طلاق در ایران

طلاق، اقدامی که ازدواج را باطل اعلام می‌کند، با جدایی قانونی (روندی قانونی که به موجب آن زن و شوهر می‌توانند جدایی عملی را رسمیت ببخشند) یا با جدایی عملی (فرایندی که در آن همسران به طور غیر رسمی زندگی مشترک را متوقف می‌کنند) متفاوت است. دلایل طلاق در ایران متفاوت است، از ناسازگاری جنسی یا عدم استقلال یک یا هر دو همسر گرفته تا تضاد شخصیتی هریک از زوجین و غیره.

قوانین طلاق در سراسر جهان به طور قابل توجهی متفاوت است، اما در بیشتر کشورها، طلاق مستلزم تأیید دادگاه یا مرجع دیگری در یک روند قانونی است که ممکن است شامل مسائل مربوط به توزیع و تقسیم اموال، حضانت فرزند، نفقه (حمایت از همسر)، ملاقات / دسترسی به کودک، زمان ملاقات والدین، حمایت از کودک، تقسیم بدهی و غیره باشد.

مفهوم طلاق

بر اساس ماده ۱۱۳۹ طلاق به معنای انحلال عقد دائم طبق شرایط و مقدمات خاص از طرف خود و یا نماینده (وکیل) او است؛ بنابراین می‌توان گفت که طلاق مختص عقد دائم است و فسخ عقد موقت (متعه) از راه بذل یا پایان انقضای مدت آن انجام می‌شود. طبق ماهیت حقوقی، طلاق اقدامی است که از طرف مرد و یا نماینده او اتفاق می‌افتد.

بعضی از محققان معتقدند که «اختیار فسخ ازدواج به صورت طبیعی به دست مرد است». بر طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی «مرد هر زمان که بخواهد می‌توان همسر خود را طلاق بدهد». بر اساس قوانین و مقررات ایران، طلاق جز اختیارات مرد به شمار می‌رود و فقط در یک سری موارد ویژه زن حق تقاضای طلاق دارد که در این صورت طلاق قضایی نامیده می‌شود.

شرایط طلاق در ایران

در مقررات ایران برای جدایی زوجین راه‌هایی پیش‌بینی‌ شده است، زوجین می‌توانند با وجود شرایطی از هم جدا شوند.

طبق شرایط قید شده در قانون مدنی ایران، زوج می‌تواند از همسرش جدا شود و همچنین زوجه نیز می‌تواند چنانچه دارای شرایط مذکور در قانون باشد، از همسرش طلاق بگیرد. شرایط تقسیم اموال بعد از طلاق نیز در این قوانین گنجانده شده است.

در ادامه به شرح این راه‌ها خواهیم پرداخت:

طلاق از طرف مرد

بر اساس ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی زوج هر وقت که بخواهد می‌تواند همسر خود را طلاق بدهد، امّا این ماده قانون در سال ۹۱ تغییراتی داشته است و بر اساس آن زوج باید با رعایت شرایطی خاس که در همین قانون درج شده است، به دادگاه مراجعه کند و درخواست طلاق کند.

برای این امر و بعد از تنظیم تقاضای طلاق، قاضی پرونده ابتدا جلسه‌ای تشکیل خواهد کرد تا با این کار میان زوجین سازش ایجاد کند و اگر در این مورد به نتیجه نرسید زوجین را مجبور می‌کند که جهت حل اختلافات خود داورانی تعیین نمایند و داوران منتخب باید در مدت معلوم از طرف دادگاه دست کم دو جلسه برای رفع اختلاف تشکیل دهند.

در صورتی که صلح برقرار نشود و بسته به صلاحدید قاضی، گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود و صیغه طلاق جاری خواهد شد.

بیشتر بخوانید: بخشش مهریه در ازای حق طلاق

طلاق از طرف زن

در قوانین  طلاق از طرف زن نیز می‌تواند انجام شود. براساس تبصره متمم ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی، زن نیز قادر است با وجود شرایط بیان شده در مواد ۱۱۱۹، ۱۱۲۹ و ۱۱۳۰ این قانون و با مراجعه به دادگاه، برای تنظیم تقاضای طلاق اقدام کند. به زوجین توصیه می‌شود که قبل از اقدام برای طلاق به یک مشاوره حقوقی متخصص در امور خانواده مراجعه کنند و یا اینکه از کمک‌های مشاوره حقوقی طلاق آنلاین استفاده نمایند.

