نحوه محاسبه تاخیر تادیه چک

چک به‌عنوان یک ابزار پرداخت رایج، در معاملات روزمره بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در صورتی‌که صادرکننده چک به تعهد خود عمل نکند، گیرنده چک متحمل خسارت خواهد شد. به‌همین دلیل، قانونگذار برای حمایت از حقوق گیرنده چک، سازوکاری برای محاسبه و مطالبه خسارت تاخیر در نظر گرفته است.

خسارت تاخیر در پرداخت چک، جریمه‌ای است که برای جبران ضرر ناشی از عدم پرداخت وجه چک در موعد مقرر در نظر گرفته می‌شود.

بر اساس آخرین قوانین، این خسارت از تاریخ مشخص شده برای پرداخت چک محاسبه می‌شود و نه از تاریخ مطالبه؛ همچنین، شما می‌توانید با مراجعه به سایت‌های مختلف، میزان دقیق این خسارت را به‌صورت آنلاین محاسبه کنید.

به‌طور کلی، آگاهی از قوانین و مقررات مربوط به خسارت تاخیر در پرداخت چک، برای افرادی‌که با چک سروکار دارند بسیار مهم است و با دانستن این قوانین، می‌توانند به‌راحتی خسارت خود را محاسبه کرده و از طریق قانونی آن را مطالبه کنند. در ادامه، به بررسی نحوه محاسبه تاخیر تادیه چک خواهیم پرداخت.

خسارت تاخیر تادیه چک چیست؟

چک، یک سند تجاری است که به‌محض صدور، تعهد پرداخت مستقلی را برای صادرکننده ایجاد می‌کند. این بدان معناست که صرف نظر از اینکه چه چیزی باعث شده چک نوشته شود، صادرکننده موظف است مبلغ درج شده در چک را در موعد مقرر به دارنده آن پرداخت کند.

مگر اینکه بتوان ثابت کرد که پول چک قبلاً پرداخت شده یا دلایل قانع‌کننده‌ای وجود داشته باشد که دارنده آن حق دریافت پول چک را نداشته باشد. به‌عبارت ساده‌تر، چک مثل یک قولنامه رسمی است که صادرکننده به دارنده می‌دهد و الزام او به پرداخت را نشان خواهد داد.

خسارت تاخیر تادیه چک، جریمه‌ای است که قانون برای افرادی‌که چک خود را به‌موقع پرداخت نمی‌کنند در نظر گرفته است. این جریمه به این دلیل تعیین می‌شود که فردی‌که چک را دریافت کرده، به‌دلیل تاخیر در دریافت پول، ضرر و زیان‌هایی را متحمل می‌شود.

در واقع می‌توان اینطور در نظر گرفته که، این جریمه نوعی غرامت است که به فرد آسیب‌دیده پرداخت می‌شود تا خساراتی که به دلیل عدم پرداخت به موقع چک متحمل شده است، جبران شود.

نحوه محاسبه تاخیر تادیه چک

مبدا محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت چک، دقیقا روزی است که چک باید پرداخت شود. به‌عبارت ساده‌تر، از همان روزی که چک سررسید می‌شود، خسارت تاخیر شروع به محاسبه خواهد شد و تا زمانی‌که وجه چک به‌طور کامل پرداخت شود، این خسارت ادامه خواهد داشت. بنابراین، فرقی نمی‌کند که دارنده چک چه زمانی برای دریافت وجه اقدام کند؛ مهم تاریخ مشخص شده روی چک است.

برای مثال: اگر چکی در تاریخ 10 فروردین ماه سررسید شود، اما صادرکننده آن را در موعد مقرر پرداخت نکند، حتی اگر دارنده چک تا یک سال بعد هم برای مطالبه وجه اقدام کند، خسارت تاخیر از همان تاریخ 10 فروردین ماه محاسبه خواهد شد.

بنابراین، صادرکننده چک موظف است علاوه‌بر اصل مبلغ چک، خسارت تاخیر از تاریخ سررسید تا تاریخ پرداخت کامل را نیز به دارنده چک پرداخت کند.

در این راستا، قانون صدور چک به دارندگان چک اجازه می‌دهد تا علاوه‌بر اصل مبلغ چک، تمام خسارت‌ها و هزینه‌هایی را که برای وصول طلب خود متحمل شده‌اند، از صادرکننده چک مطالبه کنند. این قانون به دارندگان چک امکان می‌دهد تا حتی پس از صدور حکم دادگاه نیز، درخواست جبران خسارت‌های جدید را مطرح نمایند.

بنابراین، مهم است بدانید که اگر دارنده چک تصمیم بگیرد پس از صدور حکم اولیه، خسارت‌های جدیدی را درخواست کند، باید این درخواست را به همان دادگاهی که حکم اولیه را صادر کرده است، ارائه دهد. این قانون با هدف حمایت از حقوق دارندگان چک و جبران کامل خسارت‌های وارده به آن‌ها تصویب شده است.

طبق تبصره الحاقی ماده ۲ قانون اصلاح قانون صدور چک مصوب ۱۳۷۶، عبارت “کلیه خسارات و هزینه‌های وارد شده” به تمامی زیان‌های مالی‌ای اشاره دارد که دارنده چک به‌دلیل عدم پرداخت آن متحمل می‌شود.

