پشت نویسی چک فرآیندی است که در آن دارنده چک، اطلاعات شخصی خود را بههمراه دو امضا در پشت چک درج میکند. اینکار بهعنوان یک تاییدیه رسمی عمل کرده و به بانک تضمین میدهد که فردیکه چک را ارائه میدهد، همان شخصی است که در چک نام برده شده است.
اطلاعاتی نظیر نام، نام خانوادگی، آدرس و شماره تماس به بانک کمک میکند تا در صورت لزوم با دارنده چک ارتباط برقرار کند. در ادامه، به بررسی اینکه پشت نویسی چک چیست؟ و روشهای مختلف آن خواهیم پرداخت.
آشنایی با پشت نویسی چک
پشت نویسی چک یکی از مراحل مهم برای نقد کردن چک است. با نوشتن اطلاعات شخصی و امضا در پشت چک، دارنده چک درواقع مسئولیت چک را پذیرفته و به بانک اجازه میدهد تا مبلغ چک را به حساب وی واریز کند. عدم انجام پشت نویسی صحیح میتواند منجر به برگشت خوردن چک و ایجاد مشکلاتی شود.
به طور کلی دو هدف برای پشت نویسی چک وجود دارد:
- پشت نویسی با هدف انتقال چک؛
- با هدف ضمانت کردن از صادرکننده و یا پشت نویسی قبل؛

منظور از پشت نویسی با هدف انتقال چک
در پشتنویسی چک، دارنده چک با امضای پشت آن، حق دریافت وجه چک را به شخص دیگری منتقل میکند. بانک موظف است در موعد مقرر مبلغ چک را پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت، بانک گواهی عدم پرداخت صادر خواهد کرد که به منزله مدرکی برای پیگیری حقوقی است.
ضمانت کردن صادرکننده و یا پشت نویسی قبلی چک
در نوع دوم پشت نویسی چک، فردی بهعنوان ضامن عمل میکند. ضامن با امضای پشت چک، تضمین میکند که در صورت عدم پرداخت چک توسط صادرکننده اصلی، خودش مسئول پرداخت خواهد بود. اینکار معمولا برای افزایش اطمینان گیرنده چک و یا برای ضمانت پرداخت چکهای قبلی انجام میشود.
معیارهای تشخیص پشت نویسی چک (آشنایی با پشت نویسی چک)
برای انتقال چک از طریق پشتنویسی، تنها دارنده قانونی چک در زمان امضا مجاز است. اگر شخصیکه چک در اختیار او نیست، اقدام به پشتنویسی کند، انتقال صورت نگرفته و امضای او به منزله ضمانت چک خواهد بود. بهعبارت دیگر، شخص ثالث با امضای پشت چک، مسئولیت پرداخت وجه چک را در صورت عدم پرداخت توسط صادرکننده اصلی برعهده میگیرد.
مطابق قوانین، اگر شخصیکه پشت چک را امضا میکند، قصد خود را از امضا (نظیر انتقال یا ضمانت) به صراحت اعلام کند، اراده او مبنای تشخیص نوع ظهرنویسی خواهد بود. در واقع، اگر در ظهر چک قید شود که امضا برای انتقال صورت گرفته، این عبارت بهعنوان دلیل قانونی برای انتقال چک پذیرفته میشود.
در صورتیکه فرد امضاکننده، دارنده اصلی چک بوده و قصد خود را از امضا صراحتاً بیان نکرده باشد، بهطور معمول این امضا به منزله انتقال چک تلقی میشود. اما اگر شخص امضاکننده، شخص ثالثی باشد و دارنده اصلی چک محسوب نشود، امضای وی بهعنوان ضمانت در نظر گرفته میشود.
در شرایطی که هویت امضاکننده چک قابل احراز نباشد، طبق قاعده حقوقی، دارنده چک بهعنوان دارنده اصلی شناخته شده و پشتنویسی آن به منزله انتقال حق مطالبه چک تلقی میگردد.