مشاور حقوقی طلاق

مشاور حقوقی آنلاین جز خدمات جدید مؤسسات حقوقی است که از طریق آن مراجعین می‌توانند از راه دور و فقط با دسترسی به اینترنت درخواست خود را ثبت و برای دریافت پاسخ اقدام نمایند.

همچنین طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی می‌توان گفت که چنانچه یکی از شروط ضمن عقد ازدواج محقق شده باشد، زن از سوی او وکالت دارد که طلاق خود را به انجام برساند؛ البته این شروط هم نباید با ماهیت اصلی عقد نکاح مغایرت داشته باشند، همچنین زن نیز باید استحقاق داشتن این شروط را در دادگاه ثابت نماید و پس از آن حکم جدایی را دریافت کند؛ بنابراین می‌توان گفت که نخستین مرحله برای گرفتن طلاق از سوی زن، داشتن وکالت طلاق است.

در ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی راه دوم قید شده است و بر اساس آن چنانچه مرد از پرداخت نفقه به زوجه امتناع کند، یا شرایط طوری باشد که قانون نتواند او را ملزم به پرداخت نفقه کند و یا به طور کلی زوج استطاعت پرداخت نفقه به همسر خود را نداشته باشد، زوجه می‌تواند درخواست طلاق بدهد و دادگاه نیز مرد را ملزم می‌کند که این کار را انجام دهد.

در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی راه سوم از راه‌های جدایی از سوی زن نیز قید شده است. بر اساس این ماده قانون، در صورتی که تداوم زندگی مشترک موجب عُسر و حَرَج زوجه شود، او می‌تواند از طریق مراجعه به دادگاه درخواست طلاق بدهد، در صورتی که این شرایط در دادگاه اثبات شود، قاضی پرونده زوج را ملزم به طلاق می‌کند و چنانچه امکان این کار وجود نداشته باشد، دستور طلاق زن با اجازه و اختیار محکمه صادر می‌شود.

دلایل طلاق در ایران

با ارزیابی نتایج پژوهش‌های مرتبط با طلاق، پارامترهای مؤثر بر طلاق در چهار بخش «انتخاب نامناسب»، «فقدان دانش و مهارت کافی زوجین»، «عملکرد نامناسب زوجین در زندگی مشترک» و «شرایط نامناسب اقتصادی» بیان شد.

انتخاب نامناسب همسر شامل مواردی از قبیل “ازدواج بدون آگاهی، عدم وجود بلوغ لازم زوجین برای ازدواج، عدم وجود سلامت روانی در زوجین، عدم وجود صداقت در معرفی شناخت همسر، عدم وجود تناسب فردی و خانوادگی زوجین در زمینه‌های مختلف (اختلاف فرهنگی، طبقاتی و غیره) ” خواهد بود و میزان قابل قبولی از ریشه و علت طلاق‌ها جز این موارد است.

فقدان دانش و مهارت کافی زوجین نیز شامل موارد مختلفی است، اعم از: ” توقعات غیرمنطقی زوجین از یکدیگر، ضعف زوجین در زمینه‌های رفتاری و شخصیتی، عدم وجود شناخت کافی زوجین از یکدیگر، عدم وجود تفاهم، فقدان درک متقابل، ناتوانی زوجین در حل مشکلات، نارضایتی جنسی و عاطفی زوجین از یکدیگر و به طور کلی عدم تأمین نیازها و انتظارات زوجین.

شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت در زندگی مشترک و وظایف مربوط به همسرداری، وجود تعارض در نقش زوجین، تقسیم کار نامطلوب، عدم تأمین نیازها و توقعات زوجین، مصرف‌گرایی بیش از حد، استفاده نامطلوب از شبکه‌های اجتماعی، معاشرت‌های نامناسب و دور از هنجارهای اخلاقی، اعتیاد یک از زوجین به مواد مخدر و یا الکل، خیانت یک از زوجین از عملکردهای نامناسب زوجین است که منجر به طلاق می‌شود.

مورد آخر از دلایل طلاق در ایران، وجود شرایط نامناسب اقتصادی مانند مشکلات تأمین مخارج خانواده به خارج تورم، عدم وجود امنیت شغلی به خصوص برای زوج، بیکار شدن زوج و عدم توانایی او در تأمین امور مربوط به زندگی مناسب است. برای این که آشنایی بیشتری درباره این مورد داشته باشید و از پیش آمدن مشکلات در زندگی زناشویی جلوگیری کنید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله دلایل طلاق در ایران را مطالعه کنید.

