از جمله حقوق مرد در زندگی زناشویی داشتن حق طلاق است. زن برای داشتن این حق نیازمند یک وکالتنامه از زوج است که اصطلاحاً با عنوان «حق طلاق» شناخته میشود؛ اما قانونی مبنی بر سلب حق طلاق از مرد در قوانین جمهوری اسلامی لحاظ نشده است. در این مقاله ساز و کار قانون مدنی کشور در رابطه با حقوق مرد و زن در طلاق و سلب حق طلاق مرد را بررسی میکنیم.
اگر با پرسشهایی در مورد سلب حق طلاق مرد روبرو هستید و به دنبال پاسخهای قانونی میگردید، میتوانید با کارشناسان حقوقی طلاق در مؤسسه دادسو در ارتباط باشید.
- انجام مراحل طلاق توافقی و حق طلاق
- بدون حضور زوجین در هیچ مرحلهای
- توسط وکلای متخصص طلاق و خانواده
- بین ۲۰ تا 60 روز کاری
- پرداخت اقساطی بدون سود و ضامن
- مشاوره رایگان در واتساپ و تلگرام
آیا میشود حق طلاق را از مرد سلب کرد؟
ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی به موضوع طلاق میپردازد. متن این ماده از قانون مدنی به صورت زیر است:
مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون با مراجعه به دادگاه تقاضای طلاق همسرش را ارائه دهد.
تبصره: زن نیز میتواند با وجود شرایط مقرر در مواد (۱۱۱۹)، (۱۱۲۹) و (۱۱۳۰) این قانون، از دادگاه تقاضای طلاق داشته باشد.
حق طلاق در جمهوری اسلامی ایران به صورت قانونی و شرعی به مرد داده شده است؛ اما زن نیز میتواند با داشتن وکالت طلاق از مرد در هنگام عقد، این حق را به صورت قانونی برای خود حفظ کند. به این معنی که زن میتواند در زمان عقد، یک وکالت مبنی بر داشتن حق طلاق از همسر خود دریافت کند.
در این صورت، زن نیز میتواند بدون نیاز به حضور مرد و در هر زمانی، از همسرش طلاق بگیرد. این وکالت در طلاق به صورت یک غلط مصطلح با عنوان حق طلاق در میان افراد شناخته میشود. حق براساس قانون قابل واگذاری نیست؛ اما مرد میتواند وکالت در طلاق را در اختیار همسرش قرار دهد.
نکته مهم درمورد حق طلاق این است که با اعطای وکالت حق طلاق به زن، این حق از مرد سلب نمیشود. به عبارت دیگر، همچنان امکان درخواست طلاق یک طرفه از طرف مرد وجود دارد.
در چه صورتی حق طلاق از مرد سلب میشود و زن میتواند طلاق بگیرد؟
باوجود اینکه قانون حق طلاق را در اختیار مرد قرار داده و امکان سلب حق طلاق از مرد وجود ندارد؛ اما شرایطی نیز برای احقاق حقوق زن در زندگی زناشویی در نظر گرفته شده است. در پاسخ به این سؤال رایج که «در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟» به سراغ متن صریح قانون میرویم. در تبصره ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی در مورد حق طلاق مرد، سه ماده زیر نیز عنوان شدهاند:
۱. ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی و سلب حق طلاق از مرد
«طرفین عقد ازدواج میتوانند هر شرطی که مخالف با مقتضای عقد مزبور نباشد در ضمن عقد ازدواج یا عقد لازم دیگر بنمایند؛ مثل اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگر بگیرد یا در مدت معینی غائب شود یا ترک انفاق نماید یا بر علیه حیات زن سوء قصد کند یا سوء رفتاری نماید که زندگانی آنها با یکدیگر غیرقابل تحمل شود و زن وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق شرط در محکمه و صدور حکم نهائی خود را مطلقه سازد.»
از این رو، اولین حالتی که قانون به زن این امکان را میدهد تا حق طلاق داشته باشد، تعیین شروط ضمن عقد و اثبات تحقق آنها است.
۲. سلب حق طلاق از مرد در ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی
«زن در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، میتواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر او را اجبار به طلاق مینماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.»
