستند
آیا قولنامه سند را باطل میکند؟
قولنامه به عنوان یک قرارداد عادی، به تنهایی نمی‌تواند موجب ابطال سند مالکیت رسمی شود. طبق قانون ثبت، سند رسمی تا زمانی که به حکم دادگاه باطل نشده باشد، در برابر اشخاص ثالث معتبر است.
بدین ترتیب، حتی اگر قولنامه‌ای وجود داشته باشد، تا زمانی که سند رسمی به طور قانونی باطل نشده باشد، اعتبار خود را حفظ میکند.
برای ابطال سند مالکیت رسمی لازم است دلایل قانونی و مستندات معتبر ارائه شود تا دادگاه حکم به ابطال آن بدهد.
شرایط ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
برای اینکه انواع سند ملکی باطل شوند شرایط خاصی در نظر گرفته شده است.
ابطال سند رسمی مالکیت به حکم قانون
ابطال سند مالکیت ممکن است بدون اختلاف و اقامه دعوا از سوی ذینفعان مطرح شود.
از جمله اسنادی که با حکم قانون‌گذار باطل می‌شوند می‌توان به اسناد رسمی مالکیت اراضی موات، جنگل‌ها و مراتع، مالکیت موقوفات و … اشاره کرد.
ابطال اسناد صوری و غیرواقعی
در صورتی که اسناد تنظیم شده واقعی نباشند و فرد مورد نظر برای مالکیت ملک مورد نظر سند صوری و غیرواقعی تنظیم کرده باشد، خواهان می‌تواند درخواست ابطال سند مالکیت رسمی را در دادگاه مطرح کند تا سند مذبور به خاطر نداشتن اعتبار و پشتوانه قانونی توسط مراجع معتبر باطل شود.
ابطال اسناد مجهول
اسناد مجهول اسنادی هستند که به قصد تحصیل مال نامشروع یا فریب عموم مردم صادر شده‌اند.
از جمله اسناد مجهول می‌تواند به جعل مهرهای دولتی، جعل اسناد دولتی، جعل کارت پایان خدمت، جعل گذرنامه یا جعل مدارک تحصیلی و مالکیت منازل و … اشاره کرد.
در شرایطی که فردی سندی را به صورت نامشروع و با اهداف سوءاستفاده جعل کرده باشد، مجرم شناخته می‌شود.
در این شرایط، اسنادی مانند کارت پایان خدمت و اسناد دولتی جعلی توسط مراجع قانونی باطل اعلام می‌شوند و شخص جاعل تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
برای اسناد ملکی نیز باید مالک اصلی که در دام کلاه بردان افتاده، درخواست ابطال سند مالکیت و شکایت را تنظیم کند.
اگر سند اصلی ملک گم شده باشد و پس از درخواست سند المثنی و صدور آن پیدا شود، در صورتی که معامله‌ای با سند المثنی انجام نشده باشد، سند مذکور باطل است.
سند جعلی
اسناد جعلی جزو آن دسته از قراردادها هستند که می‌توان با طرح شکایت کیفری و دادخواستی حقوقی، نسبت به ابطال آن‌ها اقدام کرد.
ابطال سند رسمی معارض
ابطال سند مالکیت معارض به این معنی است که به طور مثال یک ملک با چند نفر معامله و به آن‌ها فروخته شود.
ملک فروخته شده می‌تواند با سند رسمی یا سند غیررسمی به اشخاص ارائه شود. در این حالت امکان ثبت دادخواست ابطال سند رسمی ملک وجود خواهد داشت.
در عین حال باید اشاره کنیم که این مورد فقط مختص به ملک نیست و در مواردی همچون معامله خودرو نیز ممکن است اتفاق بیفتد.
- رادیو دادسو
- پرونده های ملکی
نحوه ابطال سند مالکیت رسمی
برای اینکه سند مالکیت صادر شده باطل شود، باید فردی که تقاضای ابطال سند را دارد در دادگاه طرح دعوای ابطال سند مالکیت را مطرح کند.
دادگاه پس از طرح دعوا و ارائه مدارک مشخص کننده مالکیت اصلی سند، اسناد معارض یا جعلی که به صورت غیرقانونی صادر شده‌اند را باطل میکند.
در صورتی که انتقال مالکیت با سند عادی یا قولنامه مطرح شده باشد یا اینکه پس از صدور سند المثنی سند اصلی پیدا شود، باید طرح دعوای ابطال سند عادی، قولنامه یا سند المثنی را نیز به دادگاه ارائه کنید.
پس از صدور حکم دادگاه برای ابطال سند مالکیت، لازم است که به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و سندی که خلاف قانون صادر شده را باطل کنید.
برای اینکه بتوانید ابطال سند مالکیت را بدون مشکل انجام دهید، بهتر است از یک وکیل ملکی کمک بگیرید.
