شاید تجربه کرده باشید ملکی را به فردی فروختهاید و علیرغم درخواست مکرر شما، خریدار قیمت ملک را پرداخت نمیکند. چه راهحل حقوقی در این شرایط باید بهکار بگیرید؟ دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملکی یکی از شایعترین پروندههای دادگاهها است. این دعوا زمانی مطرح میشود که در یک قرارداد بیع (خرید و فروش ملک) خریدار قیمت (ثمن) ملکی که خریده است را مطابق شرایط قراردادی پرداخت نکند.
برای دریافت راهنمایی و مشاوره حقوقی در زمینه مطالبه ثمن قرارداد ملکی میتوانید با کارشناسان مجرب حقوقی دادسو در ارتباط باشید.
نحوهٔ مطالبه ثمن قرارداد ملکی
در روند مطالبه ثمن قرارداد ملکی مراحل زیر باید طی شود:
طرح دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملکی
دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملکی زمانی قابل طرح است که موعد پرداخت ثمن فرارسیده باشد، در غیر این صورت رد میشود. جهت مطالبه ثمن قرارداد لازم است به دفتر خدمات قضایی الکترونیک مراجعه کنید و ضمن ارائه دادخواست الزام خریدار به پرداخت ثمن، هزینه دادخواست را مطابق تعرفه اعلام شده پرداخت کنید.
انتخاب دادگاه برای مطالبه ثمن قرارداد ملکی
دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوای مطالبه ثمن میتواند دادگاه محل اقامت خوانده (خریدار)، محل انعقاد قرارداد یا محل انجام تعهد پرداخت ثمن باشد. لازم است بدانید اگر میزان وجهی که مطالبه میکنید کمتر از 20 میلیون تومان است باید به شورای حل اختلاف مراجعه کنید نه دادگاه!

صدور حکم مطالبه ثمن قرارداد ملکی
درصورتیکه با طیکردن روند دادرسی قاضی به نفع مطالبهکننده ثمن حکم قطعی صادر کند، او میتواند درخواست صدور اجرائیه نماید. در این صورت خریدار موظف است ظرف 10 روز رای دادگاه را اجرا کند. در این جا دو حالت پیش میآید؛
- درصورتیکه خوانده رأی را اجرا نکند، فروشنده میتواند درخواست استعلامات سهگانه کند؛ این استعلامها از حسابهای بانکی، پلیس راهور (برای شناسایی خودروهایی که به نام خریدار است)، اداره ثبت (برای شناسایی املاک خریدار) و سایر ارگانها صورت میگیرد.
- درصورتیکه خریدار مالی داشته باشد مورد توقیف قرار گرفته و با طی مراحل توقیف و مزایده به فروش رسیده و مبلغ محکومیت از آن برداشت میشود و اگر خریدار مالی نداشته باشد میتوان درخواست جلب او را مطرح کرد.
لازم است بدانید درصورتیکه ملک موضوع معامله به خریدار منتقل شده باشد، میتوان با معرفی آن به دادگاه ثمن و سایر خسارات را پرداخت کرد.
آیا فروشنده میتواند بابت تأخیر در پرداخت ثمن خسارتی بگیرد؟
اگر ثمن از نوع وجه رایج مملکت باشد؛ یعنی ثمن قراردادتان به ریال و نه دلار تنظیم شده باشد امکان دریافت خسارت تأخیر تأدیه وجود دارد. اما این خسارت از تاریخ درخواست فروشنده مورد محاسبه قرار میگیرد؛ یعنی اگر خریدار 6 ماه در پرداخت ثمن کوتاهی کرده و فروشنده در ماه هفتم به طور رسمی دادخواست مطالبه ثمن را ارائه داده باشد، از ماه هفتم تا زمان پرداخت این خسارت محاسبه میشود.
پس بهتر است بهمحض سررسید پرداخت و خودداری خریدار، از طریق اظهارنامه رسمی درخواست پرداخت ثمن کنید و در نهایت در دادخواست رسمیتان نیز خواسته خود را مطالبه ثمن و خسارت تأخیر تأدیه از تاریخ ارسال اظهارنامه قرار دهید.
آیا فروشنده میتواند قرارداد بیع را بهخاطر عدم پرداخت ثمن فسخ کند؟
اگر در قرارداد بین خریدار و فروشنده تاریخ مشخصی جهت پرداخت ثمن مشخص نشده باشد و خریدار تمام ثمن را پرداخت نکرده باشد، فروشنده میتواند بعد از سه روز قرارداد بیع را فسخ کند. به این اختیار خیار تأخیر ثمن میگویند.
لازم است بدانید برای اعمال حق فسخ خیار تأخیر ثمن، نباید در قرارداد خرید و فروشتان اسقاط شده باشد. به بیان سادهتر باتوجهبه آزادی طرفین در انعقاد قرارداد معمولاً بندی در قراردادهای بیع مبنی بر اسقاط کلیه خیارات درج میشود که میتواند در اعمال این حق مشکلساز باشد.
همچنین باتوجهبه اصل آزادی قراردادها، فروشنده میتواند در صورت عدم پرداخت ثمن ظرف مهلتی مشخص حق فسخی برای خود پیشبینی کند یا بهازای هر روز دیرکرد در پرداخت ثمن خسارتی (به نام وجه التزام) مشخص کند.
