یکی از مسائلی که پیرامون آن اختلافات و دعاوی حقوقی مطرح میشود مستثنایت اراضی طبیعی است. کسانی که این دعاوی را مطرح می‌کنند معمولاً زمین را احیا کرده‌اند، یا اینکه قبلاً مالکیت آن را داشته‌اند و حالا می‌خواهند زمینی که به اراضی ملی تبدیل شده‌اند را پس بگیرند. گاهی مواقع هم این دولت و منابع طبیعی است که می‌خواهد اراضی که به طور غیرقانونی تصاحب شده‌اند را تعیین تکلیف کرده و از منابع طبیعی محافظت کنند.
در این مطلب دادسو، نکاتی که درباره مستثنایت اراضی طبیعی و نحوه تشخیص آن‌ها باید بدانید را ارائه کرده‌ایم. در صورتی که نیاز به دریافت راهنمایی بیشتر در این رابطه دارید، با وکلای موسسه حقوقی دادسو در ارتباط باشید.
مستثنایت اراضی منابع طبیعی
تا زمانی که یک زمین دارای شکل طبیعی باشد و انسان هیچ نوع دخالت فیزیکی در آن انجام نداده باشد، زمین غیراحیا شده محسوب میشود. این راضی به سه دسته ملی و مرتعی و موات تقسیم می‌شوند. اما در شرایطی که انسان عملی با هدف زمین بهره‌برداری از زمین روی آن انجام داده باشد، زمین احیا شده یا مستثنایت طبیعی نامیده میشود.
تشخیص مستثنایت از اراضی ملی
بر اساس ماده 1 تصویب‌نامه قانونی ملی شدن جنگل‌ها و مراتع، عرصه و اعیان کلیه جنگل‌ها، مراتع، بیشه‌های طبیعی و اراضی جنگلی کشور جزء اراضی ملی هستند. هر چیزی که از شمول اراضی ملی خارج باشد، مستثنایت نام دارد. مصادیق مستثنایت که در قوانین مورد تصریح قانون‌گذار قرار گرفته‌اند عبارتند از:
- با وجود اینکه توده‌های جنگلی محاط در زمین‌های زراعی که در اراضی جنگلی جلگه‌های شمال کشور و در محدوده اسناد مالکیت رسمی اشخاص قرار می‌گیرند مشمول این ماده نمی‌شوند، اما ولی بهره‌برداری از آن‌ها تابع مقررات عمومی قانون جنگل‌ها و مراتع است.
- عرصه و محوطه‌های تأسیسات و خانه‌های روستایی و همچنین زمین‌های زراعی و باغات واقع در محدوده اسناد مالکیت جنگل‌ها و مراتع که تا تاریخ تصویب قانون ملی شدن جنگل‌ها و مراتع احداث شده‌اند، مشمول ماده یک این قانون نخواهند بود.
مراتع غیر مشجری که با توجه به قانون اصلاحات ارضی مصوب سال 40 در سهم اشخاص قرار گرفته و همچنین مراتع غیر مشجری که در تاریخ تصویب این قانون یا بعداً به موجب اسناد مالکیت با آراء قطعی محاکم قضائی یا هیئت‌های رسیدگی با ملاک واگذاری در محدوده املاک مزروعی قرار گرفته یا بگیرند، مشمول مقررات این قانون نخواهد بود.
برگ تشخیص اراضی از مستثنایت
مأمور تشخیص انتخاب شده از سوی مرجع صالح از محل وقوع ملک بازدید کرده و نسبت به آن پلاک ثبتی تشکیل پرونده می‌دهد. در صورتی که ملک مورد نظر فاقد پلاک ثبتی باشد، پرونده بر اساس معیارهای دیگر از جمله حوزه آبخیز یا حفاظت تشکیل شده و کلیه اسناد و مدارک راجع به ملک در پرونده ثبت و ضبط میشود.
مأمور ارسالی باید درباره وضعیت ملک، سابقه احداث اعیان و … اطلاعات جمع‌آوری کرده و نقشه یا کروکی محل را کشیده باشد. پس از استعلام وضعیت ملک و مشخص شدن شمول یا عدم شمول مقررات درباره آن، مأمور نظر خودش را مبنی بر ملی یا مستثنایت بودن ملک در قالب برگ تشخیص اعلام می‌کند.
مراتع و جنگل‌ها و زمین‌های کشت شده و کشت نشده بدون مالک جزء اراضی سازمان منابع طبیعی هستند و هیچ فردی نمی‌تواند بدون سند و مدرک آن‌ها را تصاحب کند.
سخن پایانی
تشخیص، حاکمیت، حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی به عنوان اصول منابع طبیعی شناخته میشود و رسیدگی به آن‌ها وظیفه نهاد منابع طبیعی است. در صورتی که ملکی که جزء اراضی است در اختیار فردی باشد، مأمور ارسالی از سمت مرجع صالح جهت تشخیص اراضی ملی از مستثنایت به محل اعزام شده و وضعیت ملک را تعیین تکلیف کرده و برگ تشخیص را جهت بررسی نهایی و صدور رأی صادر می‌کند.
سؤالات متداول
نحوه پس گرفتن زمین از منابع طبیعی چگونه است؟
ابتدا باید نقشه UTM و نقشه وضع موجود از ملک مورد نظر را تهیه کرده و حدود زمین را به طور دقیق مشخص کنید. سپس برای پس گرفتن زمین به طور قانونی اقدام کنید.
روش استعلام منابع طبیعی چیست؟
برای این کار می‌توانید از سامانه استعلامات منابع طبیعی استفاده کنید.
دادسو چیست؟
دادسو یک موسسه حقوقی است که تمامی مجوزهای لازم را از کانون وکلای دادگستری مرکز، قوه قضاییه و اداره ثبت اسناد اخذ کرده است. دادسو کلیه خدمات حقوقی، وکالتی و کنسولی را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه می‌کند.
چگونه می‌توانم با دادسو در ارتباط باشم؟
شما می‌توانید از طریق واتساپ، تلگرام و یا تماس با شماره ۰۲۱۹۱۰۷۹۱۰۳ با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید. همکاران ما با حوصله پاسخگوی شما هستند.
چگونه می توانم با وکلای دادسو جلسه داشته باشم؟
جلسات مشاوره وکلای دادسو به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار میشود. برای برگزاری جلسه با وکلای دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا برای شما وقت ملاقات تنظیم کنند.
سلام منابع طبیعی ازقطعه زمینی که دارای۱۳پلاک متصل بهم استرایمی ملی کرده و اینجانب که ایثارگرجنگم کارت ایثارگری مراتوسطل اشغال انداخت وپرسیدمیخوای بگی براخدااحنگیدی.گفتم نه براپدرمت نه اگرباخداپولش گرفتی نکرد ایران مردم برادول محنگندیعنی ذاعش‌گفتم نه بابا برای زنینم
سلام وقت بخیر
ما زمینی داریم که در سال ۹۵ سند تک برگ گرفتیم و اکنون دورش دیوار داره و تحت تصرف ماست. حالا که میریم منابع طبیعی بدون اینکه جواب کتبی بدهند می گویند زمین شما ملی است؟ برگ تشخیص سال ۶۶ را ملاک قرار دادند. آیا امکان دارد همچین چیزی یا فقط ادعای آنهاست؟