طلاق رجعی چه شرایط و قوانینی دارد؟

طلاق رجعی نوعی از جدایی زن و شوهر است که در آن مرد می‌تواند در مدت عده، بدون نیاز به عقد مجدد، به زندگی مشترک بازگردد. این نوع طلاق برخلاف طلاق بائن، فرصتی برای تجدید نظر و ترمیم رابطه فراهم می‌کند و احکام خاصی دارد که دانستن آنها برای هر زوج ضروری است. در این مقاله به بررسی اینکه چرا طلاق رجعی انجام می‌شود و سایر نکات آن خواهیم پرداخت.

طلاق رجعی چیست؟

طلاق رجعی به نوعی از طلاق گفته می‌شود که در آن شوهر حق دارد تحت شرایط خاصی در مدت عده طلاق رجعی به همسرش رجوع کند. طلاق رجعیه در شرایط اجرا شدن دو حالت زیر به صورت همزمان امکان پذیر است:

1. زمانی که امکان بازگشت در مدت طلاق وجود داشته باشد. یعنی در طلاق بار سوم و طلاق خلع امکان بازگشت زن و شوهر وجود ندارد.

2. زمانی که زن بعد از طلاق مجبور به نگه داشتن عده دارد. به صورت کلی در همه انواع طلاق زن باید عده نگه دارد. ولی زمانی که خانم یائسه باشد یا در مدت ازدواج رابطه زناشویی نداشته باشند خانم مجبور به نگه داشتن عده نیست و امکان بازگشت همسرش وجود ندارد. 

انواع طلاق رجعی

طلاق رجعی دارای نمونه‌های مختلفی است که در ادامه انواع آنها بررسی شده است.

1. طلاق خلع و مبارات

طلاق مبارات در حالت عادی یکی از انواع طلاق بائن به شمار می‌رود؛ اما با توجه به اینکه در طلاق خلع و مبارات زن می‌تواند در طول مدت زمان عده برای مال یا مهریه بخشیده شده به مرد رجوع کند، این امکان برای زوج در نظر گرفته شده که مرد نیز برای شروع مجدد زندگی زناشویی با همسرش اقدام کند و طلاق از نوع رجعی باشد.

2. طلاق به درخواست مرد

اگر طلاق از طرف مرد مطرح شده باشد، باید زوجه تمام حقوق قانونی زن مانند مهریه، نفقه و… را برای جدایی بپردازد تا دادگاه به این پرونده رسیدگی کند. پس از پرداخت حقوق زن و صدور حکم طلاق توسط دادگاه، مدتی به عنوان عده برای زن در نظر گرفته می‌شود. در طول این بازه زمانی مرد می‌تواند تا سه مرتبه مجدداً برای شروع زندگی مشترک با همسرش رجوع کند. پس از آن طلاق زوجین از نوع بائن خواهد بود و امکان رجوع برای مرد وجود نخواهد داشت.

شرایط طلاق رجعی

این طلاق به درخواست مرد بوده و برای انجام آن باید شرایط خاصی رعایت شود. شرایط آن به شرح زیر است:

• در طلاق رجعی خانم باید بعد از وقوع طلاق عده نگه دارد و در موارد طلاق دختر باکره، طلاق رجعی اتفاق نمی‌افتد.
• طلاق زن یائسه نیز از نوع بائن محسوب می‌شود و نمی‌توان در این مواقع طلاق گرفت.
• رجوع در طلاق رجعی با اراده مرد انجام می‌شود و نیازی به خواندن مجدد صیغه عقد ندارد و تنها کافی است مرد تمایلش برای رجوع از طلاق به همسرش نشان دهد.

ارث زن در طلاق رجعی

زن و شوهر در صورتی که ازدواجشان از نوع دائم باشد از یک دیگر ارث می‌برند. اگر زندگی آنها منجر به طلاق شود و طلاق از نوع رجعی (بدون نیاز به خواندن صیغه عقد به هم رجوع می‌کنند) در زمان عده از هم ارث می‌برند. در صورتی که فرزند داشته باشند به میزان یک چهارم و در صورتی که فرزند نداشته باشند به میزان یک سوم اموال را به ارث می‌برد.

بر اساس ماده ۹۴۳ قانون مدنی:

اگر شوهر زن خود را به طلاق رجعی مطلقه کند هر یک از آنها که قبل از انقضاء عده بمیرد دیگری از او ارث میبرد لیکن اگر فوت یکی ‌از آنها بعد از انقضاء عده بوده و یا طلاق بائن باشد از یکدیگر ارث نمی‌برند.

شرایط نفقه زن در طلاق رجعی چگونه است؟

در طلاق رجعیه، بسیاری از حقوق زن همچنان پابرجاست و مرد موظف به رعایت آن‌هاست. یکی از مهمترین این حقوق، نفقه است. در مدت عده، زن هنوز در حکم همسر مرد محسوب می‌شود و به همین دلیل، مرد موظف است تمامی نیازهای مالی او را همانند گذشته تأمین کند. 

پرداخت نفقه در این دوران شامل تهیه مسکن، پوشاک، خوراک، و سایر هزینه‌های متعارف زندگی است و تا پایان کامل مدت عده ادامه دارد. این مسئله نشان‌دهنده آن است که طلاق نه تنها پایان کامل رابطه زناشویی محسوب نمی‌شود، بلکه فرصتی برای بازگشت و اصلاح نیز فراهم می‌آورد.

نکاتی درباره طلاق رجعی

همان طور که اشاره کردیم در این نوع از طلاق نفقه و ارث به خانم تعلق می‌گیرد. ولی در کنار این موارد حقوق دیگری از نگاه فقه برگردن آقا است. در ادامه به پاره‌ای از این حقوق اشاره می‌کنیم.

• اگر در زمان عده این نوع از طلاق یک یاز طرفین فوت کند امکان غسل توسط طرف مقابل وجود دارد.
•  زکات فطره و هزینه کفن و دفن زن در مدت عده این طلاق برعهده شوهر است.
•  تا زمان تمام نشدن مدت عده مرد نمی‌تواند با خواهر همسرش ازدواج کند.
•  اگر مرد در زمان عده فوت کند، زن باید عده وفات برای همسرش نگه دارد.
•  اگر مرد روابط زناشویی با همسرش برقرار کند حتی اگ قصد رجوع نداشته باشد باز هم از نظر قانونی رجوع محسوب می‌شود.
•  در زمان عده اگر خانم قصد رفتن به حج مستحب را داشته باشد، اجازه مرد لازم است.
• در صورتی که نیاز به دریافت راهنمایی در این زمینه دارید با مشاوران حقوقی دادسو در خصوص وکیل طلاق توافقی تماس باشید. 

نتیجه‌گیری 

در نهایت، طلاق رجعی نوعی طلاق است که در آن مرد می‌تواند در مدت عده بدون نیاز به عقد مجدد به همسرش رجوع کند. این طلاق تنها در برخی شرایط مانند داشتن رابطه زناشویی و عدم یائسگی زن امکان‌پذیر است. در مدت عده، زن همچنان حق نفقه، ارث و برخی حقوق دیگر را دارد و مرد نیز نمی‌تواند با خواهر همسرش ازدواج کند. به‌طور کلی، این طلاق فرصتی برای بازگشت و حفظ زندگی مشترک محسوب می‌شود.

سوالات متداول درباره طلاق رجعی