از جمله حقوق مرد در زندگی زناشویی داشتن حق طلاق است. زن برای داشتن این حق نیازمند یک وکالتنامه از زوج است که اصطلاحا با عنوان «حق طلاق» شناخته می‌شود. اما قانونی مبنی بر سلب حق طلاق از مرد در قوانین جمهوری اسلامی لحاظ نشده است. در این مقاله ساز و کار قانون مدنی کشور در رابطه با حقوق مرد و زن در طلاق را مرور می‌کنیم.
کارشناسان و وکلای مشاور موسسه حقوقی دادسو، به صورت تلفنی و واتساپی به سوالات شما در رابطه با حق طلاق و دعاوی حقوقی خانواده پاسخ می‌دهند.
- انجام مراحل طلاق توافقی و طلاق با داشتن حق طلاق
- بدون نیاز به حضور زوجین در هیچ مرحله ای
- بین 20 تا 60 روز کاری
- توسط وکیل متخصص طلاق و خانواده
- مشاوره رایگان در واتساپ و تلگرام
- برای انجام کار توسط وکلای متخصص دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید
حق طلاق برای مرد
ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به موضوع طلاق می‌پردازد. متن این ماده از قانون مدنی:
“مرد می‌تواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را بنماید.
تبصره- زن نیز می‌تواند با وجود شرایط مقرر در مواد (۱۱۱۹)، (۱۱۲۹) و (۱۱۳۰) این قانون، از دادگاه تقاضای طلاق نماید.”
آنچه که در این ماده بیان شد، حق طلاق است؛ اما در عرف جامعه حق طلاق را اشتباها برای «وکالتی» که مرد به زن برای طلاق می‌دهد استفاده می‌کنند. این حق قانونا و شرعا در اختیار مرد است اما زن نیز با توجه به شرایطی که در ادامه توضیح می‌دهیم می‌تواند صاحب آن باشد.
براساس قانون، حق قابل واگذاری نیست اما مرد می‌تواند وکالت در طلاق را در اختیار همسرش قرار دهد تا هر زمان که بخواهد (وکالت مطلق) یا هر زمان که شرطی مثل اعتیاد زوج (وکالت مشروط) برقرار شد وکالت داشته باشد تا طلاق را اجرایی کند.
نکته مهم درمورد حق طلاق این است که با اعطای وکالت حق طلاق به زن، این حق از مرد سلب نمی‌شود.
در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟
باوجود اینکه قانون حق طلاق را در اختیار مرد قرار داده اما شرایطی را برای احقاق حقوق زن در زندگی زناشویی نیز در نظر گرفته. در پاسخ به این سوال رایج که «در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟» به سراغ متن صریح قانون می‌رویم. در تبصره‌ی ماده ۱۱۳۳ درمورد حق طلاق مرد، سه ماده‌ی دیگر از قانون مدنی عنوان شده:
ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی
“طرفین عقد ازدواج می‌توانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آن‌ها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود زن وکیل و وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد.”
پس اولین حالتی که قانون به زن این امکان را می‌دهد تا حق طلاق داشته باشد تعیین شروط ضمن عقد و اثبات تحقق آن‌ها است.
ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی
در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او بدادن نفقه زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق مینماید همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.
دومین حالت که از مواضع محکم قانون دررابطه با حمایت از زوجه در زندگی زناشویی است، پرداخت حقوق مالی زن از جمله نفقه است. زوجه با اثبات استنکاف زوج از پرداخت نفقه می‌تواند حق طلاق داشته باشد.
ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی
“در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی می‌تواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنان چه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه می‌تواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده می‌شود.
تبصره (۱۳۸۱/۴/۲۹) – عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامه‌ی زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد.”
حالت سوم هم همانطور که در قانون عنوان شده، شرط عسر و حرج زوجه است. مصادیق عسر و حرج عنوان شده در این ماده قانونی ۵ مورد است که بطور خلاصه شامل غیبت طولانی زوج، اعتیاد، ضرب و شتم زوجه و سوءرفتار زوج، محکومیت قضایی زوج بیش از پنج سال، و بیماری صعب‌العلاج یا لاعلاج زوجه و جنون است.
پس در قانون جدید حق طلاق ضمن توجه به حقوق زن در زمان طلاق، امکان وکالت برای تفویض حق طلاق از مرد به زن نیز در نظر گرفته شده است.
شرط سلب حق طلاق از مرد چیست؟
اول باید ببینیم آیا شرایطی وجود دارد که حق طلاق از مرد سلب شود؟
در قانون مدنی این حق از مرد سلب نمی‌شود. درواقع سلب حق طلاق از زوج شدنی نیست. اما در پرونده‌ا‌ی دیده شده که در شروط ضمن عقد این شرط آورده شده که:
مرد (زوج) نمی‌تواند زوجه را طلاق دهد مگر با موافقت زوجه. پس از بررسی‌های طولانی، دیوان عالی کشور این شرط را خلاف قانون و شرع ندانسته و قابل استناد خواند. با این شرط عملا زوج تنها بصورت توافقی می‌تواند زوجه را طلاق دهد و به نحوی حق طلاق از وی سلب شده است.
در پایان می‌توان گفت اگر حق طلاق از مرد سلب نمی‌شود و معایب حق طلاق برای زن همچون بخشش مهریه برای حق طلاق یا امکان ابطال حق طلاق قابل عزل، عرصه را برای زوجه در روزهای پرتلاطم زندگی زناشویی تنگ می‌کند اما زن با اشراف بر قوانین حقوق خانواده و بهره‌گیری از تخصص یک مشاور حقوقی خانواده می‌تواند تصمیم جدایی را با آرامش و در زمان کوتاه‌تری به نتیجه برساند.
سوالات متداول
آیا با وکالت حق طلاق، این حق از مرد سلب می‌شود؟
خیر. حق طلاق قانونا و شرعا در اختیار مرد بوده و با اعطای وکالت آن به زن، این حق از اختیار مرد خارج نمی‌شود.
در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟
درصورت تحقق شروط اضافه شده ضمن عقد نکاح به سند ازدواج، استنکاف زوج از پرداخت نفقه به زن، اثبات شرایط عسر و حرج توسط زوجه در دادگاه.
دادسو چیست؟
دادسو یک موسسه حقوقی است که تمامی مجوزهای لازم را از کانون وکلای دادگستری مرکز، قوه قضاییه و اداره ثبت اسناد اخذ کرده است. دادسو کلیه خدمات حقوقی، وکالتی و کنسولی را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه می‌کند.
چگونه می‌توانم با دادسو در ارتباط باشم؟
شما می‌توانید از طریق واتساپ، تلگرام و یا تماس با شماره ۰۲۱۹۱۰۷۹۱۰۳ با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید. همکاران ما با حوصله پاسخگوی شما هستند.
آیا دادسو مجوز دارد؟
دادسو تمامی مجوزهای لازم را از کانون وکلای دادگستری مرکز، قوه قضاییه و اداره ثبت اسناد اخذ کرده است. امکان رؤیت این مجوزها قبل از عقد قرارداد با دادسو وجود دارد.
چگونه می توانم با وکلای دادسو جلسه داشته باشم؟
جلسات مشاوره وکلای دادسو به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار می‌شود. برای برگزاری جلسه با وکلای دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا برای شما وقت ملاقات تنظیم کنند.
طلاق آخرین راه حل برای حل مشکلات زندگی مشترک است. لطفا قبل از اینکه به صورت جدی به طلاق فکر کنید با مشاور خانواده مشورت نمایید. در صورتی که تصمیم شما قطعی است، همکاران ما در دادسو راهنماییتان می کنند.
