هر قرارداد قانونی نیاز به شرط و شروط خاصی به عنوان ضمانت اجرایی دارد. این شروط جهت محافظت حق یکی از طرفین در صورت تخلف طرف مقابل در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال در صورتی که یکی از طرفین قرارداد از زمان شروع تا پایان پروژه برنامه‌ریزی دقیقی نداشته باشد و کار را به موقع تحویل ندهد، طرف مقابل می‌تواند با وجود شروط ضمن قرارداد مطالبه جبران ضرر و زیان وارده را داشته باشد.
در این مطلب دادسو درباره التزام به وجه التزام و نحوه تعیین آن در قراردادها اطلاعاتی که باید بدانید را ارائه کرده‌ایم. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه امور قراردادها می‌توانید با وکلای موسسه حقوقی دادسو در ارتباط باشید.
وجه التزام چیست؟
برای پاسخ دادن به سؤال وجه التزام چیست و چه نکاتی باید رعایت شوند؟، لازم است که ابتدا وجه التزام را بشناسید. زمانی که یک قرارداد بین دو نفر منعقد می‌شود، هر دو طرف قرارداد ملزم به رعایت نکات درج شده در قرارداد و انجام امور طبق قرارداد خواهند بود.
در صورتی که یکی از طرفین به قرارداد در بازه زمانی تعیین شده عمل نکند، باید مبلغی را به عنوان وجه التزام جهت عدم انجام کار یا تأخیر در زمان اجرای قرارداد به طرف مقابل بپردازد. به این مبلغ وجه التزام گفته می‌شود.
انواع وجه التزام
پس از شناخت وجه التزام لازم است که با انواع تعیین وجه التزام در قرارداد نیز آشنا شوید. در ادامه نمونه‌های مختلف این شرط را ارائه کرده‌ایم.
۱) عدم انجام کار توسط متعهد
نوع اول وجه التزام برای مواقعی در نظر گرفته می‌شود که فرد متعهد کاری که به او واگذارشده را انجام نداده باشد. مبلغی که برای عدم انجام کار در قرارداد تعیین می‌شود معمولاً رقم مشخصی است و به آن خسارت عدم انجام کار گفته می‌شود.
۲) تأخیر در انجام کار توسط متعهد
قراردادهایی که برای انجام پروژه‌ای مانند ساخت‌وساز تنظیم می‌شوند مهلت شروع و پایان دارند. در صورتی که متعهد علی‌رغم امضای قرارداد کار را به موقع تحویل نداده باشد، ملزم به پرداخت خسارت تأخیر در انجام کار خواهد بود. مبلغ این خسارت معمولاً به صورت روزانه محاسبه می‌شود و به ازای هر یک روز تأخیر باید طرفی که به تعهداتش عمل نکرده وجه التزام را بپردازد.
نحوه تعیین وجه التزام در قرارداد
وجه التزام در قراردادها با توجه به توافق طرفین تعیین می‌شود؛ یعنی بر اساس میزان خسارت برآورد شده در صورت تأخیر یا عدم انجام پروژه، مبلغی به عنوان وجه التزام در نظر گرفته می‌شود. پس از وجود تأخیر یا … تنها همین مبلغ به فرد متضرر پرداخت خواهد شد. بنابراین حتی اگر میزان خسارت بیشتر یا کمتر از وجه التزام باشد، دادگاه یا قاضی نمی‌تواند رقم آن را تغییر دهد.
قراردادهایی که می‌توان در آن‌ها وجه التزام را شرط کرد
وجه التزام که به عنوان جریمه دیرکرد نیز شناخته می‌شود در تمام عقود و قراردادهای مالی استفاده می‌شود. البته بیشترین کاربرد این شرط در عقود تملیکی مانند قراردادهای خرید و فروش یا عقد بیع است؛ یعنی برای مواردی که مالی از مالکیت یک نفر خارج شده و به مالکیت فرد دیگری در می‌آید نیز از وجه التزام جهت تضمین انجام تعهدات استفاده می‌شود.
موجب ماده ۱۷۸ قانون آیین دادرسی کیفری، تنها در صورتی وجه پرداخت شده به عنوان تضمین وجه التزام توسط قانون توقیف نمی‌شود که فرد به خاطر عذر موجه در جلسه دادرسی حضور نداشته باشد.
آیا شرط ضرر و زیان در عقد با شرط وجه التزام تفاوتی دارد؟
در صورتی که شرط ضرر و زیان در قرارداد ذکر شده باشد، فردی که متضرر شده باید خلف وعده متعهد را در انجام کار ثابت کند. همچنین اثبات ضرر و زیان وارده نیز جهت رسیدگی به پرونده ضروری خواهد بود؛ اما در صورتی که در قرارداد شرط وجه التزام ذکر شده باشد، فرد متضرر تنها با اثبات دیرکرد یا عدم انجام کار توسط متعهد می‌تواند این وجه را دریافت کند؛ یعنی با وجود شرط التزام تنها اثبات خلف وعده متعهد برای جبران خسارت کافی خواهد بود.