این خسارات شامل خسارت تاخیر تادیه بر اساس نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی از تاریخ صدور چک تا زمان وصول چک، هزینه‌های دادرسی و حق‌الوکاله مطابق تعرفه‌های قانونی می‌شود. در واقع، این تبصره به دارنده چک امکان می‌دهد تا تمامی هزینه‌هایی را که به‌دلیل بی‌مسئولیتی صادرکننده چک متحمل شده است، از او مطالبه کند.

محاسبه خسارت تاخیر تادیه چک آنلاین

یکی از دغدغه‌های اصلی افرادی‌که با چک برگشتی مواجه می‌شوند، محاسبه دقیق خسارت ناشی از تأخیر در پرداخت است. خوشبختانه با پیشرفت فناوری و توسعه ابزارهای آنلاین، امکان محاسبه این خسارت به‌سادگی و در کمترین زمان فراهم شده است.

بسیاری از افراد به‌دنبال روشی سریع و دقیق برای محاسبه این خسارت هستند و عبارت “محاسبه آنلاین خسارت تاخیر تادیه چک” را در موتورهای جستجو وارد می‌کنند.

برای پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان خسارت تاخیر تادیه چک را به‌صورت آنلاین محاسبه کرد، باید گفت که امروزه سایت‌ها و سامانه‌های متعددی در این زمینه فعالیت می‌کنند. این سامانه‌ها با استفاده از الگوریتم‌های پیچیده و با در نظر گرفتن نرخ‌های قانونی و شاخص‌های اقتصادی، میزان دقیق خسارت را محاسبه می‌کنند.

تنها کافی است اطلاعات مورد نیاز مثل مبلغ چک، تاریخ صدور، تاریخ سررسید و تاریخ پرداخت را در این سامانه‌ها وارد کنید تا نتیجه نهایی به شما نمایش داده شود.

محاسبه تاخیر تادیه چک در اجرای احکام

پس از صدور حکم قطعی مبنی بر پرداخت وجه چک و خسارت تأخیر تأدیه آن، در صورتی‌که محکوم‌علیه (کسی که باید بدهی را پرداخت کند) به حکم دادگاه عمل نکند، محکوم‌له (کسی که طلبکار است) می‌تواند با مراجعه به اجرای احکام دادگاه، درخواست اجرای حکم کند.

در این مرحله، دادگاه اجرای احکام، دستور جبرانی صادر می‌کند و محکوم‌علیه موظف می‌شود در مهلت تعیین‌شده، بدهی خود را پرداخت کرده یا اموالی را معرفی کند تا از آن‌ها طلب مربوط به طلبکار تأمین شود. همچنین، محکوم‌علیه می‌تواند ادعای عدم توانایی در پرداخت (اعسار) را مطرح کند.

اگر محکوم‌علیه قصد پرداخت بدهی خود را داشته باشد، نحوه محاسبه مبلغ خسارت تأخیر تأدیه بسیار مهم است. طبق قوانین موجود، این خسارت بر اساس نرخ تورم اعلام‌شده توسط بانک مرکزی محاسبه می‌شود.

به‌عبارت دیگر، از زمانی‌که چک باید پرداخت می‌شد تا زمانی‌که واقعاً پرداخت می‌شود، مبلغی به‌عنوان خسارت تأخیر تأدیه به بدهی اصلی اضافه می‌شود. در واقع، این مبلغ با توجه به نرخ تورم در دوره مذکور تعیین می‌شود.

همچنین، برای محاسبه دقیق خسارت تأخیر تأدیه، بانک‌ها و مؤسسات مالی معمولاً از نرم‌افزارهای خاصی استفاده می‌کنند که با وارد کردن اطلاعات مربوط به مبلغ چک، تاریخ سررسید، تاریخ پرداخت و نرخ تورم، مبلغ دقیق خسارت را محاسبه می‌کنند. لازم به‌ذکر است که نرخ تورم ممکن است به‌صورت سالانه یا ماهانه تغییر کند. بنابراین، مبلغ خسارت تأخیر تأدیه نیز متناسب با این تغییرات تغییر خواهد کرد.

جمع بندی

محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت چک، از جمله موضوعات مهم در حقوق تجاری است. این خسارت، به‌منظور جبران زیان ناشی از عدم پرداخت به‌موقع چک، به دارنده چک پرداخت می‌شود. روش محاسبه این خسارت، بر اساس قوانین و مقررات موجود در هر کشور متفاوت است و عواملی هم‌چون نرخ قانونی سود، مدت زمان تاخیر و مبلغ چک در آن موثر هستند.

در ایران، نرخ قانونی سود تسهیلات، مبنای محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت چک قرار می‌گیرد و این خسارت از تاریخ سررسید چک تا تاریخ پرداخت یا صدور حکم قطعی قابل مطالبه است. البته، در برخی موارد، ممکن است توافقات خصوصی بین طرفین، شرایط متفاوتی را برای محاسبه این خسارت تعیین کند.

با توجه به پیچیدگی‌های موجود در این حوزه، توصیه می‌شود در صورت بروز اختلاف در خصوص محاسبه خسارت تاخیر در پرداخت چک، به وکیل چک متخصص در امور حقوقی مراجعه شود.

سوالات متداول