در دنیای تجارت امروز، روشهای پرداخت متنوعی برای مبادله کالاها و خدمات وجود دارد. از پرداخت نقدی گرفته تا انتقالهای بانکی و استفاده از ابزارهایی نظیر سفته، همه و همه برای تسهیل معاملات بهکار میروند. اما اگر بخواهیم رایجترین و پرکاربردترین روش پرداخت اعتباری در کشورمان را نام ببریم، بدون شک چک بهعنوان نخستین گزینه مطرح میشود.
یکی از دلایل اصلی محبوبیت چک، امکان پیگیری قانونی آن در صورت عدم پرداخت است. برخلاف بسیاری از روشهای پرداخت دیگر، چک این قابلیت را دارد که صادرکننده آن را در صورت بروز مشکل، مسئول شناخته و تحت پیگرد قانونی قرار دهد. این ویژگی، چک را به یک ابزار قدرتمند و قابل اعتماد در معاملات تبدیل کرده است.
اما نکته بسیار مهمی که در استفاده از چک باید به آن توجه داشت، نحوه صحیح نگارش آن است. کوچکترین اشتباهی در نوشتن تاریخ، مبلغ یا سایر اطلاعات چک میتواند منجر به برگشت خوردن آن و در نتیجه، بروز مشکلات حقوقی شود. بههمین دلیل، آشنایی با قوانین و مقررات مربوط به نگارش چک از اهمیت ویژهای برخوردار است. در ادامه نیز به بررسی بهترین روش نوشتن چک خواهیم پرداخت.
نحوه نوشتن چک به چه صورت است؟
چک، یکی از رایجترین روشهای پرداخت است که بهدلیل سهولت استفاده، بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. با اینحال، برخلاف دیگر روشهای پرداخت، چک ویژگی منحصربهفردی دارد که آن را از سایرین متمایز میکند و آن هم امکان پیگیری قانونی در صورت عدم پرداخت است.
بهعبارت سادهتر، اگر شخصی چکی را صادر کند اما وجه کافی در حساب بانکی خود نداشته باشد یا حتی اگر اشتباهی در نوشتن چک رخ دهد و بانک از پرداخت آن خودداری کند، دارنده چک میتواند از طریق قانونی بهدنبال احقاق حق خود باشد. چنین ویژگی، چک را به ابزاری قدرتمند اما درعینحال با مسئولیت بالا تبدیل کرده است.
قانون جدید صدور چک نیز در ماده سوم خود، صادرکنندگان چک را مکلف کرده است تا چکهای خود را بهگونهای تنظیم کنند که بانک بههیچ دلیلی از پرداخت وجه خودداری نکند. بهعبارت دیگر، چک باید فاقد هرگونه ایراد یا اشکالی باشد که موجب عدم پرداخت آن شود. این ایرادات میتواند شامل عدم تطابق امضای صادرکننده با نمونه موجود در بانک، وجود خطخوردگی یا ویرایش در متن چک و یا اختلاف در اطلاعات مندرج در چک باشد.

اگرچه ثبت چک صیادی، کار نوشتن چکها را آسانتر کرده، اما رعایت نکات مهم در هنگام نوشتن آن همچنان ضروری است. اشتباه در نوشتن چک میتواند عواقب جدی مثل پیگرد قانونی و محکومیت را بهدنبال داشته باشد. بنابراین، آشنایی با روش صحیح نوشتن چک، بهویژه نوشتن مبلغ به حروف، از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، راهنمای گامبهگام نوشتن چک را برایتان شرح میدهیم.
- تمام قسمتهای چک را با دستخط خودتان پر کنید.
- مبلغ را کامل هم به عدد (مثلاً 10.000.000 ریال) و هم به حروف (ده میلیون ریال) بنویسید.
- علت صدور چک را بعد از نام گیرنده را بنویسید. (مثلاً بنویسید که چک بابت خرید خودرو صادر شده)
- عدد را با دقت بنویسید و بعد از آن خط تیره و ضربدر (x) بگذارید. صفرها را بهشکل دایره بنویسید تا با عدد 5 اشتباه نشود.
- اگر اشتباهی در نوشتن چک رخ داد، پشت چک، تصحیح شده آن را بنویسید و امضا کنید.
- زیر امضا، نام و نام خانوادگی خود و تاریخ صدور چک را بنویسید.
- تاریخ سررسید را هم به عدد و هم به حروف بنویسید.
