تقسیم ارث مادر چگونه انجام می‌شود؟

در این مقاله قرار است درباره تقسیم ارث مادر یا انحصار وراثت مادر توضیح دهیم. در خصوص انحصار وراثت مادر باورهای اشتباهی وجود دارد که به تمام این موارد می‌پردازیم. مراحل انجام انحصار وراثت مادر تفاوتی با انحصاروراثت افراد دیگر ندارد که در ادامه مقاله توضیح می‌دهیم.

مراحل انحصار وراثت مادر

در این مرحله چه وکیل انحصار وراثت داشته باشید و چه خودتان قصد انجام تقسیم ارث مادر را داشته باشید باید این مراحل طی شود. فقط توجه داشته باشید در صورتی که خود وراث قصد انجام این کار را دارند، نیاز به حضور تمام وراث در همه مراحل نیست و حضور یکی از آنها یا وکیل‌شان کافی است.

• در مرحله اول باید گواهی فوت متوفی از ثبت احوال به صورت آنلاین یا حضوری دریافت شود.
• یکی از وراث یا وکیل آنها باید به همراه مدارک هویتی وراث و گواهی فوت به شورای حل اختلاف شهری که آخرین محل زندگی متوفی بوده، مراجعه کنند.
• وراث باید به همراه دو نفر شاهد (از آشنایان متوفی باشند) به دفتر ثبت اسناد مراجعه کنند تا وراث تائید شوند و استشهادیه انحصار وراثت را دریافت کنند.
• به همراه مدارک هویتی و استشهادیه باید مجدد به شورای حل اختلاف مراجعه و دادخواست گواهی انحصار وراثت را ثبت کنند.
•  مالیات بر ارث متوفی را محاسبه و برگه مالیاتی را دریافت کنند.
• در نهایت باید در جلسه دادگاه حضور پیدا کنند تا گواهی انحصار وراثت صادر شود.

بیشتر بخوانید: مراحل انحصار وراثت چیست؟

نحوه تقسیم ارث مادر

همان طور که توضیح دادیم انحصار وراثت مادر تفاوتی با انحصار وراثت افراد دیگر ندارد. بعضی افراد بر این باورند که در صورتی که مادر فوت کند و دو فرزند دختر و پسر داشته باشد، اموال مادر بین دو فرزند به صورت مساوی تقسیم می‌شود.
در حالی که این یک قانون کلی است که پسر در هر حالت دو سوم فرزند دختر ارث می‌برد. در شرایطی که خانمی فوت کند و فرزند داشته باشد، میزان سهم هر یکی از وراث متفاوت است که در ادامه بررسی می‌کنیم.

ماده ۹۰۷ قانون مدنی:

اگر متوفی ابوین نداشته و یک یا چند نفر اولاد داشته باشد ترکه به طریق ذیل تقسیم میشود:
‌اگر فرزند منحصر به یکی باشد خواه پسر خواه دختر تمام ترکه به او می‌رسد.
‌اگر اولاد متعدد باشند ولی تمام پسر یا تمام دختر ترکه بین آنها بالسویه تقسیم می‌شود.
‌اگر اولاد متعدد باشند و بعضی از آنها پسر و بعضی دختر پسر دو برابر دختر می‌برد.

میزان ارث فرزند دختر از مادر

تقسیم ارث مادر ی که فرزند دختر دارد بسته به این که وراث دیگری دارد یا خیر، به شرح زیر است:

اگر مادر یک فرزند دختر و یک فرزند پسر داشته باشد، فرزند پسر دو برابر فرزند دختر ارث می‌برد.

اگر مادر فقط یک فرزند دختر داشته باشد همه اموال به دختر می‌رسد.

اگر خانمی که فوت کردند یک فرزند و مادر داشته باشند یک ششم اموال به مادر ایشان و چهار ششم به فرزند دختر می‌رسد. یک ششم باقی مانده تقسیم بر ۵ می‌شود که مجدد یک پنجم به مادر و چهار پنجم به فرزند دختر می‌رسد. اگر چند فرزند دختر داشته باشد هم به ترتیب گفته شده انجام می‌شود.

اگر وراث خانم فوت شده پدر، مادر و فرزند دختر باشد، یک ششم پدر، یک ششم مادر و سه ششم به فرزند می‌رسد و یک ششم باقی مانده طبق دستور بالا بر پنج تقسیم می‌شود.

