سامانه سخاوت

شفافیت در عملکرد وکلا حق موکلین است و کانون‌های وکلا تکلیف دارند که بستری را برای ایجاد این شفافیت فراهم کنند. این صحبت‌های ابراهیم کیانی، نایب ریس اتحادیه سراسری کانون‌های وکلا، در رابطه با پیش‌بینی سامانه‌ای تحت عنوان سامانه سخاوت است.

مدت‌ها بود که صحبت از شفاف‌سازی هرچه بیشتر در عملکرد وکلای دادگستری به گوش می‌رسید. طرح‌هایی هم برای دست‌یابی به این مهم پیشنهاد شدند، اما در نهایت این سامانه سخاوت بود که ایجاد آن در آیین‌نامه اجرایی لایحه استقلال وکلا مورد تاکید قرار گرفت و جنبه الزام‌آور پیدا کرد.

حال که فاز اول این سامانه رونمایی شده، بر آن شدیم که توضیحاتی را در مورد این سامانه و نحوه استفاده وکلا و مردم از آن ارائه دهیم.

سامانه سخاوت در آیین نامه اجرایی لایحه استقلال وکلا

ماده قانونی سامانه سخاوت در بخش دهم آیین‌نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری مصوب سال 1400 آمده است. مطابق با ماده 156 این آیین‌نامه:

« به‌ منظور شفافیت عملکرد کانون‌ها و وکلا و سهولت دستیابی مردم به خدمات وکالتی و فراهم نمودن موجبات ارزیابی عملکرد وکلا، ظرف مدت یک سال از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه، سامانه خدمات الکترونیکی وکالت (سخاوت) توسط کانون‌ها ایجاد و کلیه فرایندهای اداری و تبادل اطلاعات از جمله امور مربوط به ثبت‌نام، کارآموزی، صدور و تمدید پروانه، مکاتبات با مقامات قضایی و اداری، اخذ و ثبت شکایات انتظامی و غیره، در این سامانه تعریف و به‌ صورت الکترونیکی انجام می‌شود».

رونمایی از سامانه سخاوت بعد از مدت‌ها انتظار

قرار بود تا اواخر مهر 1402 از سامانه سخاوت رونمایی شود، اما این مسئله تا سه ماه بعد به تاخیر افتاد. در نهایت در 27 دی ماه همین سال بود که از فاز نخست این سامانه رونمایی شد. این مراسم با اعلام قبلی و در حاشیه آیین اختتامیه نخستین جشنواره روابط عمومی کانون‌های وکلای دادگستری برگزار شد.

مقامات اتحادیه سراسری کانون‌های وکلا، از جمله رئیس اسکودا، نایب رئیس اسکودا و همچنین روسای کانون‌های وکلا در این مراسم حضور داشتند.

دلیل ایجاد سامانه سخاوت

نایب رئیس اول اسکودا، توضیحات زیر را در مورد سامانه سخاوت بیان کرده است:

سامانه‌ای که طراحی شده به صورت دقیق مولفه‌ها و پیشنهادهای موردنظر کانون‌های وکلای دادگستری را وفق آئین‌نامه درون خود جای داده است که به دو بخش مدیریت کانون‌های وکلا و همچنین امور مربوط به وکلای دادگستری تقسیم می‌شود.

در خصوص بخش اول که مربوط به کانون‌های وکلای دادگستری است، صحبت‌هایی در باب نحوه صدور پروانه‌های وکالت و مسائل مربوط به شفافیت این روند مطرح شده بود که در نهایت منجر به طراحی و ایجاد سامانه سخاوت شد.

در این سامانه صدور پروانه وکالت و تمامی ارزیابی‌هایی که در مورد وکلا باید انجام شود قابل رویت و دسترسی است. نکته مهم این است که اظهارنظر در سامانه سخاوت از سوی موکلین در مورد وکلا، بر اساس یکسری از مولفه‌ها انجام خواهد شد.

آنچه در این میان باید مورد نظر قرار گیرد این است که کانون‌های وکلای دادگستری باید تکلیف قانونی خود را انجام می‌دادند که ما هم این مهم را محقق کردیم.

مزایای سامانه سخاوت

سامانه سخاوت در پاسخ به این مطالبه ایجاد شده است: شفافیت و نظارت بر عملکرد وکلای دادگستری.