نکته قابل توجه در مورد پشت نویسی چک حامل
چک صیادی بهمنظور افزایش امنیت و شفافیت در تراکنشهای بانکی طراحی شده است. این چکها بهنام شخص مشخصی صادر میشوند (در وجه حامل نیستند) و نیازی به پشتنویسی ندارند. انتقال آنها نیز باید از طریق سامانه صیاد انجام شود. بهطور کلی، پشتنویسی چک بدون محدودیت است و امکان انتقال چک بین افراد مختلف، چندین بار وجود دارد.

امضا پشت چک حامل و غیرحامل به چه معناست؟
امضای صادرکننده روی چک، علاوهبر تایید صحت اطلاعات مندرج در چک، نشاندهنده اختیار دارنده چک برای دریافت وجه از بانک است. این امضا، به منزله یک دستور پرداخت از سوی صادرکننده به بانک محسوب میشود. اما نکاتی در این خصوص وجود دارد که در ادامه به آنها میپردازیم.
- اعم از اینکه چک در وجه حامل صادر شده باشد یا در وجه شخص خاصی تنظیم شده باشد، برای انتقال آن به فرد دیگری، دارنده چک باید پشت آن را امضا کند. این عمل که به ظهرنویسی معروف است، انتقال کلیه حقوق و تعهدات ناشی از چک به شخص جدید را بهدنبال دارد.
- امضای ضمانت چک ضمانت، بهمعنای قبول مسئولیت پرداخت وجه چک در صورتی است که صادرکننده چک قادر به پرداخت آن نباشد. درواقع، با امضای پشت چک، ضامن متعهد میشود که در صورت برگشت خوردن چک، وجه آن را به دارنده چک پرداخت کند.
- وقتی کسی پشت یک چک را امضا میکند و چیزی در مورد اینکه ضامن است یا چک را منتقل میکند ننوشته باشد، به این معنی است که او ضامن شده است.
جمع بندی
پشتنویسی صحیح چک، یک گام ضروری برای وصول وجه آن است. این فرآیند نهتنها هویت دارنده چک را تایید میکند، بلکه به بانک اطمینان میدهد که چک بهدست شخص موردنظر رسیده است. همچنین، در صورت بروز هرگونه مشکل یا اختلاف، اطلاعات درج شده در پشت چک میتواند بهعنوان مدرک قابلقبولی مورد استفاده قرار گیرد.
در نهایت، با اعتماد به تیم وکلای مجرب ما در موسسه حقوقی دادسو، تمامی مراحل پیگیری چک برگشتی و سفته بهصورت تخصصی و با سرعت انجام خواهد شد. از تنظیم قراردادهای دقیق تا وصول مطالبات، ما در کنار شما هستیم تا بهترین نتیجه را در کمترین زمان ممکن کسب کنید.
سوالات متداول
آیا پشت نویسی چک الزامی است؟
پشت نویسی چک، عملی است که در موارد خاصی مثل انتقال چک به شخص ثالث یا استفاده از آن بهعنوان ضمانت، ضروری است. اینکار بهمنظور مشخص شدن انتقال مالکیت چک و تعهدات طرفین انجام میشود. با اینحال، چکهای در وجه حامل را میتوان بدون نیاز به پشت نویسی به شخص دیگری منتقل کرد.
هدف از پشت نویسی چک چیست؟
هدف از پشت نویسی چک، انتقال حقوق ناشی از چک به شخص دیگری است. این عمل میتواند با اهداف مختلفی از جمله واگذاری مالکیت چک، تضمین پرداخت وجه چک توسط صادرکننده یا ظهرنویسهای قبلی و یا اعطای وکالت به فرد دیگری برای وصول آن صورت گیرد.
آیا امضا در پشت نویسی چک ضروری است؟
مطابق قوانین تجارت، امضای انتقالدهنده بر روی پشت چک، شرط اساسی برای انتقال حقوق ناشی از چک به فرد دیگری است. نوشتن نام و نام خانوادگی گیرنده، بدون امضا، فاقد اثر حقوقی بوده و انتقال مالکیت را محقق نمیسازد.