به طور کلی علت‌های وقوع طلاق را به این‌گونه می‌توان شرح داد:

مشکلات و معضلات خانوادگی

برای پیشگیری از ایجاد مشکلات خانوادگی در خانواده زوجین که ممکن است یکی از علل طلاق آنها دخالت‌های نابجای اطرافیان باشد، مرد باید مسائل را با پدر و مادر خود و همچنین زن نیز باید مسائل را با خانواده خود مطرح و بررسی کند.

دلایل روحی و روانی

زندگی مشترک با کسی که از نظر روحی دچار زوال و تزلزل است نمی‌تواند دوامی داشته باشد و خیلی زود جدایی صورت می‌گیرد؛ بنابراین توجه به حالات روحی و روانی فرد مقابل و همچنین علایق او و ویژگی‌های سلامت جسم و روان او بسیار مهم است و باید در نظر گرفته شود.

دلایل مالی و اقتصادی

نظر به اینکه پرداخت مهریه از وظایف زوج بوده و زوجه هر زمان که بخواهد می‌تواند آن را مطالبه کند و حتی برای مواردی هم زوجه مسئولیت‌های همسرداری خود را به جا نمی‌آورد، طبق ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی می‌تواند بر اساس حق حبس خود مهریه را مطالبه نماید.

در صورتی که زوجه با توجه به شرایطی مانند بدرفتاری همسر و عدم توجه او به توقعات زوجه، ضرب و شتم و غیره بخواهد با مطالبه مهریه از اعمال نامناسب شوهرش جلوگیری کند؛ اما موفق نشود، دعوی طلاق را با اثبات دلایلی که زندگی مشترک برای او با عذاب و مشکلات همراه است، طرح می‌کند تا طلاق خود را بگیرد.

همچنین در چنین مواردی زوجه می‌تواند مسائلی چون وضعیت نامناسب مالی زوج، اعتیاد او به مواد مخدر یا الکل، بیکاری او و غیره را مطرح کند.

دلایل اخلاقی و اجتماعی

یکی از عواملی که موجبات جدایی زوجین را فراهم می‌کند، سوءظن است که یکی از زوجین نسبت به دیگری دارد و در چنین مواردی فرد مقابل برای جلوگیری از ایجاد اختلاف به دروغ متوسل می‌شود و یا اینکه بر اساس سطح فرهنگی برخی جوامع عده‌ای از زنان با ظاهری زننده در اجتماع ظاهر شوند.

همچنین در برخی از خانواده‌ها ممکن است زن به خاطر رقابت با دوستان و اقوام خود همسرش را تحت فشار قرار دهد تا به امکاناتی دست یابد که دوستانشان دارند! حتی گاهی ممکن است همسر خود را تهدید به جدایی کند که اگر امکانات مد نظر را برای وی تأمین نکند از او طلاق خواهد گرفت.

بر اساس گفته‌های فوق، طلاق به هر دلیلی اتفاق بیفتد می‌تواند عزت‌نفس افراد را زیر سؤال ببرد، چرا که بسیاری از افرادی که طلاق گرفته‌اند خود را فردی نامناسب و غیر قابل تحمل می‌بینند.

قوانین طلاق در ایران

قوانین مربوط به طلاق در ایران اصولاً در مذهب مقررات آن ریشه دارد. در ایران ادیان و مذاهب مختلفی وجود دارد که همگی تابع قانون اساسی مصوب کشور و شهروند ایران هستند. بعضی از مذاهب مانند: مالکی حنبلی، شافعی، حنفی، زیدی، کلیمی، مسیحی و زرتشتی طبق قانون اساسی به رسمیت شناخته شده‌اند و در احوال شخصیه مانند ازدواج، طلاق، وصیت و ارث مطابق با آیین و مقررات خود عمل می‌کنند.

دادگاه نیز موظف است بر اساس احوال شخصیه خود آنها برای تصمیم‌گیری در مورد پرونده حقوقی‌شان اقدام کند. پس با توجه مواردی که ذکر شد و بر اساس ماده ۶ قانونی مدنی، قوانین مربوط به احوال شخصیه مانند ازدواج، طلاق، وصیت و ارث درباره طلاق ایرانیان خارج از کشور قابل اجرا خواهد بود.