درست است که امکان سلب حق طلاق مرد وجود ندارد؛ اما زن تحت شرایطی میتواند به صورت قانونی از همسرش جدا شود. دومین حالت که از مواضع محکم قانون در رابطه با حمایت از زن در زندگی زناشویی است، پرداخت حقوق مالی زن از جمله نفقه است. زوجه با اثبات استنکاف زوج از پرداخت نفقه میتواند حق طلاق داشته باشد.
۳. ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی در مورد سلب حق طلاق از مرد
«در صورتی که دوام زوجیت موجب عسر و حرج زوجه باشد، وی میتواند به حاکم شرع مراجعه و تقاضای طلاق کند. چنان چه عسر و حرج مذکور در محکمه ثابت شود، دادگاه میتواند زوج را اجبار به طلاق نماید و در صورتی که اجبار میسر نباشد زوجه به اذن حاکم شرع طلاق داده میشود.
تبصره (۱۳۸۱/۴/۲۹): عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که ادامهی زندگی را برای زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد.»
حالت سوم هم همانطور که در قانون عنوان شده، شرط عسر و حرج زوجه است. مصادیق عسر و حرج عنوانشده در این ماده قانونی شامل ۵ مورد زیر میشود:
- غیبت طولانی زوج
- اعتیاد
- ضرب و شتم زوجه و سوءرفتار زوج
- محکومیت قضایی زوج بیش از پنج سال
- بیماری صعبالعلاج یا لاعلاج مرد و جنون وی
غیبت طولانی زوج معمولا به بیش از غیبت شش ماهه شوهر گفته میشود.
شرایط سلب حق طلاق از مرد چیست؟
اول باید ببینیم آیا شرایطی وجود دارد که حق طلاق از مرد سلب شود؟ در قانون مدنی این حق از مرد سلب نمیشود. در واقع سلب حق طلاق از مرد شدنی نیست؛ اما پروندهای به دیوان عالی کشور راه پیدا کرد که در شروط ضمن عقد این شرط آورده شده بود:
مرد (زوج) نمیتواند زوجه را طلاق دهد؛ مگر با موافقت زوجه. دیوان عالی کشور پس از بررسیهای طولانی این شرط را خلاف قانون و شرع ندانسته و قابل استناد خواند. با این شرط عملاً زوج تنها به صورت توافقی میتواند زوجه را طلاق دهد و به نحوی حق طلاق از وی سلب میشود.
جمع بندی
در پایان میتوان گفت اگرچه امکان سلب حق طلاق از مرد وجود ندارد؛ اما زن با داشتن اطلاعات کامل در مورد قوانین حقوق خانواده و بهرهگیری از تخصص یک مشاور حقوقی طلاق میتواند تصمیم جدایی را با آرامش و در زمان کوتاهتری به نتیجه برساند. شما میتوانید برای گرفتن مشاوره تخخصی با وکلا و مشاوران مؤسسه دادسو در تماس باشید.
سوالات متداول
آیا با وکالت حق طلاق، این حق از مرد سلب میشود؟
خیر. حق طلاق به صورت قانونی و شرعی در اختیار مرد است و امکان سلب حق طلاق از مرد با گرفتن وکالت طلاق از وی وجود ندارد. به عبارت دیگر، با اعطای وکالت طلاق به زن، این حق از اختیار مرد خارج نمیشود.
آیا شرایطی وجود دارد که بتوان حق طلاق را از مرد سلب کرد؟
همانطور که اشاره شد، با گنجاندن این شرط که مرد (زوج) نمیتواند زوجه را طلاق دهد؛ مگر با موافقت زوجه، میتوان حق طلاق مرد با بسیار محدود کرد. با این شرط عملاً مرد تنها به صورت توافقی میتواند زن را طلاق دهد.
در چه مواردی زن حق طلاق دارد؟
زن میتواند در صورت تحقق شروط اضافه شده ضمن عقد نکاح به سند ازدواج، استنکاف زوج از پرداخت نفقه به زن و اثبات شرایط عسر و حرج توسط زوجه در دادگاه از شوهرش طلاق بگیرد.
طلاق آخرین راه حل برای حل مشکلات زندگی مشترک است. لطفا قبل از اینکه به صورت جدی به طلاق فکر کنید با مشاور خانواده مشورت نمایید. در صورتی که تصمیم شما قطعی است، همکاران ما در دادسو راهنماییتان می کنند.