ابطال سند مالکیت رسمی از طریق اداره ثبت
اداره ثبت در بعضی مواقع می‌تواند برای ابطال سند مالکیت اقدام کند و نیازی به رای دادگاه برای باطل شدن سند وجود ندارد.
سندهایی که بدون نیاز به صدور حکم دادگاه و فقط توسط اداره ثبت باطل می‌شوند عبارت‌اند از:
- سند مالکیت اصلی که بعد از صدور سند مالکیت المثنی پیدا شده است
- تفکیک ملک به قسمت‌های مجزا و صدور سند مالکیت جدید برای هر بخش
- انتقال چند ملک به یک شخص واحد
- افراز ملک مشاع
- ناقص بودن سند مالکیت
- وجود اسناد معارض (به شرط عدم طرح دعوا دارنده سند موخر)
نکات ابطال سند مالکیت رسمی
سند عادی و سند رسمی متفاوت هستند و فقط سند رسمی که توسط مراجع معتبر صادر شده باشد به لحاظ قانونی معتبر است.
برای باطل شدن سند رسمی که توسط دفاتر اسناد رسمی صادر می‌شود، باید نکات مهمی را در نظر داشته باشید:
- وکالت‌نامه، فروش قطعی، صلح‌نامه، بیع نامه، هبه و وقف همگی قرارداد هستند و به عنوان سند رسمی شناخته نمی‌شوند.
- در مورد اسناد رسمی، تنها ادعای جعل قابل قبول است؛ اما برای اسناد عادی علاوه بر ادعای جعل اسناد می‌توان ادعای تردید و انکار را نیز مطرح کرد.
- برای طرح دعوای ابطال سند مالکیت باید به دادگاه محل تنظیم سند مراجعه کنید.
- دعوای ابطال سند مالکیت می‌تواند هم مالی و هم غیرمالی باشد. اگر شخص صرفاً ابطال سند بدون مطالبه مال را مطرح کند، دعوا غیرمالی خواهد بود؛ اما اگر مطالبه مال یا ابطال معامله هم مطرح شود، دعوا مالی محسوب می‌شود و هزینه‌های دادرسی نیز به آن اضافه خواهند شد.
- در بعضی مواقع، ابطال سند و ابطال معامله طبق شرایط قبل از تنظیم سند در نظر گرفته می‌شود.
هزینه ابطال سند
عوامل مختلفی روی هزینه ابطال سند رسمی مالکیت تأثیر می‌گذارند. از جمله این عوامل می‌توانیم به هزینه ثبت دادخواست در دفاتر خدمات قضایی، هزینه دادرسی ابطال سند، داشتن وکیل و … اشاره کنیم.
جمع بندی
ابطال سند مالکیت رسمی یک فرایند حقوقی پیچیده است که به دلایل و مستندات قانونی معتبر نیاز دارد.
این فرایند ممکن است به دلایل مختلفی مانند جعل، اشتباهات اداری یا تقلب صورت بگیرد و مستلزم بررسی‌های دقیق و صدور حکم از سوی دادگاه است.
شرایط قانونی خاصی برای درخواست ابطال سند رسمی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. علاوه بر این، هزینه‌های دادرسی و فرآیند قانونی نیز ممکن است بسته به نوع پرونده متفاوت باشد.
در صورتی که به مشاوره حقوقی یا کمک در این زمینه نیاز دارید، سونیا معماری وکیل با ارائه خدمات تخصصی آماده است تا شما را در این مسیر همراهی کند.
سؤالات متداول
کدام دادگاه برای طرح دعوای ابطال سند باید انتخاب شود؟
دادگاه صالح برای رسیدگی به پرونده ابطال سند مالکیت، همان دادگاه محل صدور سند است.
دعوای ابطال سند مالکیت مالی است یا غیرمالی؟
دعوای ابطال سند مالکیت می‌تواند هم مالی و هم غیرمالی باشد.
اگر شخص صرفاً ابطال سند بدون مطالبه مال را مطرح کند، دعوا غیرمالی خواهد بود؛ اما اگر مطالبه مال یا ابطال معامله هم مطرح شود، دعوا مالی محسوب می‌شود و هزینه‌های دادرسی نیز به آن اضافه خواهند شد.
در چه شرایطی می‌توان درخواست ابطال سند رسمی را مطرح کرد؟
اگر سند صادر شده جعلی، مجهول یا معارض باشد یا اینکه سند صوری و غیرقانونی صادر شده باشد، می‌توان درخواست ابطال سند را مطرح کرد.
هزینه دادرسی ابطال سند چقدر است؟
هزینه دادرسی ابطال سند به نوع پرونده و شرایط خاص آن بستگی دارد. این هزینه معمولاً بر اساس ارزش ملک و نوع دعاوی تعیین می‌شود.