قانون فسخ ازدواج

مواد ۱۱۰۱، ۱۱۲۰ تا ۱۱۲۸ و ۱۱۳۱ قانون مدنی، مختص فسخ ازدواج هستند. در این مواد ذکر شده است که چنانچه یکی از زوجین یکسری از ایرادهای ذکر شده در قانون مذکور را داشته باشد و طرف مقابل تا هنگام عقد از آن بی‌خبر بوده، او می‌تواند بعد از خبردار شدن از این ایرادها به قید فوریت عرفی با تقاضای فسخ نکاح، عقد خود را منحل کند.

انواع طلاق در ایران

بر اساس ماده ۱۱۴۳ قانون مدنی ایران، طلاق دو نوع است: طلاق رجعی، طلاق بائن.

طلاق رجعی

طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در مدت عده، مرد می‌تواند رجوع کند.

عده: عده یعنی مدت زمانی که تا به پایان نرسد، زنی که از همسرش جدا شده است نمی‌تواند به عقد مرد دیگری درآید.

رجوع: حق رجوع در طلاق رجعی به این معنا است که مرد در مدت عده بدون نیاز به عقد مجدد می‌تواند به همسر خود برگردد و رابطه زناشویی را آغاز کند. البته در این مورد باید اثبات شود که مرد واقعاً قصد رجوع دارد و نمی‌خواهد از زن مطلقه سوءاستفاده نماید.

طلاق بائن

طلاق بائن به این معناست که مرد در مدت عده طلاق بائن، حق رجوع به همسر را ندارد. پس رابطه زناشویی پس از طلاق بائن قطع می‌شود و به محض جاری شدن صیغه طلاق، زوجین به هم نامحرم می‌شوند، اگر یکی از زوجین فوت شود طرف مقابل وارث او نخواهد بود و چنانچه مرد قصد داشته باشد به همسر خود دوباره زندگی کند باید صیغه عقد جدید جاری شود.

طلاق بائن در چه صورتی محقق می‌شود:

موارد زیر بر اساس ماده ۱۱۴۵ قانون مدنی برای طلاق بائن قید شده است:

• طلاق پیش از رابطه زناشویی (طلاق باکره)
• طلاق زن یائسه
• طلاق خلع و مُبارات مادام

طلاق خلع

طلاق خلع به آن معنی است که زن به دلیل نفرتی که از شوهر خود دارد تمایل دارد حتی مالی به او بدهد و در ازای بخشش آن مال از وی طلاق بگیرد. این مال می‌تواند عین مهریه، یا معادل آن، کمتر و یا حتی بیشتر از آن باشد

طلاق مُبارات

در طلاق مُبارات تنفر از طرف هر دو شخص است یعنی زن و مرد هر دو از یکدیگر نفرت دارند؛ تا حدی که ادامه زندگی مشترک برای هر دو نفر غیرقابل تحمل است. در طلاق مُبارات هم مانند طلاق خلع، زن مقداری از مهریه را می‌بخشد. اما این بخشش نمی‌تواند از مقدار اصلی مهریه بیشتر باشد، به این علت که مرد هم از زن خود نفرت دارد و تمایل به پایان این رابطه دارد.

شایع ‌ترین نوع طلاق در ایران

همان‌طور که توضیح دادیم، طلاق دلایل مختلفی دارد اما شایع‌ترین آنها را باهم مرور می‌کنیم:

• عدم کنترل هیجانات: یکی از دلایل شایع طلاق، کنترل نکردن هیجانات توسط زوجین به خاطر رفتارهای آنی ناشی از اضطراب و خشم است. این‌گونه اشخاص با جزئی‌ترین مسائل به هم می‌ریزند و شروع به بی‌احترامی می‌کنند.
• باورهای غلط: باورهای غلطی که زوجین نسبت به یکدیگر دارند یکی دیگر از دلایل شایع طلاق محسوب می‌شود. زوجین به خاطر شناخت نادرستی که از یکدیگر دارند، نمی‌توانند به درک مشترک برسند و همین مسئله منجر به ایجاد تعارضات زناشویی می‌شود.
• اختلالات روانی و شخصیتی: این اختلالات یکی دیگر از دلایل شایع طلاق است که به خاطر آن، افراد نسبت به یکدیگر بدبین هستند که در اصطلاح علمی اختلال پارانوئید نامیده می‌شود.
• عدم شناخت توقعات و خواسته‌های متقابل: برخی از تعارضات زناشویی به خاطر عدم هماهنگی نیازهای زوجین و روش‌های ارضای آن نیازهاست.
• اعتیاد به مواد مخدر یا الکل: اعتیاد، همان‌طور که میدانید اعتیاد دارای عوارض جسمی و روحی جبران‌ناپذیری است که افسردگی، پرخاشگری، ضعف بنیان روابط زناشویی و غیره را به دنبال دارد که به تبع آن بی‌مسئولیتی افراد را در پی خواهد داشت.
• بیکاری: از دلایل عمده طلاق، بیکاری را می‌توان نام برد که خود عوارض روانی وسیعی را به دنبال دارد. افراد بیکار در زندگی احساس ناکارآمدی و ضعف عزت‌نفس می‌کنند و برای تأمین نیازهای خانواده با مشکلات زیادی روبرو هستند.