اگر وراث متوفی مادر، پدر، دختر و یک پسر باشد طبق دستور بالا یک ششم به پدر، یک ششم به مادر و چهار ششم باقی مانده به نسبت دو به یک بین فرزند دختر و پسر تقسیم می‌شود.

میزان ارث فرزند پسر از مادر

تقسیم ارث مادر بین فرزند یا فرزندان پسر به صورت زیر انجام می‌شود.

در صورتی که وارث متوفی فقط فرزند پسر ایشان باشد تمام اموال به ایشان می‌رسد.

اگر وراث متوفی پدر، مادر و فرزند پسر باشد، یک سوم اموال بین والدین و دو سوم دیگر به فرزند پسر می‌رسد.

در شرایطی که متوفی همسر و فرزند پسر داشته باشد، یک چهار به آقا و بقسه اموال به فرزند پسر می‌رسد.

تقسیم ارث خانم بدون فرزند

در صورتی که خانمی فوت کند و فرزندی نداشته باشد تقسیم اموال او به صورت زیر است:

اگر همسر داشته باشند یک دوم اموال ایشان به همسرش می‌رسد و بقیه اموال بین وراث دیگر تقسیم می‌شود.

اگر فرزند نداشته باشند بسته به وراثی که دارند و طبقه‌ای که وراث در آن هستند اموال بین‌شان تقسیم می‌شود.

تقسیم ارث طلای مادر

تقسیم ارث مادر به نوع اموال ایشان ارتباطی ندارد. ولی در شرایطی که طلا بین اموال به جا مانده از مادر باشد ممکن است شرایط متفاوت باشد. تقسیم ارث طلا به صورت عرفی بین دختران متوفی انجام می‌شود. ولی به صورت قانونی هیچ فرقی با اموال دیگر ندارد. اگر همه‌ی وراث با این موضوع موافق باشند که طلای مادر بین دختران تقسیم شود، ایرادی ندارد. ولی اگر راضی نباشند باید بر اساس قانون انحصار وراثت انجام شود.

در صورتی که مادر در وصیت نامه خود قید کرده باشد که همه‌ی طلا به دختر برسد ولی وراث دیگر راضی نباشند، یک سوم طلا طبق وصیت بین ورثه نام برده تقسیم می‌شود.

بیشتر بخوانید: تقسیم ارث طلا به چه صورت انجام می شود؟

طبقات ارث

همان طور که توضیح دادیم تقسیم ارث مادر با افراد دیگر تفاوتی ندارد و بر اساس طبقات ارث انجام می‌شود. بر طبق قانون، وراث در سه طبقه تقسیم می‌شوند. که به ترتیب اولویت طبقه اول از طبقات دیگر بالاتر است و در صورت حضور هر ورثه از طبقه اول طبقات دیگر ارث نمی‌برند.

در طبقه اول پدر، مادر، فرزند و نوه قرار دارند.

در طبقه دوم پدر بزرگ، مادر بزرگ، خواهر، برادر و فرزندان آنها هستند.

طبقه سوم شامل خاله، عمه، عمو، دایی و فرزندان آنها می‌شود.

هر طبقه به دو درجه تقسیم می‌شود که اولویت درجه اول از درجه دوم بالاتر است. برای مثال اگر هیچ وارثی در طبقه اول نباشد و در طبقه دوم خواهر و برادر باشد و فرزندان آنها هم باشد، دیگر فرزندان آنها ارث نمی‌برند.

بیشتر بخوانید: طبقات ارث چگونه تعیین می شوند

قوانین انحصار وراثت

ماده ۹۰۸ قانون مدنی

هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند با یک دختر فرض هر یک از پدر و مادر سدس ترکه و فرض دختر نصف آن‌ خواهد بود و مابقی باید بین تمام وراث به نسبت فرض آنها تقسیم شود مگر اینکه مادر حاجب داشته باشد که در این صورت مادر از مابقی چیزی ‌نمیبرد.

ماده ۹۰۹ قانون مدنی

هر گاه پدر یا مادر متوفی یا هر دو ابوین او موجود باشند یا چند دختر فرض تمام دخترها دو ثلث ترکه خواهد بود که بالسویه بین آنها ‌تقسیم میشود و فرض هر یک از پدر و مادر یک سدس و مابقی اگر باشد بین تمام ورثه به نسبت فرض آنها تقسیم میشود مگر اینکه مادر حاجب ‌داشته باشد در این صورت مادر از باقی چیزی نمیبرد.