همه چیز در مورد دیه منافع

آسیب‌های جسمانی که به صورت عمد یا غیر عمد از طرف یک نفر به دیگری وارد می‌شود مشمول پرداخت دیه خواهد بود. اگر آسیب وارد شده به اندازه‌ای باشد که عضو از بین برود یا عملکرد طبیعی آن دچار اختلال شود، با توجه به میزان آسیب وارده، مبلغ دیه مشخص خواهد شد.

در صورتی که صدمه وارد شده به یک عضو موجب از بین رفتن منافع آن شود؛ اما همچنان عضو مورد نظر به طور طبیعی در بدن به حیات خودش ادامه دهد، لازم است که دیه منافع به فردی که دچار این آسیب‌دیده پرداخت شود.

در این مطلب درباره دیه منافع نکاتی که باید بدانید را ارائه کرده‌ایم. برای جواب دادن به سؤالات پیرامون دیه اعضای بدن می‌توانید از مشاورین موسسه حقوقی دادسو کمک بگیرید.

دیه مقرر شده برای منافع

دیه‌ای که برای از بین رفتن منفعت هر عضو از بدن در نظر گرفته می‌شود با سایر اعضا متفاوت است. در ادامه دیه منافع برخی از اعضای بدن را جهت شناخت بیشتر ارائه کرده‌ایم.

 دیه عقل

در صورتی که جنایت عمد یا غیر عمد مانند ترساندن یا ضربه به سر موجب زایل شدن عقل فرد شده باشد، مبلغی که به عنوان دیه منافع برای عقل در نظر گرفته می‌شود برابر با یک دیه کامل یا 900 میلیون تومان خواهد بود.

 در صورت زوال و نقصان حافظه و اختلال روانی، مبلغ دیه طبق ارش تعیین شده توسط قاضی مشخص خواهد شد. اگر دیه به طور کامل برای زائل شدن یا نقصان عقل پرداخت شده باشد و پس از مدتی این مشکل برطرف شود، فردی که دیه را دریافت کرده موظف به استرداد آن خواهد بود.

اگر ضربه وارده به نحوی باشد که مجنیٌ علیه بیهوش شود یا به اغما برود و سپس فوت کند، مبلغ دیه نفس برای فرد تعیین خواهد شد. اگر فرد به هوش بیاید دیه طبق ارش مشخص می‌شود. البته در صورتی که پس از به هوش آمدن فرد آسیب‌های دیگری که به او وارد شده محرز شده باشد، مبلغ ارش جداگانه برای هر کدام از این صدمات در نظر گرفته خواهد شد.

دیه شنوایی

در صورتی که در اثر صدمه وارده شنوایی هر دو گوش از بین برود باید دیه کامل برای آن پرداخت شود، هر چند شنوایی گوش‌ها به یک اندازه نباشد. دیه منافع برای از بین بردن شنوایی یک گوش نیز برابر با نصف دیه کامل خواهد بود.همچنین، کاهش شنوایی در صورتی که مقدار آن قابل تشخیص باشد نیز مشمول پرداخت دیه خواهد بود.

در شرایطی که صدمه وارد موجب نقصان در شنوایی فرد شده باشد مبلغ دیه طبق ارش مشخص خواهد شد. برای کودکی که زمان سخن گفتنش نرسیده یا تازه سخن گفتن را شروع کرده دچار نقص شنوایی شده باشد، علاوه بر دیه شنوایی دیه گفتار نیز باید پرداخت شود. در صورتی که صدمه موجب از بین رفتن شنوایی و گفتار شود، لازم است که یک دیه کامل برای هر کدام از این آسیب‌ها پرداخت شود.

هر عضوی از بدن که صدمه دیده باشد و منافع آن عضو مانند قدرت شنوایی یا بینایی از بین رفته باشد، باید مبلغ دیه طبق قانون مجازات اسلامی پرداخت شود.

دیه بینایی

از بین رفتن بینایی هر دو چشم منجر به پرداخت یک دیه کامل می‌شود. اگر فقط بینایی یک چشم در اثر صدمه وارده از بین رفته باشد، باید نصف دیه کامل به عنوان دیه منافع پرداخت شود. کاهش بینایی در صورتی که مقدار آن قابل تشخیص باشد به همان نسبت مشمول پرداخت دیه است. اگر میزان کاهش بینایی قابل تشخیص نباشد، مبلغ دیه توسط قاضی و حد ارش تعیین شده مشخص خواهد شد.

از بین بردن بینایی چشم کسی که فقط یک چشم بینا دارد و چشم دیگرش به خاطر نقص مادرزادی یا مشکل دیگر از بین رفته مشمول پرداخت یک دیه کامل است. اگر چشم دیگر فرد به خاطر صدمه‌ای که دیه دارد از بین رفته باشد، مبلغ دیه تعیین شده برای نابینایی چشم دیگر نصف خواهد شد.