عده در انواع طلاق

مدت عده بستگی به عوامل مختلف می‌تواند متفاوت باشد، از جمله: نوع پایان ازدواج (طلاق یا مرگ شوهر)، نوع ازدواج (موقت یا دائم) و باردار بودن یا نبودن زوجه.

• عده طلاق در ازدواج دائم “سه طهر” است. طهر در معنای لغوی یعنی پاکی و به تعداد روزهای پاکی زن از نفاس و حیض، روزهای طهر گفته می‌شود، پس در عده طلاق، زوجه باید سه طهر را بگذراند تا عده او به پایان برسد. (حیض به معنای خونریزی ماهیانه زنان در روزهای قاعدگی و نفاس به معنای خونریزی پس از زایمان است.)

این عده فرصتی را در اختیار زوجین قرار می‌دهد که آنها بتوانند به زندگی و فرزندان خود فکر کنند و بتوانند اتفاقات احتمالی آینده را کنترل نمایند.

• عده زن باردار، تا پایان زمان زایمان است.
• عده در صورت مرگ شوهر، در هر صورت چهار ماه و ده روز است.

قانون طلاق توافقی در ایران

همان‌طور که میدانید طلاق توافقی مربوط به زمانی است که زوجین با رضایت و توافق متقابل برای طلاق تصمیم می‌گیرند. در صورتی که زوجین برای جدایی راضی باشند و در مورد مسائلی مانند حضانت، نفقه، اجرت‌المثل، به اجرا گذاشتن و یا بخشیدن مهریه، استرداد جهیزیه و غیره با توافق یکدیگر تصمیم گرفته باشند، می‌توانند دادخواست طلاق را خود و یا وکیل قانونی ایشان در دفتر خدمات الکترونیکی قضایی ثبت کنند. هرکدام از توافق‌های مذکور در رأی دادگاه نوشته می‌شود.

مشاوره پیش از طلاق بر اساس قانون حمایت خانواده یکی امر اجباری به شمار می‌رود. زوجین متقاضی طلاق باید جلسات و دوره مشاوره را مطابق با بخشنامه‌های قضایی طی کنند. روند کار به این صورت است که زوجین پس از ثبت‌نام در سامانه ثنا به غربالگری ارجاع داده می‌شوند و پس از آن جلسات مشاوره برای ایشان تنظیم می‌شود.

تعداد جلسات حداقل ۵ جلسه است اما برای مشاوره و غربالگری می‌تواند بیشتر از ۵ جلسه هم باشد. در نهایت اگر زن و شوهر به صلح نرسند نامه عدم انصراف از طلاق توسط غربالگری صادر خواهد شد و پس از آن طلاق توافقی در دفتر خدمات قضایی و دادگاه خانواده ثبت می‌شود.

لازم به ذکر است که طلاق توافقی در ایران، بدون دریافت رأی دادگاه امکان‌پذیر نیست.

قوانین طلاق برای مرد

قانون به مرد این اختیار را داده است که هر زمان که بخواهد بتواند همسر خود را طلاق بدهد و این جدایی نیازی به دلیل و توجیه منطقی هم ندارد، حتی در صورتی که مرد برای طلاق مصمم باشد ولی زن مخالف باشد نیز دادگاه رأی طلاق را صادر می‌کند. اما ثبت طلاق به شرایط پرداخت حق و حقوق زن موکول خواهد شد.

طبق ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی کشور، زوج ضمن رعایت شرایط قانونی مربوطه، دادخواست طلاق را تسلیم دادگاه نماید. همچنین بر اساس ماده ۲۹ ماده حمایت خانواده، قاضی پرونده باید در زمان صدور رأی طلاق، حق و حقوق زوجه (مالی و غیر مالی) را مشخص کند.

در حالتی که مرد تصمیم به طلاق داشته باشد اما زن مخالفت کند، فرایند طلاق طولانی‌تر می‌شود. برای آشنایی بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله مراحل طلاق از طرف مرد را مطالعه کنید.