مهمترین نکات طرز نوشتن چک شامل چه مواردی میشود؟
تا به اینجا، بهطور کامل به نحوه نگارش صحیح چک و جزئیات آن همچون نوشتن مبلغ به حروف پرداختیم تا از بروز مشکلات احتمالی نظیر چک برگشتی جلوگیری کنیم. اما علاوهبر این، نکات دیگری نیز وجود دارد که اگرچه مستقیماً به متن چک مربوط نمیشوند، اما برای استفاده صحیح از چک بسیار مهم هستند و به نگهداری بهتر دسته چک کمک میکنند. در این بخش، به این نکات مهم خواهیم پرداخت تا با رعایت آنها، علاوهبر نوشتن چک صحیح، از دسته چک خود نیز به بهترین نحو محافظت کنید.
- پوشاندن مبلغ چک: پس از نوشتن مبلغ چک به ریال و عدد، روی این قسمتها را با چسب نواری بپوشانید. اینکار از تغییر مبلغ چک توسط افراد سودجو جلوگیری میکند.
- پرهیز از دادن چک سفید: هرگز چک سفید امضا یا چکی که تاریخ و مبلغ آن مشخص نشده باشد، به کسی ندهید. انجام اینکار ریسک سوءاستفاده از چک شما را بهشدت افزایش میدهد.
- تکمیل کامل پشت چک: تمام قسمتهای پشت چک بهویژه ته چک را بهطور کامل پر کنید؛ چرا که انجام اینکار از جعل چک جلوگیری میکند.
- عدم درج نمونه امضا: در قسمت پشت چک، نمونه امضای خود را ننویسید. وجود نمونه امضا، کار را برای جعلکنندگان آسانتر میکند، مخصوصاً اگر دسته چک شما به سرقت برود.
- تهیه کپی و دریافت رسید: پس از تکمیل چک، حتماً یک کپی از آن تهیه کرده و نزد خود نگه دارید. همچنین، از فردیکه چک را به او میدهید، رسید دریافت کنید؛ چرا که اینکار بهعنوان مدرک برای شما باقی میماند.
چرا در طرز نوشتن چک باید از درج نمونه امضا در برگ ته چک خودداری شود؟
درج نمونه امضا در برگ ته دسته چک، همچون ارائه نقشه گنج به سارقان است. با داشتن این نمونه، افراد سودجو میتوانند با تمرین و دقت، امضای شما را جعل کرده و از آن برای کلاهبرداری و وصول چک استفاده کنند. بنابراین، بهتر است برای حفظ امنیت امضای خود، تنها در هنگام صدور چک و بر روی خود برگ چک، امضا نمایید. همچنین، بهیاد داشته باشید که چک یک سند مالی بسیار مهم است و جعل آن عواقب حقوقی و کیفری جدی بهدنبال دارد.

کلام آخر
نوشتن صحیح چک، فراتر از پر کردن یک برگه ساده است. رعایت دقیق نکات قانونی و بانکی در هنگام صدور چک، از بروز بسیاری از مشکلات مالی و حقوقی جلوگیری کرده و از اعتبار شما محافظت میکند. کوچکترین اشتباهی در نوشتن چک میتواند منجر به برگشت خوردن و در پی آن، عواقب حقوقی و مالی شود.
در این راستا، موسسه حقوقی دادسو با داشتن بهترین وکیل چک و سالها تجربه در زمینه حقوقی، آماده است تا با ارائه مشاوره تخصصی در خصوص چک و سایر مسائل مالی، شما را در این مسیر راهنمایی کند.
سوالات متداول
چگونه میتوان از جعل چک جلوگیری کرد؟
برای جلوگیری از جعل چک، از نوشتن چک با چیزی بهجز خودکار پرهیز کنید؛ چرا که احتمال پاک شدن آن بسیار کم است. همچنین، از روشهای امنیتی نظیر درج مبلغ به حروف و عدد استفاده کنید.
آیا میتوان چک را بهصورت سفید امضا داد؟
بله اما دادن چک سفید امضا خطرناک است و امکان دارد که به سوءاستفاده منجر شود.
در صورت گم شدن چک چه باید کرد؟
در صورت گم شدن چک، باید فوراً بانک خود را مطلع کنید و درخواست توقیف چک را ارائه دهید. همچنین، میتوانید از خدمات حقوقی وکیل چک یا موسساتی نظیر دادسو برای جلوگیری از سوءاستفاده احتمالی استفاده کنید.