آیا در صورت عدم پرداخت ثمن فروشنده میتواند از تسلیم مبیع (ملک) خودداری کند؟
حق حبس حقی است که فروشندگان کمتر با آن آشنایی دارند در واقع بهواسطه این اختیار هر یک از طرفین قرارداد میتواند اجرای تعهد خود را منوط به انجام تعهد طرف مقابل نماید.
در فرض قرارداد خرید و فروش، درصورتیکه موعد پرداخت ثمن قبل از موعد تحویل مبیع یعنی ملک باشد؛ فروشنده میتواند از تسلیم ملک تا زمانی که خریدار ثمن قرارداد را پرداخت کند، خودداری نماید. اما درصورتیکه موعد پرداخت ثمن بعد از تعهد فروشنده مبنی بر تحویل ملک باشد فروشنده چنین اختیار نخواهد داشت.

وکیل برای تنظیم قرارداد و مطالبه ثمن قرارداد ملکی
دعوای مطالبه ثمن یکی از پیچیدهترین دعاوی ملکی است در سادهترین حالت خریدار ثمن معامله را به فروشنده پرداخت نمیکند؛ اما این دعوا میتواند از سوی خریدار در شرایط ابطال معامله، فسخ معامله، اقاله و مستحقالغیر (زمانی که ملک موضوع قرارداد اساساً متعلق به شخص دیگری است) در موضوع قرارداد اقامه شود.
بنابراین، نمیتوان بهتمامی پروندهها یک راهحل حقوقی پیشنهاد کرد. لازم است پیش از هر اقدام حقوقی با وکیل ملکی مشورت کنید. وکلای دادسو در این زمینه آمادهاند تا با تجارب خود شما را راهنمایی کنند.
جمعبندی
همانطور که خواندید، دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملکی در حالتی مطرح میشود که علیرغم فرارسیدن موعد پرداخت مبلغ قرارداد، خریدار از پرداخت ثمن خودداری میکند. در این صورت فروشنده باید در بین گزینهها و راهحلهای حقوقی ممکن مناسبترین گزینه را انتخاب کند تا ضمن صرفهجویی در زمان کمترین ضرر و زیان را متحمل شود؛ اگر شما نیز در این شرایط قرار گرفتهاید، میتوانید از راه حلهای حقوقی وکلای دادسو در این زمینه استفاده کنید.
سؤالات متداول
اگر خریدار ثمن را به وکیل فروشنده پرداخت کند، آیا تعهد قراردادی خود را انجام داده است؟
در صورتی خریدار میتواند به وکیل فروشنده ثمن را پرداخت کند که وکیل او دارای چنین اختیاری باشد؛ اما اگر وکیل وی چنین اختیار نداشته باشد فروشنده میتواند به خریدار جهت مطالبه ثمن مراجعه کند.
اگر در قرارداد جهت پرداخت ثمن مهلتی تعیین نشود چه زمانی میتوان دادخواست مطالبه ثمن کرد؟
درصورتیکه در قرارداد خرید و فروش جهت پرداخت ثمن مهلتی تعیین نشده باشد، اصل بر این است که خریدار بایستی فوراً ثمن را پرداخت کند؛ بنابراین فروشنده میتواند در هر زمانی که بخواهد ثمن را مطالبه کند.
اگر خریدار بابت وجه ثمن به فروشنده چکی داده باشد، آیا فروشنده باید دادخواست مطالبه ثمن نماید؟
درصورتیکه خریدار بابت وجه ثمن به فروشنده چک بدهد، فروشنده دیگر نمیتواند دادخواست مطالبه ثمن کند؛ بلکه باید دادخواست مطالبه وجه چک را مطرح کند.
اگر خریدار جهت پرداخت ثمن ضامنی معرفی کرده باشد، آیا باز هم می تواند از خریدار ثمن را مطالبه کرد؟
بهطورکلی در صورت وجود ضامن دیگر نمیتوان نسبت به خریدار دعوای مطالبه ثمن قرارداد ملکی را مطرح کرد؛ مگر اینکه خریدار و ضامن بهصورت تضامنی نسبت به پرداخت ثمن متعهد شده باشند که در این حالت علیه هر دو میتوان اقامه دعوا نمود.
دادسو چیست؟
دادسو یک موسسه حقوقی است که تمامی مجوزهای لازم را از کانون وکلای دادگستری مرکز، قوه قضاییه و اداره ثبت اسناد اخذ کرده است. دادسو کلیه خدمات حقوقی، وکالتی و کنسولی را به ایرانیان داخل و خارج از کشور ارائه میکند.
چگونه میتوانم با دادسو در ارتباط باشم؟
شما میتوانید از طریق واتساپ، تلگرام و یا تماس با شماره ۰۲۱۹۱۰۷۹۱۰۳ با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید. همکاران ما با حوصله پاسخگوی شما هستند.
چگونه می توانم با وکلای دادسو جلسه داشته باشم؟
جلسات مشاوره وکلای دادسو به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار میشود. برای برگزاری جلسه با وکلای دادسو با کارشناسان حقوقی دادسو در ارتباط باشید تا برای شما وقت ملاقات تنظیم کنند.