طلاق در ایران به درخواست زن

از آنجا که طلاق جز حقوق و اختیارات مرد است، در موارد تکلیف درخواست طلاق از طرف زن در صورت مخالفت مرد، زن باید دلایل محکمی برای تصمیم خود به دادگاه ارائه دهد و یا اینکه به یکی از شروط قید شده در سند ازدواج اشاره کند و آن را اثبات نماید. این پروسه برای زن ممکن است طولانی باشد چون باید با دلیل و مدرک ثابت کند که زندگی مشترک برای او غیر قابل تحمل است و او در عسر و حرج است.

 قانون طلاق با داشتن حق طلاق

حق طلاق از طرف مرد قابل انتقال به شخص دیگری نیست و فقط خود او قادر است که حق طلاق را به کس دیگری واگذار کند؛ بنابراین آن چیزی که از طرف مرد به زن اعطا می‌شود، وکالت طلاق است.

طلاق با داشتن وکالت طلاق، حال اگر این وکالت جز شروط ضمن عقد باشد، یا پس از ازدواج در دفتر ثبت اسناد رسمی اعطا شده باشد و یا اگر در سفارت ایران واقع در کشور دیگری تنظیم و ثبت شده باشد، از راه طلاق توافقی انجام‌پذیر است. به این ترتیب که وکیل طلاق توافقی، باید برای مرد وکیل پایه یک دادگستری انتخاب کند و این وکیل دادخواست طلاق توافقی را ثبت می‌کند.

بیشتر بخوانید: انواع دلایل طلاق از طرف خانم و آقا

بیشترین آمار طلاق در ایران

وضعیت بحرانی مربوط به آمار طلاق در ایران، به سال ۹۸ نسبت داده می‌شود که به ازای هر هزار ازدواج، ۳۳۱ طلاق ثبت شده است. سال ۹۸ رکورد طلاق در ایران را شکسته است و همچنین میزان ازدواج نیز در این سال کاهش یافته است. از طرفی آمار طلاق مربوط به شش‌ماهه اول سال ۹۹ نیز حتی بیشتر از مورد مشابه آن در سال ۹۸ است.

به علاوه باید گفت در بیست سال گذشته تعداد خانواده‌های دارای فرزند که طلاق گرفته‌اند، افزایش یافته است. تقریباً ۳۰ درصد از طلاق‌های ثبت شده در سال ۹۷، مربوط به خانواده‌هایی است که دارای فرزند بوده‌اند. همچنین تعداد طلاق‌های مربوط به خانواده‌های دارای فرزند در بازه سال ۹۲ تا نیمه اول سال ۹۸، دارای یک افزایش ۱۸ درصدی بوده است.

چند همسری و طلاق

چندهمسری یک عامل ساختاری مهم حاکم بر طلاق در کشورهایی است که این امر مجاز است. برای توضیح صریح ارتباط بین بی‌ثباتی زناشویی و تعدد زوجات که منجر به طلاق می‌شود، تجزیه و تحلیل کمی تکمیل شده است. فراوانی طلاق در ازدواج‌های چندهمسری در مقایسه با روابط تک همسری افزایش می‌یابد.

نمودار طلاق در ایران

ازدواج و طلاق دو نوع اتفاق حیاتی و مهم در زندگی هر شخص محسوب می‌شود که به خاطر رابطه مستقیم آن با باروری، به صورت غیرمستقیم به تغییرات جمعیت مرتبط می‌شوند.

با توجه به توضیحاتی که داده شد، در ۴۰ سال گذشته میزان ازدواج نسبت طلاق کاهش قابل توجهی داشته است و وضعیت بحرانی را برای کشور به دنبال داشته است. مطابق با آمار و داده‌های به دست آمده از سازمان ثبت‌احوال، تا پیش از همه‌گیری کووید ۱۹ این نسبت به حدود سه ازدواج در مقابل هر طلاق کاهش یافته است.

بر اساس آخرین آمار ثبت‌احوال و نمودار فوق، ۱۲۷۳۱۸ ازدواج در شش‌ماهه اول سال ۹۹ ثبت شده است و در بهار این سال تعداد ۳۴۶۵۹ طلاق اتفاق افتاده است که نسبت بین این دو اتفاق را به بیش از ۳ ازدواج به ازای هر طلاق ذکر می‌کند.