تفاوت وجه التزام و خسارت تأخیر تأدیه
وجه التزام در قراردادها ذکر شده و مبلغ آن به صورت توافقی تعیین می‌شود. این رقم ثابت است و در صورت بروز خسارت و ضرر و زیاد باید فردی که متعهد به انجام کار بوده آن را بپردازد. در صورتی که مبلغ خسارت تأدیه در متن قرارداد تعیین نشده است. مبلغ این خسارت در صورت نیاز طبق نظر قاضی و به نرخ روز تعیین می‌شود.
با وجود اینکه وجه التزام ثابت است؛ اما در صورتی که وجه التزام نامتعارف تعیین شده باشد طبق قانون و رأی دادگاه امکان اصلاح آن وجود خواهد داشت.
وجه التزام کیفری چیست؟
تعیین وجه التزام یا قرار التزام به عنوان یکی از قرارهای تأمین صادره از سمت دادسرا شناخته می‌شود. با تعیین وجه التزام، دادگاه فردی که مرتکب خسارت شده را وا‌دار به حضور به موقع در جلسات دادرسی می‌کند.
در این شرایط فرد خاطی باید مبلغی را به عنوان تضمین حضور به موقع در دادسرا ارائه دهد. این مبلغ نزد دادگاه امانت است، تا زمانی که فرد خاطی در جلسات دادرسی حضور پیدا کند؛ اما در صورتی که فرد مورد نظر در جلسات دادرسی بدون عذر موجه حاضر نشود، وجه ارائه شده بابت وجه التزام توسط مراجع قضایی برداشته شده و به صندوق دولت واریز می‌شود.
با تعیین این وجه، فردی که مرتکب خطا یا خسارت شده ملزم به حضور در جلسات دادرسی می‌شود و نمی‌تواند از پرداخت خسارت‌های وارده فرار کند.
مواردی که دادگاه به عنوان عذر موجه عدم حضور در جلسات دادرسی می‌پذیرد عبارتند از:
- دیر رسیدن احضاریه به نحوی که مانع از حضور فرد شود.
- فوت همسر یا یکی از خویشاوندان فرد تا درجه سوم از طبقه دوم
- بیماری سخت فرد یا یکی از والدین او
- وقوع حوادث و بلایایی طبیعی مانند زلزله، سیل و…
- در حبس یا توقیف بودن فرد
- مواردی که طبق عرف توسط دادگاه قابل پذیرش هستند.
جمع بندی
وجه التزام تضمینی است که برای انجام قراردادهای مالی در نظر گرفته می‌شود. با مشخص کردن این وجه، در صورتی که متعهد کار را به موقع انجام ندهد یا در انجام کار تاخیری داشته باشد، باید مبلغی که به صورت ثابت یا روزشمار جهت جبران خسارت و ضرر و زیان وارده تعیین شده را بپردازد.
جهت شناخت نحوه محاسبه وجه التزام می‌توانید از وکیل ملکی کمک بگیرید. کارشناسان موسسه حقوقی دادسو می‌توانند برای تنظیم قرارداد و دریافت خسارت‌های وارده در انجام آن راهنمایی‌های لازم را در اختیارتان قرار دهند.
سؤالات متداول
نحوه تعیین وجه التزام چگونه است؟
تعیین وجه التزام با توافق طرفین برای جبران خسارت عدم انجام کار یا تأخیر در آن صورت می‌پذیرد.
تفاوت وجه التزام و خسارت تأخیر تأدیه چیست؟
در خسارت تأخیر تأدیه مبلغ خسارت به روز محاسبه می‌شود، اما در وجه التزام مبلغ خسارت رقم ثابتی است که حین قرارداد با توافق طرفین معامله تعیین شده.
دادسو چیست؟
دادسو یک موسسه حقوقی است که تمامی مجوزهای لازم را از کانون وکلای دادگستری مرکز، قوه قضاییه و اداره ثبت اسناد اخذ کرده است. دادسو کلیه خدمات حقوقی، وکالتی و کنسولی را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه می‌کند.
چگونه می‌توانم با دادسو در ارتباط باشم؟
شما می‌توانید از طریق واتساپ، تلگرام و یا تماس با شماره ۰۲۱۹۱۰۷۹۱۰۳ با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید. همکاران ما با حوصله پاسخگوی شما هستند.شما می‌توانید از طریق واتساپ، تلگرام و یا تماس با شماره ۰۲۱۹۱۰۷۹۱۰۳ با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید. همکاران ما با حوصله پاسخگوی شما هستند.
چگونه می توانم با وکلای دادسو جلسه داشته باشم؟
جلسات مشاوره وکلای دادسو به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. برای برگزاری جلسه با وکلای دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا برای شما وقت ملاقات تنظیم کنند.
