اسنادی که به صورت رسمی ثبت شدهاند توسط تمام مراجع قانونی به عنوان سند معتبر شناخته میشوند. از جمله این اسناد میتواند به اسناد ملکی، کارت پایان خدمت و… اشاره کرد. البته در صورتی شخص مورد نظر میتواند به طور قانونی مالک این اسناد باشد که جعل یا خلافی در ثبت اسناد رسمی رخ نداده باشد.
در صورتی که مالک یک ملک مجهول باشد، ملک به چند نفر فروخته شده باشد یا اینکه جعل یا معارضهای در اسناد رسمی دیده شود، ابطال سند رسمی انتقال مالکیت مطرح میشود. طبق این قانون در صورتی که مجهول، جعلی یا صوری بودن یک سند ثابت شود، خواهان میتواند درخواست ابطال آن سند را به مراجع ذیصلاح ارائه کند. سپس دادگاه با بررسی درخواست مطرح شده درباره ابطال سند تصمیمگیری میکند.
برای دریافت مشاوره درباره نحوه ابطال سند رسمی انتقال مالکیت و شرایط آن از طریق واتساپ با مشاورین موسسه حقوقی دادسو در تماس باشید.
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت چیست؟
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت زمانی مطرح میشود که شخصی برای باطل یا بیاثر کردن یک یا چند سند که به طور رسمی ثبت شدهاند اقدام میکند.
این دعوا معمولاً در مواقعی مطرح میشود که یک ملک به چند نفر فروخته شده باشد، فردی مالکیت موقوفات و اراضی و جنگلها را با سند رسمی به نام خودش ثبت کرده باشد، یا اینکه یک سند مفقود شده باشد و پس از صدور المثنی سند اصلی پیدا شود.
در این شرایط دادگاه با توجه به شرایط و مدارک ارائه شده توسط خواهان، مالکیت سند را مشخص کرده و کلیه اسنادی که خارج از قانون برای افراد دیگر صادر شدهاند را باطل میکند.
شرایط ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
برای اینکه اسناد رسمی باطل شوند شرایط خاصی در نظر گرفته شده است. در ادامه این شرایط برای آشنایی بیشتر توسط دادسو مورد بررسی قرار گرفته است.
1) ابطال سند رسمی مالکیت به حکم قانون
ابطال سند رسمی انتقال مالکیت ممکن است بدون اختلاف و اقامه دعوا از سوی ذینفعان مطرح شود. از جمله اسنادی که با حکم قانونگذار باطل میشوند میتوان به اسناد رسمی مالکیت اراضی موات، جنگلها و مراتع، مالکیت موقوفات و… اشاره کرد.
2) ابطال اسناد صوری و غیرواقعی
در صورتی که اسناد تنظیم شده واقعی نباشند و فرد مورد نظر برای مالکیت ملک مورد نظر سند صوری و غیرواقعی تنظیم کرده باشد، خواهان میتواند درخواست ابطال سند رسمی انتقال مالکیت را در دادگاه مطرح کند، تا سند مذبور به خاطر نداشتن اعتبار و پشتوانه قانونی توسط مراجع معتبر باطل شود.
3) ابطال اسناد مجهول
اسناد مجهول اسنادی هستند که به قصد تحصیل مال نامشروع یا فریب عموم مردم صادر شدهاند. از جمله اسناد مجهول میتواند به جعل مهرهای دولتی، جعل اسناد دولتی، جعل کارت پایان خدمت، جعل گذرنامه یا جعل مدارک تحصیلی و مالکیت منازل و… اشاره کرد.
در شرایطی که فردی سندی را به صورت نامشروع و با اهداف سوءاستفاده جعل کرده باشد، مجرم شناخته میشود. در این شرایط اسنادی مانند کارت پایان خدمت و اسناد دولتی جعلی توسط مراجع قانونی باطل اعلام میشوند و شخص جاعل تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت. برای اسناد ملکی نیز باید مالک اصلی که در دام کلاه بردان افتاده درخواست ابطال سند رسمی انتقال مالکیت و شکایت را تنظیم کند.
ابطال سند ملکی نامشروع توسط دادگاه حقوقی انجام میشود و برای این کار میتوانید از وکیل ملکی دادسو کمک بگیرید. برای تعیین مجازات شخص جاعل نیز لازم است که درخواست شکایتتان را به دادگاه کیفری ارائه کنید.
اگر سند اصلی ملک گم شده باشد و پس از درخواست سند المثنی و صدور آن سند اصلی پیدا شود، در صورتی که معاملهای با سند المثنی انجام نشده باشد سند مذکور باطل است.
4) ابطال سند رسمی معارض
اگر برای یک ملک چند سند صادر شده باشد فقط یکی از آنها معتبر خواهد بود. طبق قانون، سندی که به لحاظ تاریخی مؤخر است نسبت به سن اولیه معارض محسوب میشود.
اصولاً سند رسمی مقدم الصدور یا سندی که ابتدا برای یک ملک صادر شده و به طور رسمی ثبت شده به طور قانونی واجد اعتبار است. مگر اینکه مدارکی برای اثبات عدم اعتبار این سند توسط خواهان به دادگاه ارائه شود و دادگاه سند مؤخر را معتبر بداند.