سهمیه بندی طلاق در ایران

بر اساس بیانات رئیس کانون سردفتران ازدواج و طلاق در ایران، ثبت طلاق در دفاتر طلاق ایران با محدودیت روبرو است. بر طبق این مصوبه، هر دفتر طلاق در هریک از استان‌های کشور، فقط تعداد محدودی از طلاق‌ها را می‌توانند ثبت نمایند.

از آنجا که تعداد طلاق در هر شهر متفاوت است، پس نمی‌توان تعداد مشخصی را برای این امر تعیین کرد؛ بنابراین با در نظر گرفتن یک فرمول، تعداد محدود ثبت طلاق را مشخص می‌کنیم، به این صورت که دفترخانه‌ها در هر شهر مطابق با میانگین تعداد طلاق در سال پیشین، نسبت به تعداد دفاتر آن، در ۲۰ درصد ضرب می‌شوند و عدد به دست آمده برابر است با حداکثر تعداد مجاز طلاق برای ثبت در آن سال.

هدف از این کار را جلوگیری از رانت دفترخانه‌های ازدواج و طلاق نزدیک به دادگاه‌های خانواده اعلام کرده‌اند. اما برخی معتقدند هدف از این کار کاهش آمار رو به افزایش طلاق در ایران است.

روش‌ های کاهش آمار طلاق

اکثریت قریب به اتفاق ازدواج‌های منتهی به طلاق، به خاطر عدم آشنایی کافی زوجین نسبت به یکدیگر است. توصیه می‌شود زن و مرد پیش از ازدواج بیشتر یکدیگر را بشناسند و نسبت به مسائل زندگی مشترک به رضایت و توافق برسند.

مشاوره ازدواج و طلاق، ارجاع زوجین به مراکز مشاوره: یکی از کارهای مفید برای کاهش اختلافات در زندگی مشترک این است که زوجین پیش از ازدواج در مراکز آموزشی و با شرکت در جلسات مشاوره، آزمون‌های سنجش مرتبط با زندگی مشترک را انجام دهند و در مجموع نسبت به وظایف و مسئولیت‌های زناشویی آگاه‌تر شوند.

آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که در این مراکز از کمک و همیاری افراد متخصص و باتجربه بهره گرفته شود تا آنها بتوانند بهترین خدمات را به زوجین ارائه دهند. بر اساس قانون نظام روان‌شناسی و مشاوره که در سال ۱۳۸۲ به تصویب رسیده است، مشاورین در این مراکز باید دارای پروانه مشاوره و روان‌شناسی باشند.

اقدامات لازم برای دوران پس از ازدواج

پس از ازدواج بهتر است زوجین بتوانند تعارضات زناشویی را به بهترین شکل ممکن حل نمایند، باورهای نادرست در رابطه با زندگی مشترک را کنار بگذارند، توقعات خود را در سطح منطقی نگه دارند، برای طرف مقابل هویت مستقل قائل باشند و به انتخاب‌های فردی احترام بگذارند، مرزهای شخصی را از مرزهای مشترک زناشویی تشخیص دهند، به اطرافیان اجازه دخالت‌های نابجا ندهند و مسائلی از این قبیل را مدیریت کنند تا از این راه بتوانند از وقوع طلاق جلوگیری کنند.

اثرات منفی طلاق

طلاق دارای آثار و عوارض مختلفی در زمینه‌های اجتماعی، اقتصادی، روانی و جسمانی برای اعضای خانواده است.

اثر روان‌شناختی طلاق

از عوارض طلاق می‌توان به استرس و اضطراب، وسواس فکری، افسردگی، ترس از زندی آینده و خشونت بیش از حد را نام برد.

اثر جسمی

طلاق ممکن است باعث ایجاد بیماری روان‌تنی شود. بیماری روان‌تنی ریشه عصبی دارد؛ شاید به ظاهر یک دلیل جسمانی داشته باشد.

اثر اقتصادی

پس از طلاق زنان بیشتر از مردان با مشکلات مالی و عاطفی روبرو می‌شوند. در صورتی که بعد از طلاق مسئولیت مالی و تأمین خواسته‌های فرزندان بر عهده زن باشد و او در این زمینه ناتوان عمل کند، مشکلاتی مانند افت تحصیلی فرزندان، افزایش رفتارهای نابهنجار و مشکلات روحی مادر و فرزندان افزایش خواهد یافت.