از بین بردن یا بیرون آوردن چشم از حدقه فقط یک دیه دارد. مگر اینکه از بین رفتن بینایی با آسیب دیگری نیز همراه باشد. در این شرایط دیه هر کدام از صدمات وارده به صورت جداگانه محاسبه خواهد شد.

دیه بویایی

اگر صدمه‌ای که به فرد وارد شده موجب از بین رفتن بویایی او به طور کامل شده باشد مشمول پرداخت یک دیه کامل خواهد بود. در صورتی که بخشی از بویایی به خاطر آسیب وارده از بین رفته باشد، مشمول دیه منافع طبق حد ارش خواهد شد.

همچنین اگر به خاطر بریدن بینی و… از بین رفتن بویایی رخ داده باشد، مبلغ دیه هر کدام از صدمات + دیه از بین رفتن منفعت بویایی باید پرداخت شود.

دیه چشایی

در صورتی با قطع زبان حس چشایی برود، دیه زبان پرداخت می‌شود. اگر با قطع بخشی از زبان چشایی از بین برود یا نقصان پیدا کند، هرکدام از ارش چشایی و دیه زبان که بیشتر باشد باید به عنوان دیه منافع پرداخت شود.

اگر چشایی از بین رفته مربوط به همان قسمت از زبان نباشد، باید ارش چشایی و دیه زبان به صورت جداگانه پرداخت شود. در صورتی که مبلغ دیه بیشتر از دیه کامل باشد، فقط دیه کامل به فرد صدمه دیده پرداخت خواهد شد. در شرایطی که چشایی با جنایت بر غیر زبان، از بین برود یا دچار نقصان شده باشد، دیه یا ارش آن جنایت بر ارش چشایی اضافه می‌شود.

دیه صوت و گویایی

از بین بردن صوت به طور کامل به گونه‌ای که شخص نتواند صدایش را آشکار کند منجر به پرداخت دیه کامل خواهد شد. از بین بردن گویایی به طور کامل و بدون قطع زبان نیز دیه کامل خواهد داشت؛ اما در صورتی که صدمه وارده به نحوی باشد که فرد نتواند برخی از اصوات را به درستی ادا کند، میزان دیه منافع به اندازه میزان آسیب تعیین خواهد شد.

اگر آسیب وارده موجب عیبی در گفتار یا ادای حروف شود، یا مشکلی که در این زمینه وجود داشته را شدیدتر کند مشمول پرداخت دیه ارش خواهد بود. همچنین، در شرایطی که فرد به خاطر آسیب حروفی را به جای حرف دیگر اداء کند و طبق عرف این موضوع مشکل‌ساز باشد، مبلغ دیه طبق حد ارش مشخص خواهد شد.

 برای جنایتی که موجب بروز مشکل در صوت مانند کاهش طنین صدا، گرفتگی آن و یا صحبت کردن از طریق بینی شده باشد، دیه بر اساس حد ارش مشخص خواهد شد. در نهایت در صورتی که آسیب وارده علاوه بر زوال صوت موجب زوال نطق نیز شده باشد، فردی که مرتکب این صدمه شده باید دو دیه را پرداخت کند.

دیه سایر منافع

طبق قانون برای صدمه‌ای که باعث سلس و ریزش دائمی ادرار شود دیه کامل و برای آسیبی که باعث ریزش غیردائمی ادرار شده باشد، دیه طبق ارش تعیین خواهد شد. دیه جنایت موجب عدم ضبط مدفوع یا ادرار نیز دیه کامل است.

در صورت از بین بردن قدرت انزال یا تولید مثل مرد یا بارداری زن یا از بین بردن لذت مقاربت زن یا مرد، مبلغ دیه بر اساس حد ارش تعیین شده توسط قاضی مشخص خواهد شد. دیه از بین بردن کامل قدرت مقاربت نیز طبق قانون یک دیه کامل تعیین شده است.

دیه از بین بردن یا نقص دائم یا موقت حواس یا منافع دیگر مانند لامسه، خواب و عادت ماهانه و مواردی مانند به وجود آوردن امراضی مانند لرزش، تشنگی، گرسنگی، ترس و غش بر اساس ارش تعیین شده است.

سخن پایانی

آسیب وارد شدن به هر کدام از اعضای بدن فرد منجر به پرداخت دیه خواهد شد. بعضی از مواقع ممکن است آسیب وارده فقط منفعت عضو را از بین برده باشد، یعنی عضو مورد نظر همچنان به قوت خودش باقی باشد، اما حس آن مانند بویایی، شنوایی و … از بین رفته باشد. در این شرایط لازم است که دیه منافع پرداخت شود. برای راهنمایی درباره دیه و نحوه پرداخت آن از وکیل دیه موسسه حقوقی دادسو کمک بگیرید.

سؤالات متداول