در نتیجه بدیهی است که مهم‌ترین مزیت چنین سامانه‌ای، امکان نظارت نهادهای ذیصلاح و همچنین فراهم آوردن فرصتی برای شنیده شدن صدای مردم است.

متاسفانه تا قبل از این، خواست‌ها و حتی شکایات موکلین از عملکرد وکلا چندان جدی گرفته نمی‌شد، اما با ایجاد سامانه سخاوت، مردم نیز این فرصت را خواهند داشت تا در رابطه با عملکرد وکلا اظهارنظر کرده و شکایات احتمالی خود را مطرح کنند.

جدای از این مسئله، امکان دیده شدن وکلای کم‌تر مشهور، اما مستعد و سخت‌کوش، از دیگر مزایای سامانه سخاوت است. مردم می‌توانند نظرات دیگر افراد را در مورد هر وکیل مشاهده کرده و با انجام مقایسه میان وکلا، بهترین گزینه را که به حق دارای مهارت و دانش بالا است، انتخاب نمایند.

همچنین آن‌طور که در ماده 156 آیین‌نامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلا آمده، انجام کارهایی از قبیل امور مربوط به ثبت‌نام، کارآموزی، صدور و تمدید پروانه و همچنین مکاتبات با مقامات قضایی و اداری از طریق سامانه سخاوت قابل انجام است.

نحوه استفاده از سامانه سخاوت

نحوه دسترسی به سامانه سخاوت و چگونگی استفاده از آن یکی از چالش‌هایی است که در هنگام رونمایی از این سامانه نیز به آن اشاره شد. مسئول فنی سامانه سخاوت، در این رابطه عنوان کرده است:

برای این سامانه وب سرویس‌های اختصاصی طراحی شده و کانون‌های وکلای دادگستری به صورت کاملا اختصاصی خواهند توانست سامانه مذکور را راه‌اندازی و بهره‌برداری کنند. این سامانه به آدرس Sekhavatbar.ir قابل دسترسی خواهد بود.

نکته مهمی که در خصوص طراحی این سامانه باید مدنظر قرار گیرد این است که رجوع به سامانه سخاوت بر اساس دسترسی‌های مختلف انجام می‌شود.

مثلا شهروندان یک نوع دسترسی مختص به خود را دارند، اسکودا هم دسترسی مختص به خود را خواهد داشت و کانون‌های وکلا هم بر اساس دسترسی که برای آنها تعریف شده می‌توانند به این سامانه مراجعه و حتی موارد موردنظر خود را ثبت یا جست‌وجو کنند که البته ثبت ارزیابی کارآموزان و وکلا هم در این راستا تعریف شده است.

آیا قوه قضائیه برای سامانه سخاوت نظارت خواهد داشت؟

سامانه عدل ایران را حتما می‌شناسید؛ سامانه‌ای که متعلق به قوه قضائیه است و در آن اطلاعاتی از قبیل سابقه کاری وکیل، وضعیت تعلیق یا عدم تعلیق وکیل و همچنین محکومیت‌های انتظامی وی درج شده است.

 در سامانه سخاوت اما اطلاعات بسیار بیشتری از وکلای دادگستری ارائه خواهد شد و همچنین امکانات متنوع‌تری در آن وجود خواهد داشت؛ امکاناتی مثل حق اظهارنظر در مورد عملکرد وکیل. به همین خاطر، کلیه اطلاعات سامانه سخاوت نیز تحت نظارت قوه قضائیه قرار خواهد گرفت تا مردم از صحت اطلاعاتی که در مورد وکیل ذکر شده مطمئن باشند.

جمع‌بندی

هدف از ایجاد سامانه سخاوت در یک کلام، احترام به حریم خصوصی و کرامت انسانی موکل است. شفافیت هرچه بیشتر، این مهم را راحت‌تر امکان‌پذیر می‌کند. اقدام کانون‌های وکلا در راه‌اندازی چنین سامانه‌ای قابل تقدیر است.

ما نیز به سهم خود در مجموعه دادسو تلاش کرده‌ایم که شفافیت را هرچه بیشتر در دستور کار خود قرار دهیم. در دادسو تعرفه‌ها شفاف است، پیگیری‌های موکل پاسخ داده می‌شود و اطلاعات مربوط به پرونده مرحله به مرحله در اختیار او قرار داده می‌شود.