اثرات اجتماعی

طلاق عوارض اجتماعی مانند تغییر بنیان خانواده، نگاه‌های آزاردهنده در جامعه، مصائب تحصیلی و عاطفی فرزندان، احساس طردشدن، احساس ناامیدی و بی انگیزگی نسبت به اصل زندگی زناشویی، احساس بیگانگی از جامعه، آسیب‌های اجتماعی کودکان، مصرف مواد، مشکلات مربوط به حضانت و حمایت فرزندان، عدم وجود امنیت اجتماعی زنان و غیره به دنبال دارد.

زنان مطلقه به نسبت مردان کمتر به فکر ازدواج مجدد هستند. دلیل آن هم وجود فرزندان، محدودیت انتخاب و عدم تمایل مردان به ازدواج با زن مطلقه را می‌توان نام برد. همچنین باید گفت که زنان مطلقه از نگاه‌های طعنه‌آمیز اطرافیان در امان نخواهند بود.

روش‌ های کاهش عوارض منفی طلاق

• قبل از جدایی با فرزندان خود و متناسب با سن و سالشان صحبت کنید و آنها را برای حقیقتِ آماده کنید.
• به کودکان دلگرمی بدهید و آنها را مطمئن کنید که پس از طلاق هم از آنها مراقبت خواهید کرد و محبتتان را از آنها دریغ نمی‌کنید.
• زوجین بعد از طلاق از فرزند در مورد زندگی طرف دیگر پرس‌وجو نکنند، چون ممکن است فرزند این‌گونه برداشت کند هدف والدین او، مراقبت و حمایت از او نیست بلکه آنها می‌خواهند در مورد دیگری اخبار کسب نمایند.
• والدین باید به فرزند خود اطمینان دهند که این تصمیم برای همیشه گرفته شده است تا او دائماً رؤیای بازگشت دوباره زندگی والدین را در سر نداشته باشد.
• به زوجین توصیه می‌شود که از خدمات مشاوره در مراکز آموزشی و راهنمایی‌های متخصصان مربوطه بهره ببرند.

طلاق عاطفی

زمانی پیش می‌آید که زوجین نسبت به یکدیگر سرد می‌شوند ولی ازدواج آنها به دلایل مختلفی ازجمله تاثیر طلاق والدین بر کودکان به جدایی منتهی نمی‌شود. در این نوع طلاق زن و مرد فقط در یک خانه مشترک زندگی می‌کنند اما از نظر دنیای فکری و درونی فاصله زیادی بین آنها ایجاد شده است.

در حقیقت زوجین بدون احترام، علاقه، همدلی و محبت زیر یک سقف ازدواج خود را ادامه می‌دهند. آنها از یکدیگر حمایت نمی‌کنند و در عوض آسیب‌هایی هم به هم می‌رسانند و در هر موضوعی طرف مقابل را مقصر جلوه می‌دهند. طلاق عاطفی در واقع یک تسلیم منفور در مقابل شرایط است.

وکیل طلاق در ایران

زمانی که زوجین تصمیم قطعی به طلاق دارند اما تمایلی به شرکت در مراحل حقوقی و اداری آن ندارند، بهتر است که برای این امور وکیل طلاق انتخاب کنند تا وکیل به جای ایشان امور مربوطه را انجام دهد. نکته مهم در این زمینه این است که وکیل مورد نظر حتماً در حوزه امور خانواده تخصص داشته باشد، چون در غیر این صورت فرایند طلاق طولانی‌تر خواهد شد. یک وکیل باتجربه و متخصص شما را یاری می‌کند تا در مسیر صحیح‌تری گام بردارید و تصمیمات منطقی بگیرید.

مؤسسه دادسو دارای تیم تخصصی در زمینه امور مربوط به خانواده است که خدمات ارزنده‌ای را به مراجعین محترم ارائه می‌دهد. برای بهره‌مند شدن از این خدمات ابتدا می‌توانید به صورت رایگان با کارشناسان حقوقی مؤسسه مشاوره داشته باشید. سپس با انتخاب وکیل مورد نظر امور مربوط به طلاق خود را پیش ببرید. جلسه موکلین با وکیل می‌تواند به صورت حضوری و یا آنلاین – بسته به شرایط موکل – برگزار شود.

برای شروع کار وکالت می‌بایست در سامانه ثنا ثبت‌نام و از آن طریق قرارداد وکالت خود را به صورت الکترونیک امضا نمایید. با انتخاب وکیل، دیگر نیازی به حضور شما در هیچ یک از مراحل نیست.

گروه دادسو در تمامی مراحل پرونده و تا پایان فرایند آن شما را همراهتی خواهند کرد و در این مدت مشکلات و دغدغه‌ها را تا حد ممکن کاهش می‌دهند.