استشهادیه انحصار وراثت چیست؟

برای انجام تقسیم ارث و انحصار وراثت، وراث متوفی یا وکیل‌ انحصار وراثت باید مراحل خاصی را به ترتیب انجام دهند که استشهادیه انحصار وراثت یکی از این مراحل است.

ابتدا باید گواهی فوتی را که به تائید ثبت احوال رسیده است را به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل سکونت متوفی بوده ببرند و بعد از آن فرمی که از شورای حل اختلاف دریافت می‌کنند به همراه مدارک شناسایی همه‌ی وراث به دفتر ثبت اسناد تحویل دهند تا تائید وراث انجام شود.

در این مرحله باید فرم استشهادیه انحصار وراثت تکمیل شود. بعد از تائید باید مدارکی شناسایی را به همراه لیست اموال و فرم استشهادیه به اداره مالیات ببرند تا مالیات بر ارث مشخص شود.

در نهایت همه‌ی مدارک را مجددا باید به شورای حل اختلاف تحویل دهند. بسته به میزان اموال متوفی که انحصار وراثت محدود و نامحدود انجام می‌شود ممکن است مراحل کمی تغییر کند.

استشهادیه انحصار وراثت طبقه اول

انحصار وراثت بر اساس طبقه بندی وراث انجام می‌شود. به صورت قانونی سه طبقه برای وراث وجود دارد. طبقه اول را پدر،مادر، همسر، فرزند و نوه متوفی تشکیل می‌دهد. در طبقه بندی دوم پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آنها قرار می‌گیرند.

در نهایت طبقه سوم شامل عمه، عمو، دایی، خاله و فرزندان آنها می‌شود. فرم استشهادیه بسته به طبقه بندی وراث که توضیح دادیم می‌تواند متفاوت باشد. فرم مخصوص طبقه اول با توجه به نسبت‌ وراث مشخص می‌شود.

نمونه فرم استشهادیه

فرم استشهادیه مخصوص گواهی انحصار وراثت به شرح زیر است:

به گواهی می‌طلبم خانم ها و آقایانی را که آگاه هستند شادروان ……….. در تاریخ ……… در شهر ……… آخرین اقامتگاه دائمی خود در گذشته است و هنگام فوت:

الف : ( تعداد ) …………. پسر داشته / نداشته به نام……………..

ب : ( تعداد ) ……… دختر داشته / نداشته به نام ……………

پ: ( تعداد ) ………..همسر دائمی داشته / نداشته به نام…………..

ت : ( تعداد ) ……………. مادر داشته / نداشته به نام……………………….

ث : ( تعداد ) …………… پدر داشته / نداشته به نام ………………………… و وراث دیگری غیر از افراد نامبرده بالا ندارد و در موقع فوت مذهب متوفی ……………..بوده و دارائی او کمتر / بیشتر از مبلغ پانصد هزار ریال بوده است تا اطلاعات خود را در برگ بنویسد.

1- گواه اول: اینجانب نام ……….. نام خانوادگی …………. شغل ……….. سن …………. شماره شناسنامه ……….صادره از ……….. فرزند ……. که با خانواده ( نام متوفی ) ……….. از نزدیک آشنا هستم ولی رابطه خویشاوندی یا در گذشته و بازماندگان او ندارم و فاقد محکومیت کیفری می‌باشم ، خداوند متعال را در نظر گرفته سوگند یاد می‌کنیم که جز به راستی چیزی ننویسیم و یا علم به مقررات و مجازات گواهی دروغ به شرحی که در پشت ورقه نوشته شده است و التزام به راستگویی مراتب بالا را کلا گواهی می کنم.

امضاء گواه صحت امضای ……….. که با علامت…… مشخص شده است مورد گواهی است دفترخانه شماره…………

2- گواه دوم: اینجانب نام ………… نام خانوادگی …………… شغل …………… سن ………. شماره شناسنامه ……. صادره از ………. فرزند ………… که با خانواده ( نام متوفی ) ……… از نزدیک آشنا هستم ولی رابطه خویشاوندی یا در گذشته و بازماندگان او ندارم و فاقد محکومیت کیفری می‌باشم ، خداوند متعال را در نظر گرفته سوگند یاد می کنیم که جز به راستی چیزی ننویسیم و یا علم به مقررات و مجازات گواهی دروغ به شرحی که در پشت ورقه نوشته شده است و التزام به راستگویی مراتب بالا را کلا گواهی می‌کنم.

امضاء گواه صحت امضای ……….. که با علامت ……….. مشخص شده است مورد گواهی است دفترخانه شماره…………

نکات مربوط به استشهادیه انحصار وراثت

•  استشهادیه باید حتما در دفتر ثبت اسناد تنظیم و امضا شود.
•  افرادی که به عنوان شاهد برای تائید وراث به دفتر ثبت اسناد مراجعه می‌کنند باید همه‌ی وراث را بشناسند.
•  سردفتر اسناد باید حتما حضور داشته باشد و استشهادیه و وراث را تائید کنند.
•  فرم استشهادیه باید بدون قلم خوردگی باشد.

مقررات مربوط به استشهادیه

در صورت وجود هر کدام از موارد زیر شاهد نمی‌تواند برای استشهادیه انحصار وراثت گواهی دهند:

•  در صورتی که بین شاهد و یکی از وراثت نسبت سببی یا نسبی تا درجه دوم و سوم باشد.
• در صورتی که بین شاهد و فردی که گواه بر علیه او داده می‌شود دعوی مدنی یا جزایی مطرح باشد.
•  وقتی که بین شاهد و شخصی که قرار است بر علیه او گواهی داده شود رابطه خادم و مخدومی وجود داشته باشد

بر اساس ماده 1313 قانون مدنی:

در شاهد بلوغ، عقل، عدالت، ایمان و طهارت مولد شرط است.

• تبصره ۱- عدالت شاهد باید با یکی از طرق شرعی برای دادگاه احراز شود.
• تبصره ۲- شهادت کسی که نفع شخصی بصورت عین یا منفعت یا حق رد دعوی داشته باشد و نیز شهادت کسانی که تکدی را شغل خود قرار دهند پذیرفته نمی‌شود.

گواه دروغ در استشهادیه

طبق ماده ۱۰ قانون تصدیق انحصار وراثت: هر شاهدی که در موضوع تحصیل تصدیق وراثت برخلاف حقیقت شهادت دهد برای شهادت دروغ تعقیب و به مجازاتی که برای این‌ جرم مقرر است محکوم خواهد شد.

طبق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی: هر کس در دادگاه نزد مقامات رسمی شهادت دروغ بدهد به سه ماه و یک روز تا دو سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا دوازده‌میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد شد. تبصره – مجازات مذکور در این ماده علاوه بر مجازاتی است که در باب حدود و قصاص و دیات برای شهادت دروغ ذکر گردیده است.