تغلیظ دیه چیست؟

کسانی که جرمی را به عمد یا غیر عمر مرتکب شده‌اند و مشمول پرداخت دیه هستند این سؤال را مطرح می‌کنند که تغلیظ دیه چیست؟ طبق قانون مجازات اسلامی، مجازات‌های اصلی به چهار دسته مجازات حدی، مجازات تعزیری، قصاص و دیه تقسیم می‌شوند. مبلغ دیه برای هر عضو بدن مشخص شده و با توجه به رأی دادگاه باید پرداخت شود.

در برخی از شرایط مانند ماه‌های حرام، مبلغ دیه بیشتر می‌شود. در صورت افزایش مبلغ دیده، موضوع تغلیظ دیه مطرح خواهد شد. در این مطلب دادسو نکاتی که درباره تغلیظ دیه و مقدار آن باید بدانید را ارائه کرده‌ایم.

معنی تغلیظ دیه چیست؟

تغلیظ یعنی «شدت دادن» و دیه یعنی «خون‌بها»؛ بنابراین تغلیظ دیه یعنی «شدت دادن خون‌بها». این موضوع فقط در مواقعی صادق است که قتل صورت گرفته باشد و سایر موارد مانند جراحات بدن نمی‌توان از این بند استفاده کرد؛ یعنی، تنها در چهار چوب مفاد تعیین شده در قانون می‌توان مقدار دیه جنایات را افزایش داد و خارج از آن امکان انجام این موضوع وجود ندارد.

موارد تغلیظ دیه

به طور کلی موارد تغلیظ دیه بر اساس قانون در دو حالت قابل اجرا هستند. قتل در ماه حرام و قتل در مکان حرام. در ادامه این گزینه‌ها را جهت شناخت بیشتر بررسی کرده‌ایم.

قتل در ماه حرام

برای تغلیظ دیه در ماه حرام باید جنایت در یکی از ماه‌های حرام مانند محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه رخ داده باشد. در صورتی که متوفی در این ماه‌ها به قتل رسیده باشد، امکان تغلیظ دیه وجود خواهد داشت؛ یعنی باید عمل قتل و مرگ در ماه حرام رخ داده باشد تا امکان شدت پیدا کردن دیه وجود داشته باشد.

قتل در مکان حرام

در صورتی که عمل قتل در محدوده حرم مکه واقع شود، مجازات دیه نفس تغلیظ شده و افزایش پیدا خواهد کرد سایر مکان‌های مقدس و متبرک شامل حکم تغلیظ دیه نخواهد شد، بنابراین در صورتی که قتل در این مکان‌ها رخ داده باشد مبلغ دیه طبق قانون محاسبه می‌شود.

مقدار تغلیظ دیه

مقدار تغلیظ دیه در ماه حرام و تغلیظ دیه در مکان حرام به میزان یک سوم افزایش پیدا می‌کند؛ یعنی مبلغ یک سوم به دیه کامل اضافه خواهد شد. میزان دیه کامل در ماه‌های غیر حرام در سال 1403 حدود ۹۰۰ میلیون تومان است و میزان دیه کامل در ماه‌های حرام ۱ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان خواهد شد.

 بر اساس ماده ۵۵۵ قانون مجازات اسلامی، اگر جنایت عمدی خواه غیرعمدی در ماه حرام یا مکان حرام اتفاق افتاده باشد، علاوه بر دیه نفس، یک سوم دیه نیز به مبلغ نهایی افزوده می‌شود.

شرایط کلی تغلیظ دیه

برای تغلیظ دیه شرایط خاصی در قانون تعیین شده است. در ادامه این موارد را برای شناخت بیشتر ارائه کرده‌ایم. با این وجود، برای درک بهتر شرایط کامل تغلیظ دیه می‌توانید از وکیل دیه کمک بگیرید.

• در حکم تغلیظ دیه فرقی بین فرد بالغ و فرد نابالغ وجود ندارد؛ یعنی اگر مقتول، کودک باشد یا بزرگ‌سال، در هر صورت قتل انسان موجب تغلیظ دیه فرد خواهد شد.
• در حکم تغلیظ دیه فرقی بین زن و مرد وجود ندارد؛ یعنی تفاوتی نمی‌کند که مقتول زن باشد یا مرد و مقدار دیه قتل هر مقدار که باشد یک سوم به آن اضافه خواهد شد.
• برای اعمال این حکم فرقی بین مقتول مسلمان و نامسلمان وجود ندارد.
• اگر جنین بعد از پیدایش روح به سبب حادثه‌ای به قتل برسد، مشمول تغلیظ دیه خواهد بود.
• در مواردی که دیه از طرف عاقله یا بیت‌المال پرداخت شود نیز حکم تغلیظ دیه جاری است.

سخن پایانی

مبلغی که به عنوان دیه برای آسیب‌ها و جراحات بدنی تعیین می‌شود مبلغ مشخصی خواهد بود؛ اما در شرایط خاصی مانند مواقعی که قتل در محل حرام یا ماه حرام رخ داده باشد، مبلغی که برای دیه مشخص شده افزایش پیدا می‌کند. برای محاسبه مبلغ دیه در شرایط مختلف با تیم متخصص موسسه حقوقی دادسو در ارتباط باشید.

سؤالات متداول