مطابق ماده 310 قانون تجارت «چک، نوشته‌ای است که به موجب آن صادر کننده، وجوهی را که در نزد محال‌علیه (بانک) دارد، کلاً یا بعضاً مسترد یا به دیگری واگذار می‌نماید.» چک دارای انواع مختلفی است که از هر یک از آن‌ها برای جابجایی پول به میزان دلخواه استفاده می‌شود.
در این مقاله از دادسو قصد داریم به بررسی چک بدون تاریخ بپردازیم. بنابراین با ما همراه باشید و برای کسب اطلاعات بیشتر در این حوزه و نحوه شکایت برای چک برگشتی، مهلت برگشت زدن چک از وکیل چک برگشتی این مجموعه، مشاوره دریافت کنید.
آیا چک بدون تاریخ اعتبار دارد؟
چک شامل انواع مختلفی از جمله چک صیادی، چک بین بانکی، چک تضمینی و چک مسافرتی است که مواردی نظیر کلمه چک، محل صدور، نام بانک و شعبه چک، مبلغ چک به حروف و عدد، شماره حساب جاری صاحب حساب، نام و نام خانوادگی صاحب حساب جاری، امضای صاحب حساب و تمبر مالیاتی روی چک‌ها درج می‌شوند. یکی از اساسی ترین ارکان که باید در چکهای مختلف قید شود، تاریخ چک است.
بنابراین با توجه به ماده 311 قانون تجارت «در چک باید محل و تاریخ صدور قید شده و به امضای صادر کننده برسد. پرداخت وجه نباید وعده داشته باشد.» بنابراین برای پاسخ به این سؤال که آیا چک بدون تاریخ اعتبار دارد؟ باید بگوییم که بر اساس ماده 311 قانون تجارت، تاریخ از مهم ترین ارکان چک است. اما به علت اینکه برای ماده 311 قانون تجارت، ضمانت اجرایی، تعیین نشده، پس نمی‌توان چک بدون تاریخ را فاقد اعتبار دانست.
از نظر قانون، سفته بدون تاریخ، فاقد اعتبار قانونی بوده اما در قانون به صراحت چک بدون تاریخ فاقد اعتبار خوانده نشده است. در مجموع قبل از ارائه چک بدون تاریخ به بانک و اجرا گذاشتن آن، صاحب چک باید خود، تاریخ را در چک درج کند زیرا با عدم وجود تاریخ روی چک، چک از طرف بانک وصول نمی‌شود.
قانون چک بدون تاریخ چیست؟
همانطور که در بخش فوق بیان کردیم، مطابق ماده 311 قانون تجارت درج تاریخ و محل صدور چک، از مهم ترین ارکان روی چک محسوب می‌شوند.
همچنین بر اساس ماده 13 قانون صدور چک «در صورتی که ثابت گردد، چک بدون تاریخ صادر شده یا تاریخ واقعی صدور چک، مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد، صادر کننده چک، قابل تعقیب کیفری نیست.» بنابراین با استناد به این ماده قانونی، چک بدون تاریخ، فاقد ضمانت اجرای کیفری است و فقط از دادگاه حقوقی، قابل پیگیری خواهد بود.
اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ به چه صورت است؟
برای اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ ابتدا باید صاحب چک، تاریخ را در چک قید کند. سپس بعد از درج تاریخ با استفاده از روش‌های زیر برای اجرا گذاشتن چک اقدام نماید.
طرح دعوی حقوقی
در روش طرح دعوی حقوقی، صاحب چک باید بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت چک از بانک، به یکی از شعب خدمات قضایی مراجعه کرده و درخواست خود مبنی بر مطالبه وجه چک را تنظیم کند.
سپس گواهی عدم پرداخت چک و کپی چک را ضمیه دادخواست خود کند. صاحب چک در روش طرح دعوی حقوقی، علاوه بر تقاضای پرداخت مبلغ چک بدون تاریخ، حق مطالبه هزینه‌‌های دادرسی و خسارات مربوطه از صادر کننده چک و ظهرنویسان را دارد.
اداره ثبت
مراجعه به اداره ثبت، روش دیگر برای اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ است. صاحب چک به بانک مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت چک بدون تاریخ را دریافت می‌کند. در مرحله بعد با ارائه مدارک لازم نظیر چک و گواهی عدم پرداخت به اداره ثبت، درخواست صدور اجرائیه را مطالبه می‌نماید.
بعد از ابلاغ اجرائیه به صادر کننده چک، آن شخص باید ظرف مدت 10 روز برای پرداخت مبلغ موجود در چک، اقدام نماید. در صورت عدم پرداخت وجه در مدت تعیین شده، صاحب چک می‌تواند دادخواست خود مبنی بر توقیف اموال صادر کننده چک و فروش اموال او را به اداره ثبت تقدیم کند.
اجرای مستقیم چک صیاد از طریق دادگاه حقوقی
در روش سوم، اگر در تاریخ وصول چک، حساب صادر کننده، فاقد موجودی یا کسری موجودی باشد، بانک گواهی عدم پرداخت چک را صادر و اطلاعات چک را در سامانه چکهای برگشتی بانک مرکزی، ثبت می‌کند.
در ادامه، کد رهگیری دریافتی روی گواهی عدم پرداخت، درج شده و صاحب چک به یکی از شعب خدمات قضایی مراجعه و با ارائه چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت، خواستار صدور اجرائیه می‌شود. در نهایت بعد از درخواست صدور اجرائیه و ارجاع پرونده به دادگاه، قانون گذار پرونده را بررسی کرده و اجرائیه را صادر می‌کند.
صادر کننده چک 10 روز مهلت دارد تا بدهی خود را پرداخت کند. اگر صادر کننده چک در این مدت بدهی خود را پرداخت نکند، به درخواست صاحب چک، حکم جلب و توقیف اموال صادر کننده برای وصول مبلغ چک اجرا می‌گردد.
نحوه وصول چک بدون تاریخ
بر اساس قانون بانک، چک بانکی زمانی وصول می‌شود که چک هیچ گونه خط خوردگی نداشته باشد و همه ارکان چک به صورت صحیح، دقیق و خوانا پر شده باشند. اما چک بدون تاریخ نیز از نظر قانون معتبر بوده و صاحب چک برای وصول باید تاریخ را روی چک درج کند.
توجه داشته باشید که اگر صاحب چک برای وصول چک بدون تاریخ به بانک مراجعه کند و موجودی حساب صادر کننده، کمتر از میزان مبلغ یا فاقد موجودی باشد، صاحب چک حق پیگیری کیفری برای صدور چک بلامحل را ندارد.
مراحل اعلام مفقودی چک
در صورت مفقودی چک، صاحب چک باید به بانک مراجعه و گواهی عدم پرداخت چک را از بانک درخواست کند. در ادامه به دادسرا مراجعه کرده و شکایت خود به جهت مفقودی چک را تنظیم نماید. در نهایت گواهی مفقودی صادر شده و برگه اعلام شکایت را به بانک ارائه دهد. سپس دادگاه مفقودی چک را احراز کرده و چک را باطل می‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه انواع چک، نحوه وصول و راهنمای شکایت از چک برگشتی با بهترین وکلا و مشاوران حقوقی دادسو ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول
آیا چک بدون تاریخ اعتبار دارد؟
بله، چک بدون تاریخ نیز مانند سایر چکهای بانکی دارای اعتبار اسناد لازم الاجرا است.
آیا چک بدون تاریخ کیفری است؟
خیر، با توجه به ماده 11 قانون صدور چک، چک بدون تاریخ، ضمانت اجرای کیفری ندارد.