در صورتی که صدور سند معارض برای مرجع قانونی احراز شده باشد، دادگاه این موضوع را به دارنده سند معارض اطلاع میکند. شخص مورد نظر تا دو ماه فرصت دارد تا طرح دعوای ابطال سند را در مراجع قانونی مطرح کند. پس از ارائه طرح دعوای شخص مذکور، دادگاه هر دو سند را بررسی میکند و سندی که به ثبت نرسیده باشد را باطل اعلام میکند.
اگر در طول مدت زمان دو ماه مشخص شود دارنده سند معارض طرح دعوای ابطال سند را مطرح نکرده باشد، دارنده سند مقدم الصدور با ارائه گواهی عدم طرح دعوا دارنده سند معارض میتواند این سند را باطل کند.
نحوه ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
برای اینکه سند مالکیت صادر شده باطل شود، باید فردی که تقاضای ابطال سند را دارد در دادگاه طرح دعوای ابطال سند مالکیت را مطرح کند. پس از طرح دعوا و ارائه مدارک مشخص کننده مالکیت اصلی سند، دادگاه اسناد معارض یا جعلی که به صورت غیرقانونی صادر شدهاند را باطل میکند.
در صورتی که انتقال مالکیت با سند عادی یا قولنامه مطرح شده باشد، یا اینکه پس از صدور سند المثنی سند اصلی پیدا شود، باید طرح دعوای ابطال سند عادی یا قولنامه یا سند المثنی را نیز به دادگاه ارائه کنید.
پس از صدور حکم دادگاه برای ابطال سند مالکیت، لازم است که به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و سندی که خلاف قانون صادر شده است را یاطل کنید. البته در شرایط خاصی بدون حکم دادگاه هم امکان باطل کردن سند توسط دفتر ثبت اسناد وجود دارد که در ادامه این موارد ارائه شده است.
- رادیو دادسو
- پرونده های ملکی
ابطال سند رسمی مالکیت از طریق اداره ثبت
در بعضی مواقع اداره ثبت میتواند برای ابطال سند مالکیت اقدام کند و نیازی به رای دادگاه برای باطل شدن سند وجود ندارد.
سندهایی که بدون نیاز به صدور حکم دادگاه و فقط توسط اداره ثبت باطل میشوند عبارتند از:
- سند مالکیت اصلی که بعد از صدور سند مالکیت المثنی پیدا شده است
- تفکیک ملک به قسمتهای مجزا و صدور سند مالکیت جدید برای هر بخش
- انتقال چند ملک به یک شخص واحد
- افراز ملک مشاع
- ناقص بودن سند مالکیت
- وجود اسناد معارض (به شرط عدم طرح دعوا دارنده سند موخر)
نکات ابطال سند رسمی انتقال مالکیت
سند عادی و سند رسمی متفاوت هستند و فقط سند رسمی که توسط مراجع معتبر صادر شده باشد به لحاظ قانونی واجد اعتبار است. برای باطل شدن سند رسمی که توسط دفاتر اسناد رسمی صادر میشود باید نکات مهمی را در نظر داشته باشید. دادسو در ادامه نکاتی که برای ابطال سند رسمی انتقال مالکیت باید بدانید را ارائه کرده است.
- وکالتنامه، فروش قطعی، صلحنامه، بیع نامه، هبه و وقف قرارداد هستند و به عنوان سند رسمی شناخته نمیشوند.
- در مورد اسناد رسمی تنها ادعای جعل قابل قبول است، اما برای اسناد عادی علاوه بر ادعای جعل میتوان ادعای تردید و انکار را نیز مطرح کرد.
- برای طرح دعوای ابطال سند باید به دادگاهی که محل تنظیم سند است مراجعه کنید.
- دعوای ابطال سند مالکیت جزء دعاوی غیرمالی است و باید علاوه هزینه ثابتی برای رسیدگی به این موضوع پرداخت کنید. همچنین برای ابطال سند لازم است که ارزش معامله به عنوان دعاوی مالی محاسبه شود و هزینه دادرسی بر اساس ارزش معامله تعیین خواهد شد.
- در بعضی مواقع ابطال سند و ابطال معامله طبق شرایط قبل از تنظیم سند در نظر گرفته میشود.
سوالات متداول
- کدام دادگاه برای طرح دعوای ابطال سند باید انتخاب شود؟
دادگاه صالح برای رسیدگی به پرونده ابطال سند مالکیت محل صدور سند است.
- دعوای ابطال سند مالکیت مالی است یا غیرمالی؟
دعوای ابطال سند مالکیت مالی محسوب میشود و برای رسیدگی به این دعوا مستلزم پرداخت هزینه دادرسی و هزینه ثابت خواهید بود.
- در چه شرایطی میتوان درخواست ابطال سند رسمی را مطرح کرد؟
اگر سند صادر شده جعلی، مجهول یا معارض باشد یا اینکه سند صوری و غیرقانونی صادر شده باشد میتوان درخواست ابطال سند را مطرح کرد.
